درآمد حاصل فناوری ‌نوین چندین برابر درآمد نفت/ گام بلند دانش بنیان ها برای درمان سرطان سینه

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- دکتر سیروس‌زینلی، رئیس فدراسیون انجمن بیوتکنولوژی آسیا و متخصص ژنتیک انسانی پیرامون حرکت پرشتاب علمی ایران در یادداشتی برای پارس نوشت: 

1- در زمانی که دنیا در یک حرکت شتابان برای علوم و فناوری‌های جدید بود در ایران بحث انقلاب پیش آمد و بعد بحث جنگ پیش آمد، هر کدام از اینها یک وقفه را ایجاد کردند. از آن طرف تحریم‌های ظالمانه دشمن طی این سی و چند سال اخیر و مخصوصاً چند سال اخیر، بشدت تأثیر داشته است.

در دهه 70 بود که مسئولان به این فکر افتادند با اعزام تعدادی دانشجو به خارج از کشور، نیرویی که لازم است با آنها جهش علمی صورت بگیرد تربیت شود.

بعد هم دانشگاه ‌ها گسترش پیدا کرد و در دهه 80 ما شروع کردیم به برنامه ‌ریزی در خصوص فناوری‌های جدید و توجه به آنها و لذا شاید بگویم اواخر دهه 70 و اوایل دهه 80، آن چرخش و شروع حرکت‌های نسبتاً زیربنایی اتفاق افتاد. در آن زمان، بیشتر بحث‌های مدیریتی و بحث‌های سیاستگذاری مطرح بود تا اجرایی.

اواخر دهه 80 آهسته آهسته در فناوری‌های نوین، سرمایه ‌گذاری بیشتری کردیم و بسیاری از برنامه‌های ما، عملاً در اواخر دهه 80 شروع شد. نتیجه‌ای که الان می‌ بینید در کل نتیجه ناامیدکننده نیست ولی نتیجه خیلی مثبتی هم نیست. به این دلیل که ما یک توسعه پایدار در زمینه فناوری نوین را در مجموع نمی‌ بینیم.

فکر می‌ کنم در دهه آینده رشد اقتصادی کشور مبتنی بر دانش بنیان، چشمگیر خواهد بود و بسیاری از اتفاقات باورنکردنی را در کشور شاهد خواهیم بود ولی هر چقدر این مسیر از نظر قوانین و مقررات و برنامه ‌ها هموارتر شود در مقابل آن، باید سرمایه ‌گذاری بیشتری انجام داد.

2- ما به نسبت سرمایه اندکی که در این حوزه تا حالا صرف کرده‌ایم نتیجه خوبی گرفته ایم. اگر 10 درصد هزینه‌ای که برای سد و نفت و کشاورزی و بسیاری از موارد در کشور صرف کرده‌ایم، در فناوری‌های نوین هزینه می‌کردیم قطعاً درآمد حاصل از این فناوری ‌ها چندین برابر درآمد ما در زمینه‌های دیگر بود.

برای مثال یکی از داروهای تولید ایران خوشبختانه در مهر 1394 مجوزعرضه به بازار را گرفت. در حالی که در سال 1393 به میزان 150 میلیارد تومان از این دارو از امریکا واردات داشته ایم. بنابراین وقتی ما این دارو را در داخل کشور تولید می‌کنیم یعنی 150 میلیارد تومان از خروج ارز برای واردات دارو جلوگیری می‌‌کنیم.

3- دارویی معروف به نام «هرسپتین» که برای درمان سرطان سینه است. همین الان برخی از تولید‌کنندگان داخلی دارو محصولات خود را به کشورهای مختلف صادر می‌ کنند. در این زمینه ایران صادرات دارو به روسیه را دارد. یعنی الحمدلله به قابلیتی رسیده ایم که  به کشورهای پیشرفته انتقال تکنولوژی می‌ دهیم یا دارو و  محصولات ایرانی را می‌ فروشیم.

یکی از حرکت ‌هایی که نتیجه داده است بحث پیشگیری از بیماری‌های ژنتیک است. ما برای هر بیمار ژنتیک، هزینه‌های زیادی می‌ کنیم ولی در مقابل، وقتی هر بیماری تشخیص داده می‌شود  مقادیر زیادی صرفه جویی ارزی اتفاق می‌ افتد و از آن طرف درد و آلام خانواده‌‌ها کاسته می شود.

برداشت من این است که ما در زمینه دانش بنیان، وضع بدی نداریم ولی باید کار زیادی انجام بدهیم. همه باید در این زمینه فعالیت کنند و حمایت خاصی باید صورت بگیرد.

4- در حال حاضر ما به شدت استقبال و تلاش می‌‌کنیم که شرکت‌های خارجی و کشورهای دیگر، در کشور ما سرمایه ‌گذاری کنند. مسلماً بحث برد- برد است. کشور دیگر هم که در ایران سرمایه ‌گذاری می‌ کند برنده می‌ شود و ما هم اگر  کشور خارجی بیاید در ایران سرمایه ‌گذاری کند، استفاده خواهیم کرد.

بنابراین اگر ما به ترکیه انتقال دانش بدهیم این به ما کمک می‌ کند از آن پولی که به دست می آوریم چندین طرح دیگر را بتوانیم انجام بدهیم، تجربه کسب کنیم و به کشورهای بیشتری صادر کنیم. لذا این موضوع را به عنوان یک امر مثبت و  قدرت

می بینم. انگار که ما به کشورهای دیگر توان هسته‌ای و توان موشکی را بتوانیم صادر کنیم یا بفروشیم این نشان دهنده قدرت ما است.

در دی ماه سال 1394 جایزه پیامبر اعظم یا مصطفی(ص) را به 2 دانشمند مسلمان از کشورهای سنگاپور و اردن که در حوزه‌های نانوتکنولوژی و بیوتکنولوژی فعالیت دارند، دادیم و به هر نفر 500 هزار دلار تعلق گرفت. این نشان دهنده اقتدار و قدرت علمی کشور است که چنین جایزه‌ای را با این رقم بزرگ به دانشمندان بزرگ جهان اسلام می‌ دهد.

این حرکت و حرکت‌های مشابه مثل جایزه خوارزمی و جایزه رازی و جوایز مشابه، هر کدام یک نوع قدردانی از تلاش محققان است. حدود یک ماه پیش بود که آقای دکتر ملک ‌زاده معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گزارشی را در جلسه‌ای ارائه و اعلام کرد در ایران 540 محقق ایرانی، دارای هوش بالا هستند و شاخص اچ(H-Index) بالای 15 در مقالات دارند. در صورتی که در ترکیه این عدد ظاهراً 79 نفر بیشتر نیست. این شاخص نشان دهنده تأثیرگذاری علمی دانشمندان است.