کودکانمان را در چه مهد کودکی بگذاریم؟

مهد کودک مناسب یکی از دغدغه های پدران و مادران شاغل است. مهدی که به بیشترین نیازهای کودک پاسخ دهد و احساس آرامش و امنیت را در کودکان و والدینشان فراهم کند. مهد کودک فضایی است که کودکان را با مفهوم استقلال آشنا می کند و آماده پذیرش برخی مسئولیت ها در فضایی جدید و بدون پدر ومادر می کند. اما مهد مناسب چه ویژگی هایی باید داشته باشد. این سوالی است که دغدغه بیشتر والدین است. برخی ازخانواده ها برنامه و کلاس های متمایز یک مهد کودک، مورد توجهشان قرار می گیرد. گرچه ممکن است بسیاری از این مواردی که به عنوان امتیاز یک مهد به شمار می رود هیچ کارایی برای کودکان نداشته باشد.

احمد محبی استاد دانشگاه و روانشناس کودک در این باره به مهر  می گوید: یکی از مهمترین مولفه های یک مهد خوب نزدیکی آن به محل کار و یا منزل والدین است زیرا این نزدیکی مکانی سبب می شود تا کودک احساس امنیت کند که به راحتی می‌تواند به خانه بازگردد.

او به موارد دیگری از ویژگی های یک مهد خوب اشاره می کند و می گوید: مهدکودک‌هایی مناسب هستند که نسبت مربی به کودکان متناسب باشد یعنی یک مربی برای حداکثر ۵ کودک ۳ تا ۴ ساله وجود داشته باشد، هر چند اگر تعداد کودکان کمتر باشد بهتر است. این روانشناس معتقد است که  کیفیت مهدکودک تاثیر بسزایی بر رشد ذهنی و شناختی کودک دارد.

لیست مهد کودک هایی خوب را که جستجو می کنید، هر کدام ویژگی های جالبی دارند از طبیعت شناسی گرفته تا شاهنامه خوانی و کلاس های تفکر در مورد خویشتن. در مقابل، مهد کودک هایی نیز وجود دارد که تنها اتاق بازی دارند که کودکان در کنار هم بازی می کنند و مربی نقاشی کردن و شعر خواندن را به آنها می آموزد.

اما یک مادر برای انتخاب یک مهد خوب باید به چه مواردی دقت کند. گاهی مادران آن قدر که به موارد آموزشی توجه می کنند به کیفیت محیط آموزشی حساسیت لازم را ندارند. در حالی که محیط داخلی مهد کودک بر کیفیت فعالیت آن‌ها تاثیرگذار است.

محیط داخلی مهدکودک باید تمیز و پاکیزه باشد، سیستم تهویه مناسب، نورپردازی خوب و حصارکشی محل بازی از مواردی است که والدین باید در انتخاب مهدکودک در نظر بگیرند.

والدین باید حواسشان به اسباب بازی‌ها مورد استفاده در مهدکودک‌ها نیز باشد، اسباب بازی‌ها باید متناسب با سن کودک بوده و در قفسه‌هایی که به راحتی در دسترس کودک است قرار داده شده باشد. علاوه بر اسباب بازی‌ها نیمکت، میز، تخت و صندلی‌ها نیز باید مخصوص و متناسب با سن کودک باشند و والدین باید نسبت به امن بودن اسباب بازی‌های بیرون از کلاس شامل تاب، سرسره و... که بیشتر در حیاط قرار می‌گیرند نیز حساس باشند.

قاسم مولایی روانشناس و متخصص کودکان درباره تناسب میان مربی و کودکان در مهدهای کودک می گوید: طبق استانداردهای موجود در دنیا نسبت مربی به تعداد کودکان ۱ به ۳ یا ۱ به ۶ است.

او ادامه می دهد: تعداد بچه‌ها در اتاق هم معمولا از ۱۲ نفر و ۲ مربی بیشتر نیست. بنابراین والدین باید از مسئول مهدکودک درباره تعداد مربیان و نسبت آن‌ها سوال کنند.

این در حالی است که محمد نفریه مدیرکل کودکان و نوجوانان بهزیستی در این باره می گوید: براساس قانون به ازای هر ۲۰ کودک یک مربی و یک کمک مربی باید وجود داشته باشد و این قانون در حال حاضر در تمامی مهدهای کودک اجرایی می شود و در صورتی که والدین اطمینان داشته باشند از اینکه در یک اتاق و یک کلاس مهد کودک تعداد بیشتری طفل نگهداری می شود می توانند به سازمان بهزیستی اطلاع دهند اما در مجموع با توجه به نظارت هایی که از این مراکز انجام می شود تعداد کودکان در موارد بسیار اندکی در یک مهد شاید بیشتر از این باشد که با آنها نیز برخورد می شود.

مولایی روانشناس حوزه کودکان در ادامه توصیه هایش به اهمیت بررسی برنامه فعالیت‌های روزانه اشاره می کند و می افزاید: این برنامه شامل اوقاتی برای بازی فعال، بازی آرام، غذای سبک و وعده‌های غذایی است و باید انعطاف پذیر باشد نه خشک، زیرا جو محیط صمیمانه و حمایتی است و کودکان نباید بدون نظارت رها شوند.

به گفته وی بسیاری از کودکان در ابتدای ماه های حضور در مهد کودک واکنش های منفی به غذاها و مزه های جدید دارند. از این رو مربیان باید با آرامش با کودکان برخورد کنند زیرا برخورد چکشی سبب می شود که کودکان از آمدن به مهد بیزار شوند.

این روانشناس متخصص کودکان می گوید: خانواده به جای اینکه به دنبال چشم و هم چشمی در خصوص انتخاب مهد با مولفه های ویژه باشند باید به فکر مکانی سرشار از آرامش که خانه را برای کودکان تداعی می کند، باشند.

ارتباط با والدینی که پیش تر کودکانشان را در مهد کودک مورد نظر گذاشتند، وضع ظاهری مهد کودک، گفتگو با مدیر مهد و مربی کودکشان، پیگیری از سازمان بهزیستی و یا ارگانی که مهد کودک مجوز فعالیت را از آنجا گرفته است مواردی است که وی برای انتخاب یک مهد پیشنهاد می کند.

این روانشناس کودکان در مورد کیفیت آموزش مطالب توسط مربیان مهد می گوید: یکی از راهکارهایی که می توان فهمید که فرزندمان تا چه اندازه در مهد مورد نظر مهارت هایی را آموخته است صحبت کردن با کودک است و بررسی عملکرد کودک در خانه. زیرا کودکان هر آنچه را که آموزش بینید سریع اجرایی می کنند.

مدیرکل کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی نیز در این باره می گوید: سازمان یک تیم کارشناسی مخصوصی برای تدوین آموزش های لازم و کتب مخصوص مربیان در نظر گرفته و بر همین اساس از سال گذشته تاکنون به طور متمرکز بر محتوای کتب ویژه مربیان و کودکان نظارت می کند.

به گفته نفریه هویت و شخصیت افراد در کودکی شکل می گیردبنابراین به تمامی مربیان ما نحوه ارتباط با کودک آموزش داده می شود و البته افرادی که وارد این کار می شوند خود نیز به کودکان علاقه دارند و داشتن مدرک تخصصی مرتبط با کودک نیز یکی از مواردی است که در مهدکودک برای راه اندازی آن لازم است.

بنابراین لازم است تا والدین در هنگام انتخاب محیط آموزشی برای کودکان حتی در حد نگهداری آنها دقت کافی را داشته باشید چرا که محیط همسالان فضایی جذاب و با نفوذ برای آموزش غیرمستقیم مفاهیم به کودکان و رشد اجتماعی آنهاست و عدم مناسب بودن این محیط ها به دلائلی مثل عدم صلاحیت اخلاقی و علمی مربی، عدم شاد بودن محیط، و... می تواند تاثیراتی عمیق را در کودکان داشته باشد.