پاسخ «فرمانده عملیات» به ابهامات حادثه پلاسکو

در ادامه جلسه امروز مازیار حسینی با ییان اینکه پلاسکو اولین ساختمان بلند اسکلت فلزی بود، گفت: این ساختمان در سال ۱۳۴۱ با یک برج ۱۷ طبقه و سه ساختمان ۵ طبقه احداث شده است. این برج با ۳۰ هزار متر مربع زیربنا احداث شده است. در روز ۳۰ دی ماه در ساعت ۷:۵۸ دقیقه اعلام حریق می شود، معمولا یک دقیقه زمان برای تجزیه و تحلیل حادثه و استعدادی که باید اعزام شود باید صورت گیرد اما این کار در ۱۶ ثانیه انجام می شود. وقتی می گویند پلاسکو، حریق و طبقه دهم بلافاصله حجم و ابعاد آن مشخص می شود و سه ایستگاه همزمان اعزام می شوند که در ساعت ۸:۰۰:۳۵ اولین ایستگاه به محل حادثه می رسد که حدود دو دقیقه زمان می برد.
 
حسینی ادامه داد: با آمدن بالابرها و نردبان های آتش نشانی عملیات شروع می شود. ابتدا سعی می کنند از سیستم های داخلی آن ساختمان هم استفاده کنند اما به دلیل ضعف سیستم اطفای ساختمان، این سیستم ها کار نمی کرده است. در مرحله اول حریق در ساعت ۹:۳۰ فروکش می کند اما حتی تا طبقه نهم مردم و کسبه برای ورود به مغازه ها و بردن اسناد و مدارک و اجناس خود مراجعه می کردند که خود این، کار را سخت می کند و گروه دوم آتش نشانان برای تخلیه ساختمان وارد می شوند.
 
از فوم و کف در اطفاء استفاده شده است
 
وی ادامه داد: حجم مواد قابل اشتعال بسیار بالا بوده است و ۱۰ تا ۱۱ بار بیش از موارد لازم برای آب کردن این ساختمان مواد قابل اشتعال وجود داشته است. بعضی صحبت ها بود که به جای آب باید از فوم و کف استفاده می کردند که بر اساس تصاویر و اسناد موجود این اتفاق افتاده است و از فوم و کف استفاده شده است.
 
استفاده از بهترین روش برای پایین نگه داشتن دمای ساختمان اطفا
 
حسینی تاکید کرد: برای حریق های ناشی از جامدات بهترین ماده لازم آب است اگر ماده نفتی داشته باشیم بیشتر از فوم استفاده می شود که اکسیژن را خفه کند. از این رو بهترین روشی که هم می توانستند دمای ساختمان را پائین نگه دارند و هم عملیات اطفا را انجام دهند استفاده شده است. در ساعت ۹:۳۰ مجددا حریق از طبقات بالاتر مشتعل می شود.
 
وی گفت: زمانی که حریق به تیرچه ها می خورد باعث می شود سقف اضافه باری را تحمل کند و با کاهش باربری آنها، اصلاحات pancacr colappse صورت گیرد.
 
فرمانده میدان حادثه پلاسکو افزود: هم نیروی انتظامی و هم آتش نشانی برای تخلیه ساختمان تلاش کردند اما برای بار دوم حریق به صورت فزاینده صورت می گیرد و در نهایت به خرابی ساختمان منجر می شود. این ساختمان بلند مرتبه به کوه منسجمی تبدیل شده بود که ترکیبی از آهن، مصالح و فولاد بودند. در جریان عملیات امداد هم عملیات آوار برداری، هم اطفا و هم جست و جو و نجات به صورت همزمان انجام می شد. حرارت بسیار بالا باعث شده بود حجمی از آهن آلات مثل ماکارونی داخل هم قفل شوند یکی از سخت ترین عملیات آواربرداری در تاریخ کشور و دنیا خواهد بود. هیچ کدام از این آهن آلات بدون اینکه گیرد و بست آن را رها کنیم، قابل آواربرداری نبود.
 
دستور تخلیه ساختمان ۳۰دقیقه قبل از ریزش
 
حسینی با بیان اینکه از طبقه پنجم به بالا پله های ساختمان در طبقه دیگر بوده است، اظهار کرد:  یکی از سختی های لوله کشی این بوده است که برای بردن لوله ها باید طول حدود ۳۰ کیلومتر از لوله را از این سمت به آن سمت جا به جا می کردند. در نهایت حدود ساعت ۱۱:۰۵ دقیقه دستور تخلیه از طرف فرماندهی صادر می شود و ساعت ۱۱:۳۵ دقیقه ساختمان ریزش می کند و ستاد مدریت بحران در ساعات اولیه با حضور شهردار تهران و بقیه بخش ها شکل می گیرد.
 
وی افزود: شهردار تهران از نزدیک با بررسی اوضاع دستورات لازم را صادر کره و امکانات و تجهیزات مورد نیاز به صحنه می آید. پیمانکاران مختلف فراخوان شدند و برخی به صورت داوطلبانه آمدند و امکانات و تجهیزات مورد نیاز حضور داشت به نحوی که نمی توانیم بگوییم چیزی را می خواستیم و نداشتیم.
 
حسینی تصریح کرد: حضور فرمانده پلیس و ایجاد نظم و انضباط در محل بسیار موثر بود، بلافاصله نقشه تغییر جهات ترافیکی و خطوط اتوبوس و تاکسی انجام شد تا کمترین مشکل ترافیک داشته باشیم. افراد مختلف در جلسه ستاد حضور پیدا می کردند و اعضای شورای شهر هم به صورت مفصل حضور داشتند. از دیگر سو بخش های مختلف از جمله شرکت آب و فاضلاب کمک های زیادی می کردند. به ما اطلاع دادند موتور خانه ساختمان در زیر وجود دارد که از مغازه های کناری امکان دسترسی به آن وجود دارد که البته اطلاعات غلطی بود. ما هر اطلاعاتی که افراد از سرایدار و یا سایر افراد داشتند سعی می کردیم بگیریم و استفاده کنیم.
 
استفاده از برش پلاسما
 
وی اضافه کرد: در کنار هوا برش سعی کردیم از برش پلاسما استفاده کنیم، به صورت همزمان حریق هم باید اطفا می شد.
 
بعد از بررسی دقیق از شرق و جنوب جبهه اولیه عملیات زده شد
 
حسینی ادامه داد: یکی از مسایل اساسی این بود که جبهه های کار را افزایش دهیم، بعد از بررسی ۳۶۰ درجه دور این ساختمان تلاش های زیادی برای دسترسسی به بخش های مختلف صورت گرفت و نهایتا از پارکینگ ضلع شمال شرق هم فعالیت خود را انجام دادیم.   به این ترتیب یک جبهه از سمت شرق و یک جبهه از طبقه جنوب ایجاد شد.
 
وی گفت: همزمان با عملیات امداد و نجات باید حریق در ساختمان پشتی را هم اطفا می کردیم به همین جهت دپوی مناسبی از تجهیزات و امکانات در این محدوده ایجاد شد.
 
وی تاکید کرد: یکی از تصمیمات خوب این بود که زمینی برای دپوی نخاله های ساختمانی به صورت محصور اختصاص پیدا کرد. در نهایت ۱۷۵۰ کامیون بار از اینجا خارج شد که با هر کامیون یکی از یروهای حراست شهرداری تهران به محل انبار ضایعات می رفتند.
 
میزان تحمل بار بر فولاد دربرابر حرارت بالای۸۰۰درجه صفر می شود
 
وی گفت: فولادهای معمولی به ازای یک سانت مربع، ۳.۵ تن بار تحمل می کنند اما اگر در برابر حرارت قرار گیرند، در حرارت های بالای ۸۰۰ درجه تقریبا میزان تحمل بار آنها صفر می شود. یه همین جهت افت شدید مقاومت باعث می شود طبقات روی همدیگر به صورت collapse قرار گیرند.
 
حسینی با بیان اینکه در هر شرایطی اعم از برف و باران و سرما از ابزار های مختلف استفاده شد، تاکیدکرد: با حضور دادستان و معاون ایشان دستورات قضایی لازم برای نقب زنی و اقدامات امدادی صادر شد. در کنار نقب اولیه از مغازه های کناری، نقب دیگری هم زده شد. در نهایت تلاش هایی از سمت بازار کویتی ها به سمت پلاسکو زده شد در این بخش تاکید بود بیشتر از ۴ یا ۵ نفر حضور نداشته باشند.
 
اجساد یافته شده شهروندان نشان از مرگ در زمان های اولیه حادثه داشت
 
وی ادامه داد: اطلاعاتی بود که افرادی اینجا زنده هستند و پیامک زده اند اما از مسیرهای مختلفی دو سه بار تلاش شده و به سمت موتورخانه رسیدیم اما در نهایت در این طبقات زیرین جسد ۴ نفر از افراد پیدا شد؛ اتفاقاتی که برای جسد ها افتاده بود نشان می داد مرگ آنها در همان زمان های اول حادثه صورت گرفته است.
 
اگر هلی کوپتر استفاده می‌شد باد تولیدی‌اش آتش را شعله‌ورتر می‌کرد
 
حسینی  با مقایسه حوادث مشابه در سایر کشور با حادثه پلاسکو گفت: بعضا بحث هایی برای استفاده از هلی کوپتر صورت می گرفت این در حالی است که واقعا هلی کوپتر کارساز نبود چرا که خود باد هلی کوپتر باعث شعله ور شدن بیشتر آتش می شد.
 
وی تصریح کرد: در کنار حادثه با دستور شهردار تهران بحث های حمایتی از خانواده شهدای آتش نشان انجام شد و جایگاه لازم برای تدفین شهدای آتش نشان حادثه پلاسکو در قطعه شهدا نیز در نظر گرفته شد.