نانوحسگر برای تشخیص زودهنگام سرطان روده‌ بزرگ

سرطان روده‌ بزرگ، یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در جهان است که هیچ درمان مؤثری ندارد. این سرطان سومین سرطان و یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر با بیش از یک‌ میلیون نفر در سراسر جهان است. روش‌های مختلفی برای تشخیص این نوع سرطان توسعه یافته‌اند. هیچ نشانگر خاصی برای تشخیص سلول‌های سرطانی و درمان اختصاصی آن‌ها وجود ندارد. بنابراین ابداع یک روش بسیار حساس، سریع و انتخابی برای آشکارسازی و تعیین میزان سلول‌های سرطانی برای تشخیص بالینی و بهترین راه درمانی ممکن، بسیار حائز اهمیت است.

دکتر جهانبخش رئوف، عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران و از محققان طرح، هدف نهایی از انجام این طرح را تهیه‌ یک آپتاحسگر حساس و دقیق مبتنی بر فناوری نانو به‌منظور شناسایی زودهنگام سلول‌های سرطانی روده‌ بزرگ عنوان کرد.

وی افزود: استفاده از این نانوحسگر علاوه بر افزایش دقت در تشخیص سرطان روده‌ بزرگ، هزینه‌ آن را نیز کاهش می‌دهد.

رئوف تصریح کرد: این نانوحسگر از یک بستر مزوحفره‌ سیلیسی بهره می‌برد. وجود کانال‌های موازی، توزیع یکنواخت ساختار منافذ و سطح مؤثر بالای این ماده، آن‌ را به‌عنوان یک بستر مناسب در طراحی و ساخت نانوحسگرها در آورده است. به‌علاوه، استفاده از نانوذرات طلا بر روی بستر مزوحفره و ساختار ساندویچی نانوحسگر منجر به افزایش انتقال الکترون و افزایش حساسیت این حسگر الکتروشیمیایی می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: در سنتز این نانوحسگر، ابتدا توالی آپتامر مربوطه برای شناسایی و اندازه‌گیری سلول سرطانی روده‌ بزرگ انتخاب شده است. پس از آن سیلیکای مزوحفره به‌منظور تثبیت توالی‌های عامل دار شده ساخته شده است. در مرحله‌ بعد، کشت سلولی انجام شده و سپس به بررسی ریخت شناسی سطح الکترود پرداخته شده است. پس‌از آن، رفتار الکتروشیمیایی سطح الکترود مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت این رفتار در حضور و غیاب سلول‌های سرطانی رصد شده است.

ائمه باقری، از دیگران محققان طرح در این باره اظهار کرد: این نانوحسگر دارای دو گستره‌ خطی بین 10 تا 105 و 105 تا 106*6 سلول بر میلی‌لیتر را از خود نشان داد. همچنین، حد تشخیص این نانوحسگر دو سلول بر میلی‌لیتر تعیین شد.

نتایج این تحقیقات که حاصل تلاش‌های ائمه باقری حشکوائیدانشجوی مقطع دکترای دانشگاه مازندران، دکتر جهان‌بخش رئوف و دکتر رضا اوجانی از اعضای هیأت علمی دانشگاه مازندران و سعید کاووسیان محقق مرکز تحقیقات انستیتو پاستور شمال است، در مجله‌ Biosensors and Bioelectronics با ضریب تأثیر 7/467 منتشر شده است.