دود سرنوشت در چشم کودکان کار

نه دغدغه در آغوش گرفتن عروسک های مو طلایی را دارند و نه جیغ و داد در کوچه پس کوچه های شهر را می توانند ضمیمه خاطرات دوران خردسالی شان کنند؛ اینکه صبح به بدترین شکل ممکن با فریاد کارفرماهایشان از خواب بیدار شوند و هیچ شبی را با لالایی های دلنواز مادرانشان سر بر بالین نگذارند، سریال تکراری شب و روزشان است.

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، ۱۱ اردیبهشت ماه « روز جهانی کار و کارگر» است، اما این روز نمایانگر حکایتی تلخ است، حکایت کار کودکان؛ شغلی که نه تنها برای این گروه ستودنی نیست، بلکه پدیده اجتماعی بغرنجی است که همواره با آه و اکراه همراه بوده است.

به گزارش ایسنا، بر اساس آمار سازمان جهانی کار (ILO) سالانه ۲۵۰ میلیون کودک پنج تا چهارده ساله در جهان از کودکی محروم می شوند. طبق این آمار ۱۲۰ میلیون نفر از آنها وارد بازار کار شده و مشغول به کار تمام وقت هستند. ۶۱ درصد این کودکان در آسیا، ۳۲ درصد در آفریقا و هفت درصد در آمریکای لاتین زندگی می کنند.

افزایش درصد کودکان کار در سالهای اخیر

فرشید یزدانی فعال حقوق کودک در گفت وگو با ایسنا، با استناد به اطلاعات مرکز آمار ایران می گوید: در سال۹۱ بیش از دو میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در سن کودکی قرار داشتند که به مدرسه نمی رفتند.

وی با اشاره به آمار منتشره مرکز آمار در سال ۸۵ و ۹۰ با ایجاد نسبتی میان اطلاعات داده شده، مدعی می شود که در سال ۹۱ بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار کودک کار در کشور وجود داشت.

به گفته یزدانی، بنابر اطلاعات مرکز آمار ایران در سال ۸۵، سه میلیون و ۵۰۰ هزار کودک خارج از چرخه تحصیل بودند که از این تعداد بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر کودکان کار بودند.

این فعال حقوق کودکان در عین حال کاهش کودکان کار و خارج از چرخه تحصیل را صرفا ناشی از برنامه ریزی های آموزش و پرورش نمی داند و اظهار می کند: کاهش این آمار به این علت است که از سال ۸۵ تا ۹۱ تعداد کلی کودکان کاهش یافته اما درصد کودکان کار افزایش یافته است.

وی در ادامه همچنین در مورد خطرات و بیماری هایی که این کودکان را تهدید می کند، می گوید: سوء استفاده های جنسی، مشکلات روانی، اعتیاد و ایدز از جمله خطراتی است که کودکان کار را تهدید می کند.

یزدانی می افزاید: براساس تحقیقات انجام شده وزارت بهداشت در سال ۹۰ با نمونه آماری ۱۰۰۰ نفری کودکان کار مشخص شد که ۴.۵ درصد این کودکان مبتلا به HIV مثبت هستند.

تعیین مجازات حبس برای بهره کشی از کودکان در لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان

به گزارش ایسنا، مونیکا نادی وکیل انجمن حمایت از حقوق کودکان با بیان اینکه قانون کار به طور کلی کار برای کودکان زیر ۱۵ سال را ممنوع اعلام کرده است، می گوید: قانون، به کار گماردن این کودکان را مستلزم مجازات دانسته است که البته این مجازات محدود و نامناسب است.

وی ادامه می دهد: همچنین در قانون اساسی برای کار کودکان ۱۵ تا ۱۸ سال شرایط خاص مقرر شده است که انجام آزمایش پزشکی در بدو استخدام و منع کار زیان آور و اضافی از آن جمله است.

این عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان در ادامه به لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان اشاره و اظهارکرد: در این لایحه دو موضوع مثبت و متفاوت وجود دارد، ابتدا اینکه بهره کشی به طوررسمی تعریف شده است، در حالی که تا به حال در قانون اساسی ما به طور رسمی تعریف نشده بود.

وی می افزاید: در تعریف بهره کشی در این لایحه آمده است که نه تنها عدم رعایت شرایط قانون کار بهره کشی تلقی شده است، بلکه هرگونه به کارگماردن و وادار کردن کودک که برای سلامت جسمی، روانی، اخلاقی واجتماعی وی مضر و آسیب زننده باشد و یا موجب محرومیت کودک از تحصیل شود نیز بهره کشی محسوب می شود.

نادی، به موضوع متفاوت دیگری که در این لایحه عنوان شده است اشاره می کند و می گوید: در لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان برای بهره کشی از کودک مجازات دو تا پنج سال حبس تعیین شده است.

به گفته وی، لایحه حمایت ازحقوق کودکان و نوجوانان از مهرماه سال گذشته به مجلس رفته است و ایراداتی را نیز مرکز پژوهش های مجلس به آن وارد کرده است، اما متاسفانه سرنوشت این لایحه اصلا مشخص نیست و روند بررسی آن بسیار کند است.

" زباله گردی" بدترین شغل برای کودکان

به گزارش ایسنا، علی اکبر اسمعیل پور دیگر عضو هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان شغل زباله گردی را بدترین نوع اشتغال کودکان می داند که به شدت جسم و روان کودکان را مورد تهدید قرار می دهد.

وی با بیان اینکه پیمان نامه جهانی حقوق کودک که توسط کشورمان پذیرفته شده است و مقاوله نامه ۱۸۲ سازمان جهانی کار و نیز قانون کار جمهوری اسلامی ایران که هر سه بر ممنوعیت اشتغال کودکان زیر۱۵ سال تاکید دارند ادامه می دهد: این قوانین در تناقض کامل با قانونی است که در مجلس ششم مصوب شده است.

به گفته وی، در مجلس ششم مصوب شد، بازرسی از کارگاه های زیر ۱۰ نفر ممنوع است که این موضوع سبب می شود این کارگاه ها مشمول قانون کار نشوند و این در حالیست که اغلب کارگاه هایی که کودکان در آن اشتغال دارند کارگاه هایی زیر ۱۰ نفر هستند.

منتشر نشدن آمار کار زیرزمینی کودکان

اسمعیل پورهمچنین به آمار اعلام شده در مورد اشتغال کودکان اشاره و بیان می کند: متاسفانه آمار اعلام شده مربوط به اشتغال آشکار کودکان است و هیچ آماری در خصوص اشتغال پنهان کودکانی که در خیابان ها مشغول به کار نیستند، منتشر نمی شود.

وی سازمان بهزیستی کشور و شهرداری ها را متولیان اصلی رسیدگی به این موضوع می داند و عنوان می کند: این سازمان ها و به ویژه بهزیستی دائما اعلام می کنند که ۹۰ درصد کودکان کار اتباع بیگانه اند، در حالی که ملیت را در این موضوع به هیچ وجه نباید دخالت داد.

دستگاه های مسوول تا زمانی که به دنبال دستگیری کودکان کار باشند، با گریز آنها مواجه خواهند بود

به گزارش ایسنا در ادامه مینو اعرابی روانشناس و عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان نگاه قهری دستگاه های مسوول به کودکان کار و خیابان را موضوعی بسیار منفی می داند و می گوید: دستگاه های مسوول تا زمانی که به دنبال دستگیری این کودکان باشند، با گریز آنها مواجه خواهند بود.

شاید همواره اشتغال پدیده ای مثبت تلقی شود، اما درآمیختگی کودکان با این واژه به ویژه زمانی که با اشتغال های یدی و زیان بار آن هم برای سنین پایین مواجهیم، اعتبار این پدیده مثبت زیر سوال می رود.

به گزارش ایسنا، رقم خوردن سرنوشتی نامعلوم برای کودکان و مرور خاطراتی تلخ در دوران کودکی انسان را به این فکر وا می دارد که آیا سهم این کودکان از زندگی به همین رخدادهای تاسف بار ختم می شود یا خیر؟