کم آبی در مرکز آب ایران!

کارشناسان و صاحب نظران عرصه محیط زیست و منابع طبیعی معتقدند بحران آب و آلودگی هوا دو تهدید جدی و بالقوه ای محسوب می شوند که حیات و بقاء را در عرصه زیست محیطی به مخاطره می اندازند.

در این میان برخی تاثیرات مخرب محدودیت های آبی را به مراتب سنگین تر از آلایندگی هوا قلمداد می کنند و معتقدند پیامد های کم آبی و بی آبی با شدت و عمق هر چه بیشتری امکان حیات عادی و طبیعی را از عرصه زیست محیطی سلب می کند.

در طول سالیان اخیر،بحران آب به یکی از چالش های اساسی عرصه طبیعی جهان تبدیل شده که کشور ایران و عرصه طبیعی و اقلیمی این مرز و بوم نیز از مخاطرات این تهدید مصون نبوده است.

عمق خطر بحران آبی در کشور ایران به میزانی است که چندی پیش مسئولان عالیرتبه وزارت نیرو،از آن به عنوان یکی از جدی ترین تهدیدات تمدن ایران زمین یاد کردند.

از سوی دیگر،برآوردها و پیش بینی های تحلیلگران بر این واقعیت تلخ استوار است که در آینده اغلب اختلاف و جنگ ها بر حول محور آب و تامین آن می چرخد.

جنگ آب واژه ای است که بارهاو بارها از سوی اندیشمندان در اقصی نقاط این جهان مطرح شده و استمرار وضعیت موجود،موید تنگناها و چالش های عمیق و بحرانی است که گریبانگیر انسان و طبیعت خواهد شد.

فارغ از این گمانه زنی ها،تحلیل ها و پیش بینی ها،بحران آبی در کشور ایران نیز به دغدغه ای جدی میان مسئولان و کارشناسان ذیربط تبدیل شده است.

کم آبی و بی آبی در برخی نقاط این مرز و بوم به میزانی شدت یافته که عملا زندگی عادی مردم را تحت الشعاع قرار داده است.

استان چهار محال و بختیاری که روزگاری به سرزمین آب و هزار چشمه شهره بود،یکی از محدوده های مذکور به شمار می رود که در حال حاضر با نارسایی های متعددی در این عرصه دست و پنجه نرم می کند.

فتح ا...محبوبی،یکی از فعالان سابق عرصه زیست محیطی استان چهار محال بختیاری و کارشناس رشته منابع طبیعی در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،با اشاره به جدی بودن معضل کم آبی در استان مورد اشاره،اظهار داشت:قریب به 230 شهر و روستا در خطه مذکور،با تانکر آبرسانی می شوند و برخی از مردم محلی در اغلب روزهای سال با قطعی آب مواجه هستند.

وی افزود:عمق بحران،زمانی مبرهن و عیان می شود که روستایی همچون یان چشمه در دو کیلومتری سد زاینده رود در طول 24 ساعت شبانه روز،تنها قریب به 60 تا 70 دقیقه از نعمت آب برخوردار است.

کارشناس منابع طبیعی گفت:مشکلات و نارسایی های حوزه آبی در محدوده های دیگری از این استان همچون شهر سردشت نیز به چشم می خورد.

*تونل های انتقال آب،چهارمحال بختیاری را با بحران مواجه کرده است

کارشناس منابع طبیعی با اشاره به برخورداری استان چهار محال بختیاری از منابع و گذرگاه های آبی بسیار در روزگاران نه چندان دور گذشته گفت:تعبیه تونل های انتقال آب منجر به ظهور و بروز تبعات و پیامدهای مخرب جدی و عمیقی در این خطه شده است.

وی افزود:برخی گمان می کنند این خطه از لحاظ منابع آبی با کمبود خاصی مواجه نیست،اما به واقع منابع آبی موجود در این حوزه عمدتا مشمول آبی می شود که در مسیر و گذرگاه این خطه انتقال می یابد و عملا امکان استفاده و بهره مندی از چنین منابع آبی،برای استان مورد اشاره وجود ندارد.

محبوبی عنوان کرد:30 تا 40 درصد آب خروجی این استان به واسطه رودخانه(خرسان)از ضلع جنوبی وارد می شود و سپس با عبور از محدوده ای مشخص به کارون می پیوندد،بدون آنکه امکان استفاده از یک قطره از این آب برای چهار محال بختیاری وجود داشته باشد.

*کاهش ایستایی آب در دشت ها

پروانه بویراحمدی،کارشناس منابع طبیعی در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، ضمن نگران کننده عنوان کردن تهدید آبی در استان چهارمحال بختیاری گفت:بر اساس مطالعات انجام شده،سطح ایستایی آب در دشت های این خطه با اُفت و کاهش قابل توجهی مواجه است و این معضل به میزانی جدی است که 8 دشت این استان ممنوعه اعلام شده اند و 4 دشت دیگر نیز در صف انتظار ممنوعیت احتمالی قراردارند.

وی افزود:برداشت های بی رویه از منابع آبی،اجرایی شدن برخی طرح های غیر کارشناسی در سال های گذشته و استفاده از شیوه های سنتی آبیاری در حوزه زراعت و کشاورزی از عوامل اصلی کاهش منابع آبی به شمار می رود و با استمرار این وضعیت،دور از ذهن نخواهد بود که تا 7 سال آینده،منابع آبی استان تمام شود و رسیدن به این نقطه برای چهار محال بختیاری فاجعه آمیز خواهد بود.

*از تغییر الگوی بارش ها تا گستره بیابان زایی

بویر احمدی با اشاره به کاهش چشمگیر نزولات آسمانی در قالب برف و تغییر الگوی آن بصورت باران عنوان کرد: اساسا بارش برف،نقش بسزایی در تامین منابع زیرزمینی آب ایفاء می کند و پایداری منابع آب تامین شده توسط باران،قابل مقایسه با نزولات آسمانی بصورت برف نخواهد بود.

وی افزود: روزگاری، یخچال های طبیعی در این استان،ظرفیت بالقوه و ویژه در تامین منابع آبی این خطه محسوب می شد، اما در سالهای اخیر و بخصوص یک دهه گذشته با افزایش دما و کاهش بارش ها،دیگر شاهد انبوه یخچال های اشاره شده نیستیم.

کارشناس حوزه منابع طبیعی گفت: افزایش خشکسالی، بروز پدیده ریزگردها،گستره دامنه بیابان زایی را تشدید کرده و امید آن می رود با تخصیص بودجه و اعتبارات،اصلاح الگوی مصرف،توسعه طرح های نوین آبیاری در عرصه کشاورزی و اجرای طرح های سازنده و موثر،برای برون رفت از معضل اشاره شده چاره اندیشی شود در غیر این صورت در آینده ای نه چندان دور،سرزمینی که به داشتن منابع آبی بسیار شهره بود به یکی از خشک ترین محدوده های طبیعی و جغرافیایی این مرز و بوم تبدیل خواهد شد.