رنگ متقاوت گذرنامه های هر کشور نشانه چیست؟

همانطور که معمولا عکس پاسپورتتان عکس جذابی نیست، رنگ پاسپورتتان هم دست شما نیست. به طور کلی شکل و شمایل گذرنامهٔ شما خیلی به‌ انتخاب شما بستگی ندارد. گذرنامه‌ها تنها در رنگ‌های قرمز، آبی، سبز و سیاه هستند. این امر به خاطر دسته‌بندی خاصی برای کشورها نیست، اما این رنگ‌بندی‌ها بی‌معنا هم نیست. 

رنگ اکثر گذرنامه‌ها براساس رنگ‌های اصلی آبی و قرمز هستند، با این‌ حال رنگ گذرنامه‌ها می‌تواند بسیار متفاوت باشد. از عناصری که در انتخاب رنگ پاسپورت توسط دولت دخیل هستند می‌توان به جغرافیا، سیاست، و حتی دین اشاره کرد، اما هیچ دستورالعمل خاصی برای انتخاب این رنگ‌ها وجود ندارد. پاسپورت‌ها تفاوت‌های دیگری‌ هم دارند. فرمت، اندازه‌ٔ جلد و تکنولوژی به‌کاررفته در ساخت گذرنامه‌ها استاندارد‌ها و تفاوت‌هایی دارد.

اما به راستی ما از رنگ گذرنامه چه برداشتی می‌توانیم داشته باشیم؟ مسئلهٔ رنگ گذرنامه، مسئلهٔ هویت ملی است.

گذرنامه‌های قرمز

 پاسپورت‌های سرخ‌رنگ عمدتا توسط کشور‌های عضو اتحادیه‌ٔ اروپا (به‌جز کراوسی) استفاده می‌شوند، و کشور‌هایی که مایل به عضو شدن هستند (مثلا ترکیه) نیز برای هماهنگی رنگ گذرنامه‌های خود را تغییر داده‌اند. پاسپورت‌های کشور سویس هم طبق معمول با پرچمش هماهنگ است. کشورهای عضو جامعهٔ آند (بولیوی، کلمبیا، اکوادور و پرو) که اهدافی چون آرمان‌های اتحادیهٔ اروپا داشتند نیز از رنگ قرمز استفاده می‌کنند.

گذرنامه‌های آبی

این رنگ از گذرنامه در کشورهای حاشیهٔ دریای کارائیب و به‌طور کلی برِّ جدید (جهان نو یا همان قاره‌ٔ آمریکا) استفاده می‌شود. کشورهای برزیل، آرژانتین، پاراگوئه، اوروگوئه و ونزوئلا که به‌عنوان بلوک مرکوسور هم شناخته می‌شوند، به پاسپورت‌های آبی خود می‌بالند؛ البته به‌جز ونزوئلا که از زمانی که عضو جامعهٔ آند بود، هنوز پاسپورت‌های قرمز را به‌ یادگار دارد.

پاسپورت‌های ایالات متحدهٔ آمریکا در سال 1976 به رنگ آبی تیره درآمدند تا همرنگ با سایهٔ آبی پرچم این کشور شوند. قبل از این، گذرنامه‌های آمریکایی قرمزرنگ بودند. هنوز هم پاسپورت‌های قرمز در آمریکا برای برخی مقامات سیاسی و خانواده‌هایشان استفاده می‌شوند.

گذرنامه‌های سبز

بیشتر کشورهای اسلامی از پاسپورت‌های سبزرنگ استفاده می‌کنند، چرا که رنگ سبز در دین اسلام اهمیت بسیاری دارد. کشورهای غرب آفریقا، شامل نیجر و سنگال، هم از گذرنامه‌های سبزرنگ استفاده می‌کنند. 

گذرنامه‌های سیاه

شاید یک دلیل دیگر برای انتخاب رنگ گذرنامه این باشد که گذرنامه‌های تیره‌تر (حتی آبی و قرمز تیره) کثیفی را کمتر نشان می‌دهند و همچنین رسمی‌تر به‌ نظر می‌آیند. از این دست کشورها می‌توان بوتسوانا، زامبیا و نیوزلند را مثال زد. در نیوزلند رنگ مشکی نیز یکی از رنگ‌های ملی است.

در مورد رنگ‌ها هرچه بخواهید می‌توانید استنباط کنید، اما گذرنامه‌ها چیزی بیشتر از روابط اقتصادی و جغرافیایی-سیاسی به ما می‌گویند. فراموش نکنیم که پاسپورت‌ها متعلق به افراد  هستند. برای بعضی، گذرنامه یک مانع است، و برای بعضی دیگر، اجازهٔ عبور. آمریکا و سوریه هر دو گذرنامه‌هایی به رنگ آبی دارند، اما شما با گذرنامهٔ سوری تنها می‌توانید به 32 کشور بدون ویزا سفر کنید، در حالی که با گذرنامهٔ آمریکا می‌توانید به 155 کشور بدون نیاز به روادید سفر کنید.

کشورهای مختلف حق انتخاب رنگ و طراحی گذرنامهٔ خود را دارند، ولی آن‌چه که از رنگ و اندازهٔ گذرنامه مهم‌تر است، قدرت آن است که به نوعی برندی هویتی برای آن کشور به حساب می‌آید.

در این میان می‌توان به کشور نروژ اشاره کرد که اخیرا طراحی جذابی برای گذرنامه‌هایش ارائه داده است که برندهٔ یک رقابت ملی بوده اند.

گذرنامهٔ ایالات متحده نیز در شرف تغییر و تحولی مجدد است. البته آمریکا در تاریخ خود چندباری این کار را انجام داده است.