سیگار و استرس عاملی برای پرکاری تیروئید

دکتر سیدبهمن قادریان اظهار کرد: ترشح زیاد هورمون های تیروئیدی نتیجه پرکاری این غده در بدن است که مشکلات عدیده‌ای را برای افراد ایجاد می‌کند.

وی ادامه داد: علت عمده پرکاری غده تیروئید نوعی بیماری خودایمنی در بدن به نام "گریوز" است. در بیماری خودایمنی معمولا نوعی آنتی ‌بادی علیه یک عامل خارجی تولید می‌شود که در برخی موارد به دلیل شباهت عامل خارجی با بافتی از بدن یا تشخیص اشتباه آنتی بادی در نوع عامل خارجی، آنتی بادی تولید شده بر روی آن بخش از بافت تاثیر می‌گذارد و به آن صدمه وارد کند.

فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره) اهواز افزود: در مواردی، پادتنی که در بدن تشکیل می‌شود، گیرنده‌های غده تیروئید را تحت تاثیر قرار می‌دهد و موجب تحریک یا مهار سلول‌های این بافت می‌شود بنابراین در مواردی که موجب مهار می‌شود، بیماری کم‌کاری تیروئید و در مواردی که موجب تحریک سلول‌ها می‌شود، بیماری پرکاری تیروئید ایجاد خواهد شد.

قادریان تصریح کرد: در شرایطی که این آنتی بادی‌ها موجب تحریک سلول‌های غده تیروئید شود، بیماری گریوز بروز می‌کند. بیماری گریوز شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید به شمار می‌رود و در جوانان و خانم‌ها شیوع بیشتری دارد.

وی تاکید کرد: عوامل محیطی مانند سیگار و استرس بیماری گریوز را تشدید می‌کند و در افرادی که به طور ناگهانی دچار استرس می‌شوند این مساله بسیار دیده شده است. بنابراین از راه‌های اساسی پیشگیری از پرکاری تیروئید می‌توان بر کاهش استرس و عدم استعمال سیگار تاکید کرد. تغذیه تقریبا تاثیری در پیشگیری از پرکاری تیروئید ندارد ولی چون استفاده از ید ممکن است پرکاری این غده را تشدید کند، توصیه می‌شود در دوره درمان از ید کمتری استفاده شود.

این فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم گفت: یکی دیگر از علل پرکاری تیروئید ایجاد گره یا ندول‌هایی در غده تیروئید است که سلول‌های بدن به واسطه این ندول ها حالت خودکار پیدا می‌کنند و سیستم بدن دیگر نمی‌تواند روی ساخت هورمون‌های تیروئیدی نظارت داشته باشد چون سلول‌ها در این امر به صورت خودمختار عمل می‌کنند و موجب ترشح زیاد هورمون‌های تیروئیدی می‌شوند.

قادریان اظهار کرد: ویروس نیز عامل دیگری برای ایجاد این بیماری است. ویروس موجب ایجاد التهاب در غده تیروئید شده و پرکاری موقتی ایجاد می‌کند ولی در برخی موارد نیز علت پرکاری تیروئید مصرف بیش از اندازه هورمون‌های تیروئیدی است؛ فردی به دلیل کم‌کاری تحت درمان قرار می‌گیرد، در این شرایط دوز داروی او بیش از اندازه است یا این‌که فرد خود در حال زیاده‌روی در استفاده از هورمون‌های تیروئیدی است.

وی گفت: متاسفانه در برخی افراد این مساله بسیار دیده می‌شود که برای درمان چاقی از هورمون‌های تیروئیدی بیش از اندازه استفاده می‌کنند که عواقب بسیار بدی دارد؛ مصرف زیاد این هورمون‌ها موجب ایجاد مشکلات قلبی عروقی و پوکی استخوان خواهد شد. بنابراین هرگز توصیه نمی‌شود افراد از هورمون‌های تیروئیدی برای این منظور استفاده کنند. نقش ژنتیک و عوامل وراثتی نیز می‌تواند در بیماری‌های غده تیروئید از جمله پرکاری آن اثرگذار باشد. 

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز عنوان کرد: تپش قلب، نارسایی قلبی، نامنظمی ریتم قلب، افزایش تحریک در سیستم گوارش و بروز اسهال، تعریق فراوان در پوست و مو، ریزش و خارش مو، ایجاد مشکل در سیستم تنفسی و سقط جنین، نابروری یا بروز اختلالات عادت ماهیانه در خانم‌ها از عوارض بیماری پرکاری تیروئید در افراد است.

قادریان افزود: این بیماری در سیستم عصبی نیز موجب بروز حالت تحریک پذیری، پرخاشگری، عصبانیت و عدم تمرکز می‌شود. هنگام پرکاری تیروئید فرد پراشتها است ولی به دلیل افزایش متابولیسم بدن، دچار لاغری می‌شود. تشخیص پرکاری تیروئید با یک آزمایش خون ساده امکان‌پذیر است که به محض این‌که پزشک به وجود پرکاری تیروئید پی ببرد، این آزمایش را درخواست می‌کند.

وی درباره راه‌های درمان پرکاری تیروئید گفت: برای درمان این بیماری، نوعی داروهای خوراکی تجویز می‌شود ولی اگر این عارضه به اندازه‌ای شدید باشد که موجب بزرگی خیلی زیاد غده تیروئید شده است(بیماری گواتر)، فرد باید جراحی و غده تیروئید خارج شود. در این شرایط از ید رادیواکتیو نیز استفاده می‌شود.