تأثیر کم‌خونی در ساییدن دندان‌ها

علی گرجی در ارتباط با دندان قروچه اظهار داشت: دندان قروچه به ساییدن و فشار دادن دندان‌ها بر روی یکدیگر (در مواقعی که شخص عمل جویدن یا بلع را انجام نمی‌دهد) اطلاق می‌شود و شامل ساییدن دندان‌ها روی یکدیگر، بستن مداوم یا متناوب دندان‌های فک بالا و پایین، کوبیدن دندان‌ها روی یکدیگر و به هم ساییدن دندان‌ها می‌شود و در 15 تا 33 درصد کودکان وجود دارد.

وی افزود: دندان قروچه ممکن است روزانه یا شبانه باشد که نوع روزانه اشاره به ساییدن دندان‌ها روی هم به صورت آگاهانه و یا ناآگاهانه دارد و شامل مواردی مثل جویدن بافت‌های دهانی، گونه‌ها و لب‌هاست و معمولاً خفیف و آرام است ولی دندان قروچه شبانه که بسیار شایع‌تر است فشردن و ساییدن دندان‌ها به طور ناخودآگاه بوده. این اختلال که از سه سالگی تا پایان عمر ممکن است دیده شود می‌تواند آسیب‌های غیرقابل برگشت به دندان‌ها وارد سازد.

مدیر مرکز تحقیقات علوم اعصاب شفاء  ادامه داد: با وجود این که علت اصلی دندان قروچه هنوز مشخص نشده است اما متخصصان به عوامل زیادی اشاره می‌کنند. یکی از علل آپنه تنفسی حین خواب است. این افراد در خواب تنفس سختی دارند و خواب آنها معمولاً با خر و پف شدید، حرف زدن در خواب و دندان قروچه همراه است.

وی افزود: از دیگر علل  دندان قروچه تنفس دهانی در حین خواب (مشکل تنفسی از بینی)، مصرف نوشابه، قهوه، شکلات و در مواردی هم بیماری‌های انگلی به خصوص کرمک، سوءتغذیه و یا کم‌خونی فقر آهن است. به علاوه مصرف بعضی از داروها می‌تواند منجر به دندان قروچه در حین خواب شود.

گرجی اضافه کرد: البته اگر تمامی عوامل فوق بررسی شوند و هیچ کدام عامل دندان قروچه نباشند باید به اضطراب به عنوان یک عامل اصلی این اختلال در کودکان توجه شود. تحقیقات نشان داده است که حدود 70 درصد از دندان قروچه کودکان در حین خواب ناشی از استرس و اضطراب است.

وی گفت: در اغلب موارد از استرس شدید به عنوان عامل بروز دندان قروچه نام می‌برند که البته گاهی همراه با علت‌های دیگر است. کودکان ممکن است با تغییر محل زندگی، رفتن به مهد کودک، تولد خواهر یا برادر، اختلاف والدین و هر عاملی که سازگاری با آن را نیاموخته‌اند دچار استرس شوند. اولین قدم در رفع دندان قروچه کودکان می‌تواند رفع فشارهای روانی و استرس‌های محیطی آنان باشد.

مدیر مرکز تحقیقات علوم اعصاب شفاء عنوان کرد: البته قبل از این کار شاید لازم باشد که به عنوان والدین به استرس خود نیز نگاهی بیندازیم، چرا که کودکان بدون هیچ توضیحی قادر به درک ناآرامی والدین خود هستند. کار زیاد و یا تحصیل همراه با استرس (نظیر زمان امتحانات) می‌تواند زمینه‌ساز دندان قروچه در حین خواب برای کودکان باشد. در بسیاری از موارد دندان قروچه در حین خواب می‌تواند با سایر علایم اضطرابی نظیر شب‌ ادراری یا جویدن ناخن‌ها همراه شود.

گرجی بیان داشت: تحقیقات نشان داده است که کودکانی که دندان قروچه دارند مستعد اضطراب و پیش‌فعالی نیز هستند. همچنین مادران افسرده که باروری ناخوشایندی داشته‌‌اند کودکانشان بیشتر دچار این مشکل می‌شوند.

وی بیان کرد: برخی معتقدند که دندان قروچه در افرادی که دچار اختلال خواب هستند بیشتر رخ خواهد داد البته شاید استرس‌های روزانه که جایی برای تخلیه آنها وجود نداشته است، به ناخودآگاه کودک رفته و در هنگام شب باعث ناآرامی او شده و خواب او را به نوعی آشفته ساخته و با ساییدن دندان‌ها باعث خروج تنش‌های خارج نشده می‌شوند.

مدیر مرکز تحقیقات علوم اعصاب شفاء خاطرنشان کرد: اگر مشکل دندان قروچه کودکان به موقع تشخیص داده نشود و نسبت به یافتن علت و درمان آن اقدامی صورت نگیرد، دندان قروچه به شکل یک عادت در خواهد آمد و از بین بردن عادتی که سال‌ها فرد به آن گرفتار بوده است بسیار دشوار خواهد بود.

گرجی یادآورشد: گاهی فرد به دنبال دندان قروچه مداوم دچار دردهایی در ناحیه فک و صورت می‌شود و در برخی موارد نیز تغییر فرم صورت و درد گوش و شانه‌ها مشاهده می‌شود. حتی در موارد شدید حرکت دندان‌ها بر روی هم برای جویدن نیز ممکن است دچار مشکل شود. علاوه بر خرابی دندان‌ها و از دست دادن آنها دندان قروچه باعث کاهش شنوایی، مشکلات مفصل فک و عضلات صورت می‌شود.

وی گفت: یکی از علل مهم در بروز دندان قروچه در کودکان، استرس و اضطراب است. بنابراین یک راهکار درمانی مهم کم کردن استرس و اضطراب قبل از خواب است. خواندن داستان، گوش دادن به موسیقی ‌آرام، ماساژ با آب گرم و همچنین گذاشتن یک حوله گرم روی گونه‌ها برای آرام کردن عضلات فک مؤثر است.

 مدیر مرکز تحقیقات علوم اعصاب شفاء گفت: ماساژ بدن و ورزش‌های کشتی برای آرامش عضلات کودک می‌تواند کمک‌کننده باشد. به علاوه باید مطمئن شوید که در رژیم غذایی کودک آب کافی وجود داشته باشد چون کم‌آبی بدن هم می‌تواند با دندان قروچه در ارتباط باشد. همچنین توجه به رژیم غذایی سالم مهم است.

گرجی ادامه داد: جلوگیری از استفاده بیش از حد از بازی‌های کامپیوتری به خصوص اگر مناسب سن کودک نباشد و همچنین برنامه‌های نامناسب تلویزیونی می‌تواند باعث کاهش اضطراب و دندان قروچه کودکان شود همچنین در کودکان بزرگتر یکی از شایع‌ترین راه‌های حفاظت از دندان‌ها استفاده از محافظ دندانی است که توسط دندانپزشک ساخته می‌شود تا از سایش دندان‌ها جلوگیری شود.