هولناک‌ترین مخدر در ایران چیست؟

هر روز ۹ نفر از ایرانی‌ها به خاطر مصرف مواد مخدر می‌میرند؛ جماعتی که به گواه آمارهای جمعیت مبارزه با دخانیات کشور، از ۱۰ سالگی دست به سیگار می‌شوند و از ۱۷ سالگی مواد مخدر را تجربه می‌کنند.
 
در این میان، گروهی هم هستند که از ۱۲ سالگی به بعد پای مخدرهای صنعتی به زندگی‌شان باز می‌شود و روزگارشان را با شیشه، حشیش، کروکودیل و ماریجوانا سیاه می‌کنند؛ مخدرهایی که یک جمله مشترک که درباره بیشتر آنها تکرار می‌شود: «این اعتیادآور نیست.» این جمله، امروز بیشتر از همه درباره «گل» به گوش می‌رسد.
 
ماده مخدر گل، همان اندازه که اسم خوشایندی که دارد، یکی از خطرناک‌ترین مواد مخدری است که این روزها در دست جوان‌ها می‌چرخد و به اسم یک روانگردان طبیعی خرید و فروش می‌شود. مخدری که ضربان قلب را بالا می‌برد، احساس بی‌قراری می‌دهد، باعث توهم می‌شود و با یک بار مصرف، طوری عملکرد مغز را مختل می‌کند که زندگی بدون آن غیرممکن می‌شود.
روانگردان‌ها از کجا می‌آیند؟
 
اولین‌بار، در دهه ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ میلادی بود که آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی روی مواد شیمیایی‌ای کار کردند که عموماً با هدف نظامی تولید می‌شدند. این مواد، در واقع فرمول‌های جدیدی بودند که خواص روانگردان داشتند و در آزمایش‌های کنترل فکر، با هدف حقیقت‌یابی از جاسوسان مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
 
این ترکیبات خواصی شبیه حشیش و ماریجوانا داشتند با این تفاوت که می‌توانستند چندین برابر آن تأثیرگذار باشند.
 
سال‌ها بعد، گیاه شاهدانه‌ای که به آن «کوش افغان» هم گفته می‌شد، از افغانستان به آمریکا برده شد و این شروع پیدایش «گل» بود. گیاهی که از تولیدش زمان زیادی نمی‌گذرد اما به خاطر تأثیرات درمانی‌اش در پزشکی جای خود را باز کرد.
 
دکتر محمدرضا یزدان‌نیاز، پژوهشگر و متخصص ترک اعتیاد در این رابطه به خبرآنلاین می‌گوید: با استفاده از کوش افغان، ماریجوانای جدیدی کشت شد که خواصی متفاوت از ماریجوانای سنتی داشت و به آن «مدیکال ماریجوانا» گفته می‌شد.
 
ماریجوانا گیاهی است که هم نوع نر آن وجود دارد و هم نوع ماده. نوع نر ۳ درصد و نوع ماده ۸ درصد مخدر دارد. اتفاقاً اعتیاد به ماریجوانا بسیار دیر ایجاد می‌شود و خیلی راحت هم قابل ترک است اما گیاه جدیدی که با تغییرات ژنتیکی تولید شد، دو جنسیتی بود و برخلاف ماریجوانای طبیعی که گل‌های کمی دارد، بسیار پر گل است. در این گل‌ها ۷ برابر بیشتر از ماریجوانا ماده مخدر وجود دارد؛ آنقدر که اگر از کنار آن عبور کنید یا شب بالای سرتان باشد، دچار توهم می‌شوید.»
 
ماریجوانایی که این روزها در دست جوان‌ها می‌چرخد، گل همین ماریجوانای تغییر ژنتیکی یافته است که حتی دست و دل پزشکان هم برای تجویز آن می‌لرزد و فقط در شرایط خاصی، برای بیماران خاص آن را توصیه می‌کنند؛ به مدت محدود و دوز بسیار پایین.
 
دکتر یزدان‌نیاز می‌گوید: «بیمار می‌تواند حداکثر یک ماه با دوز خیلی پایین از ماریجوانای طبی استفاده کند؛ آن هم در بیماری‌های عصبی شدید یا بیمارانی که در مراحل پایانی عمرشان قرار دارند و پزشک می‌خواهد روزهای پایانی زندگی‌شان بدون درد بگذرد.»
«گلی» که آرتا کاشت
 
مخدر گل اگرچه در دنیا به چشم دارو نگاه می‌شود اما از ۸ – ۹ سال قبل توسط فردی با نام مستعار آرتا به ایران آورده شد و حالا در شیراز کشت می‌شود. گل که در باور عمومی حتی کم‌خطرتر از حشیش و ماریجوانا و علف معرفی شده است، می‌تواند آنقدر خطرناک باشد که با یک بار مصرف، برای همیشه باعث اعتیاد شود.
 
چون به طور مستقیم بخش‌های مسئول آرامش‌بخشی را در مغز فلج کرده و خودش جایگزین آن می‌شود. بنابراین با مصرف نکردن گل، فرد دچار اضطراب شدید، بیقراری، وحشت‌زدگی، تپش قلب شدید و… می‌شود؛ اعتیادی که دکتر یزدان نیاز آن را غیرقابل ترک می‌داند.
 
او می‌گوید: «متأسفانه گل در ایران آنقدر بازار پررونقی دارد که سال قبل در یکی از روستاهای استان فارس دیدم خرید و فروش آن خیلی راحت و انبوه انجام می‌شود. مردم سراغ قاچاقچی می‌رفتند، مخدرشان را می‌گرفتند و کارت می‌کشیدند و بیرون می‌آمدند.»
 
از سال ۲۰۱۳ مصرف ماریجوانا در ۲۰ ایالت آمریکا آزاد شد که البته اهداف اقتصادی پشت آن بود. از آنجایی هم که تأثیر اعتیادآور برگ ماریجوانا خیلی کم است، دولت آمریکا حساسیت زیادی برای مقابله با آن نشان نداد. همین آزادسازی ماریجوانا در آمریکا و گیاهی بودن این مخدر باعث شد خیلی‌ها در ایران تصور کنند که مخدر گل ضرری ندارد و خیلی راحت می‌توان آن را ترک کرد.
 
یزدان‌نیاز در این‌باره می‌گوید: «گل خطرناک‌ترین مخدر امروز است و با یک بار استفاده، ممکن است فرد به مدت شش ماه تا یک سال دچار توهم عصرگاهی شود. ما هنوز اثرات این مخدر را به طور کامل نمی‌دانیم اما عوارض گسترده‌ای از آن مشاهده شده است. جالب این که مخدر گل روی گروه‌های خونی +A و +O اثر توهم‌زایی بیشتری دارد.»
درمان، بی‌درمان
 
ناشناخته بودن اثرات استفاده از گل در مدت طولانی و با دوز بالا، در کنار کمبود تحقیقات جهانی باعث شده است که اعتیاد به گل جزو اعتیادهای بدون درمان شناخته شود. بیشتر روش‌های ترک که در ایران به کار گرفته می‌شود، متکی به تحقیقات و شیوه‌های درمانی در خارج از کشور است و این در حالی است که در خارج از ایران، مخدر گل یا همان مدیکال ماریجوانا برای مصارف دارویی بیماران خاص استفاده می‌شود و استفاده تفننی ندارد. بنابراین، روش مؤثری هم برای ترک آن معرفی نشده است.
 
دکتر یزدان‌نیاز، صحبت‌هایش را با یک هشدار جدی پایان می‌دهد: «سن مصرف گل به دبیرستان‌ها رسیده است. خانواده‌ها اطلاع دقیقی درباره این مخدر ندارند و جوان‌ها تصور می‌کنند گیاهی طبیعی و بی‌ضرر است. در واقع ضعف اطلاع‌رسانی درباره این مخدر باعث شده که خیلی از جوانان تصور کنند می‌توانند خیلی راحت مصرف گل را کنار بگذارند. تصوری که به هیچ وجه درست نیست.»