نکات مهم برای دیابتی ها

 

اسدالله رجب، رئیس انجمن دیابت ایران گفت: علت اصلی عوارض ناشی از دیابت، قندخون بالاتر از حد طبیعی است؛ یعنی اگر قندخون یک فرد دیابتی به مدت سه تا چهار سال بالاتر از حد طبیعی باشد باید منتظر بروز عوارض دیابت باشد. قندخون بالا در عروق کوچک رسوب می‌کند و می‌تواند برای بافت، سمیت مستقیم داشته باشد. 

 

پیامد این پدیده، تغییرات عروقی و اختلال اکسیژن‌رسانی بافتی (میکروواسکولار) است که در کنار آن، موادی ترشح و کارکرد بافت‌ها بتدریج مختل می‌شود. یکی از اندام‌های در معرض خطر، کلیه است، زیرا این عضو حاوی عروق کوچک فراوان است که با افزایش طول مدت بالابودن قندخون، مستعد تخریب و اختلال کارکرد می‌شود.

 

هر نوع دیابت برای کلیه‌ها خطرناک است

دیابت به عروق خونی کوچک آسیب می‌زند و وقتی عروق خونی کلیه‌ها آسیب می‌بیند، کلیه‌ها دیگر نمی‌توانند خون را بخوبی تصفیه کنند. در نتیجه بیش از آنچه که باید، آب و نمک در بدن جمع می‌شود و باعث افزایش وزن و تورم قوزک پا می‌شود. حتی ممکن است پروتئین در ادرارتان ظاهر شود. 

 

دیابت می‌تواند باعث اشکال در تخلیه مثانه شود

هرنوع از دیابت در صورت عدم کنترل ممکن است موجب بروز عوارض دیابت شود. توجه داشته باشید افراد دیابتی در معرض خطر عارضه کلیوی قرار دارند، اما این عارضه با قندخون بالا و طول مدت عدم کنترل مناسب آن، افزایش سن، چاقی، فشارخون بالا، مصرف دخانیات و عوامل مستعدکننده ژنتیک ارتباط مستقیم دارد. بنابراین درصورت وجود این موارد در فرد، احتمال ابتلا به این عارضه بیشتر می‌شود.

 

دفع پروتئین در ادرار، اولین نشانه خطر

متاسفانه در ابتدای بروز آسیب کلیوی (نفروپاتی) ناشی از دیابت کنترل نشده، هیچ علامت بالینی آشکاری پدیدار نمی‌شود، اما اولین نشانه‌ای که بروز می‌کند دفع پروتئین در ادرار است.

 

به گفته دبیر انجمن دیابت ایران، میزان این پروتئین که از نوع آلبومین است بتدریج در ادرار بالاتر می‌رود. این پدیده در آغاز «میکروآلبومین اوری» و در ادامه با افزایش دفع آلبومین در ادرار، «مـاکروآلبومین اوری» نامیده می‌شود. میکروآلبومین اوری، آسیبی قابل برگشت و ماکروآلبومین اوری، غیرقابل برگشت است که از این مرحله به بعد فقط می‌توان از بروز آسـیب بیشتر جلوگیری کرد.

 

این متخصص غدد هشدار می‌دهد: ادامه این روند موجب کاهش عملکرد کلیه‌ها در پالایش خون می‌شود. در این مرحله نیز ممکن است علامت ظاهری مشخصی وجود نداشته باشد و صرفا اوره و کراتینین خون (حاصل سوخت و ساز پروتئین‌ها در بدن ) بالا می‌رود و در ادامه، هنگامی که کارکرد کلیه‌ها بشدت مختل شوند (نارسایی کلیوی) و میزان کراتینین و اوره بالاتر روند علائمی ازجمله بی‌حالی و خستگی، کم خونی، کاهش ادرار و... بروز می‌کنند.

 

آسیب قندی به کلیه‌ها خلاصه نمی‌شود

رئیس انجمن دیابت ایران تاکید می‌کند: توجه داشته باشید فرد دچار نارسایی کلیوی، علاوه بر دیابت در معرض آسیب‌های بیشتری نیز قرار دارد. اگر فرد دیابتی دچار نارسایی کلیوی شده باشد احتمال بروز عوارض دیگر دیابت ازجمله چشمی، قلبی و عروقی نیز افزایش می‌یابد که در نتیجه آن، درمان فرد مشکل‌تر و کیفیت زندگی فرد نیز بشدت کاهش می‌یابد. از سوی دیگر، اگر فرد دچار نارسایی کلیوی بـه دیابت نیز مبتلا شود، درمان وی سخت‌تر و پیچیده‌تر خواهد شد!

 

سپر ضد دیابت دور کلیه‌ها بکشید

برای پیشگیری از آسیب‌های ناشی از دیابت بر کلیه‌ها باید به موارد زیر توجه کنید:

 

کنترل قندخون (گلایسمی) که در حدطبیعی یا نزدیک به طبیعی باشد و تنظیم فشارخون و عدم استعمال دخانیات، کاهش وزن و کنترل چربی‌های خون نیز در پیشگیری از این عارضه مؤثر و لازم هستند.

 

بیماران دیابتی به طور منظم در هر ویزیت از لحاظ فشارخون و وزن بررسی شوند، چربی خون نیز سالانه بررسی شود. آزمایش کنترل قندخون و گلایسمی باید هر سه‌ماه یکبار صورت بگیرد و در کنار آن کنترل مستمر روزانه قندخون نیز ضروری است.

 

در افراد مبتلا به دیابت نوع یک زیر 11 سال، پنج سال بعد از تشخیص دیابت و در افراد بالای 11 سال یا مبتلا به دیابت نوع دو از زمان تشخیص بیماری و بعد از آن نیز به‌طور سالانه باید آزمایش ادرار از لحاظ وجود میکروآلبومین بررسی شود.

 

دفع پروتئین در ادرار، خطری بسیار جدی !

به طور کلی میزان آلبومین دفع شده در ادرار یک فرد سالم بسیار ناچیز بوده و بالا رفتن آن نشانه آسیب کلیوی و اختلال در عملکرد کلیه‌هاست که فقط با ارزیابی آزمایش ادرار قابل پیگیری است. از این رو در افراد دیابتی، سالانه بررسی آلبومین اوری صورت می‌پذیرد.

 

اگر دفع آلبومین بر اثر آسیب کلیوی به بیش از 300 میلی‌گرم در ادرار طی24ساعت برسد، بتدریج و طی سال‌های بعد در صورت کنترل نشدن دیابت، به نارسایی کلیه‌ها منجر می‌شود. وقتی کلیه‌ها نارسا شوند، در واقع اوره و کراتینین خون بیمار افزایش یافته و فعالیت کلیه‌ها برای دفع سموم بدن کاهش می‌یابد و رفته‌رفته به جایی می‌رسد که در اثر ناکارآمدی کلیه‌ها و نارسا شدن‌شان، فرد نیازمند دیالیز و پیوند کلیه می‌شود.