دلایل ایجاد اضطراب شب امتحان

محمود مشکی رئیس اداره مشاوره تربیتی و تحصیلی استان اردبیل با بیان اینکه اضطراب، نوعی احساس تعمیم یافته بسیار ناخوشایند و اغلب مبهم است، اظهار داشت: اضطراب با یک یا چند علامت جسمی مانند تپش قلب، تعریق، سردرد و بی‌قراری همراه است.

وی افزود: اضطراب امتحان یکی از انواع اضطراب است که برای کاهش آن، اولیاء و دانش‌آموز با هماهنگی با هم می‌توانند نقش مؤثری در کنترل آن داشته باشند.

مشکی با بیان اینکه مطالعات نشان داده است با ارتقای پایه‌های تحصیلی میزان شیوع اضطراب امتحان افزایش می‌یابد، گفت: مجموعه عوامل محیطی به خصوص نظام آموزشی، نگرش و رفتار والدین و اهمیتی که جامعه برای تحصیلات و مدرک قابل است از عوامل اساسی بروز و تشدید اضطراب امتحان به شمار می‌رود.

رئیس اداره مشاوره تربیتی و تحصیلی استان اردبیل ادامه داد: فشارهایی که از جانب مدرسه یا خانواده به دانش‌آموزان وارد می‌شود، به‌گونه‌ای است که کودکان و نوجوانان احساس می‌کنند زیر ذره‌بین قرار گرفته‌اند و این باعث می‌شود که آنها دچار اضطراب شوند.

وی با تأکید بر خواب منظم و کافی، آن را از عوامل مؤثر در کاهش اضطراب دانش‌آموزان دانست و اضافه کرد: بیداری‌های شب امتحان باعث می‌شود که دانش‌آموزان به‌صورت خواب‌آلود در جلسه امتحان حاضر شوند و در اثر اضطراب ناشی از این کم‌خوابی، نتیجه مطلوبی در امتحان به ‌دست نیاورند.

مشکی با بیان اینکه داشتن استرس در امتحانات، تأثیر زیادی بر یادگیری دانش‌آموزان داشته و سیستم ایمنی بدن آنها را ضعیف می‌کند، اظهار داشت: داشتن تغذیه صحیح در فصل امتحان مهم است و با تغذیه مناسب می‌توان بازده فکری دانش‌آموزان را افزایش داد و سیستم ایمنی بدن را نیز تقویت کرد.

وی ادامه داد: دانش‌آموزان در طول امتحانات از غذاهای مقوی و پرانرژی مانند گردو، بادام، کشمش، خرما، شیرموز، آب پرتقال و بیسکوئیت که دارای مواد لازم برای بدن هستند، استفاده کنند.

رئیس اداره مشاوره تربیتی و تحصیلی استان اردبیل با اشاره به اینکه استرس همیشه چیز بدی نیست، افزود: در واقع یک میزان حداکثری مطلوب استرس وجود دارد که هر چه به این سطح از استرس نزدیک‌تر شویم، عملکرد بهتر می‌شود، اما استرس بیش از حد در فصل امتحانات دقیقاً مانند هر عامل دیگری که مانع تمرکز بر پرسش‌ها می‌شود، عمل می‌کند و باعث می‌شود مطالب یاد گرفته شده فراموش شود.

مشکی با عنوان اینکه نقش خانواده‌ها در این مورد مهم است و باید محیط خانواده و جو عاطفی حاکم بر آن دور از تنش‌های عاطفی و مشاجره باشد، گفت: باید سعی شود در ایام امتحانات، رفت وآمد و میهمانی‌های خانوادگی تعطیل یا محدود شود.

وی تصریح کرد: محیط فیزیکی آرام و بی سروصدا، توجه کافی به استراحت و خواب دانش‌آموزان، حذف یا کاهش وظایف خانگی محوله، کاهش ساعات تماشای برنامه‌های تلویزیونی، پرهیز از ایجاد ترس و دلهره بی‌جا، خودداری از توقعات بی‌جا و فشار بیش از حد برای مطالعه و حبس دانش‌آموز در اتاق، استراحت و تفریح لازم، تغذیه مناسب و مقوی می‌توانند در کاهش استرس و اضطراب مؤثر باشند.

مشکی خاطر نشان کرد: انتظارات بالا و بیش از حد توانایی از فرزندان، کمال‌گرایی بیش از حد والدین و وسواس شدید خانواده نسبت به نمرات بالا، مقایسه فرزندان با یکدیگر و با  افراد دیگر می‌تواند در ایجاد و افزایش میزان اضطراب و شدت آن مؤثر باشد.

وی افزود: ایمان و توکل به خداوند، حساسیت‌زدایی منظم، بازگشت به حالت آرامش ذهنی از طریق تنفس عمیق، تصویرسازی مثبت و تلقین مثبت، فراگیری مهارت‌های مطالعه، تکنیک‌ها و روش‌های کاهش اضطراب، در کاهش اضطراب به فرد کمک می‌کند.