چرا ثبت اختراع در کشور کاهش یافته است؟

با وجود اینکه تمام ساز و کارها برای تولید علم و رشد علمی در کشور فراهم است و آمار و ارقام نیز موید آن است، اما در طول سال های اخیر ثبت اختراعات در کشور سیر نزولی داشته است، معضلی که منشاء آن بیش از آنکه به حوزه علمی و پژوهشی کشور مربوط باشد، مسائل اقتصادی است.

نگاهی به آمار تعداد ثبت اختراع در کشور از سال 1391 تا 1393 بیانگر آن است که در سال 1391 میزان چهار هزار و 668 اختراع، در سال 1392 میزان سه هزار و 436 اختراع و در سال 1393 نیز این آمار به دو هزار و 851 ثبت اختراع کاهش یافته است.

این در حالی است که آمار سال 1394 نیز هنوز از سوی مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت و اسناد کشور اعلام نشده است و به نظر می رسد در سال 1394 ثبت اختراع از این میزان نیز کمتر شده باشد.

این بخشی از صحبت های سید مهدی میرصالحی مدیر کل دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت است، گفت‌هایی که در آن دلائل اصلی و تاثیرگذار کاهش ثبت اختراع در کشور مورد کند و کاو قرار گرفته است.

نبود نیازسنجی اختراع در حوزه صنعت کشور

میرصالحی در خصوص این که چرا این اختراعات تجاری سازی و یا به عبارتی به ثروت تبدیل نمی شوند، یکی از دلائل مهم این مسئله را نبود نیازسنجی اختراع در حوزه صنعت کشور دانست و گفت: مخترع نباید به دنبال واحد صنعتی باشند بلکه واحدهای صنعتی باید به دنبال مخترعین باشند.

مدیر کل دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: این اختراعات برای این که ادامه داشته باشد، باید وارد واحدهای صنعتی شده و از طرفی واحدهای صنعتی نیز برای جذب اختراعات باید به اختراعات نیازمند باشند.

ضرورت صادرات محور و قابل ارائه بودن اختراع در بازارهای جهانی

میرصالحی در خصوص اینکه چرا برغم ایجاد این فرایند در کشور، اما باز هم آمار ثبت اختراعات ما که به مرحله تجاری سازی رسیده، خیلی کاهش یافته است گفت: علت این است که باید واحدهای صنعتی یا سرمایه گذاران ما احساس نیاز پیدا کنند.

وی توضیح داد: برای این که این احساس نیاز در سرمایه گذران بوجود آید، باید محصول تولید مخترعین رقابت پذیر و صادرات محور باشد و به لحاظ کیفی و کمی آن قدر ارتقا پیدا کند که قابل ارائه در بازارهای جهانی و بین المللی باشد.

مدیر کل دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت یکی از راهکارهای تبدیل اختراعات به محصولات صنعتی و ثروت را معرفی و نمایش این اختراعات در پارک های علمی و فناوری دانست و گفت: در حال حاضر برخی اختراعاتی که در حد فرابورس باشند، به تابلو فرابورس اعلام و معرفی می شوند.

میرصالحی افزود: این اختراعات در فرابورس مجددا مورد بررسی قرار می گیرد و تعدادی از آنها از سوی شرکت های کارگزار و سرمایه گذاران خریداری می شوند.

میرصالحی ادامه داد: برای ورود به بازارهای جهانی و بین المللی، باید خود را موظف می کنیم که محصول مان را به لحاظ کیفی ارتقا دهیم که در آن بازارها بتوانیم آنها را ارائه کنیم ضمن اینکه این امر مستلزم ایجاد ارتباطات بین المللی و ارتباطات خارجی کشور با کشورهای خارجی است.

وی گفت: هنگامی که این ارتباطات توسعه یابد، به تبع آن، ایران می تواند با بسیاری از کشورها به تعامل برسد و در این هنگام، اگر زمینه لازم برای ورود ایران به اقتصاد جهانی فراهم شود، می توانیم در بازارهای بین المللی حضور داشته باشیم که آن موقع باید محصول به لحاظ کیفی بتواند در حد استانداردهای جهانی و بازارهای بین المللی باشد یعنی قابلیت رقابت پذیری به لحاظ تولید داشته باشد.

رکود اقتصادی مانع تجاری سازی اختراعات در کشور

اما با وجود فراهم بودن تمام ساز و کارها برای تولید علم و رشد علمی در کشور به طوری که آمار و ارقام نیز موید آن است، اما در طول سال های اخیر اختراعات در کشور سیر نزولی داشته است، معضلی که به نظر می رسد منشاء آن بیش از آن که حوزه علمی و پژوهشی کشور باشد، مسائل اقتصادی است.

میرصالحی نیز بر این موضوع تاکید دارد؛ وی با اشاره به این که در حال حاضر تمام ساز و کارهای تولید علم و رشد علمی کشور فراهم است، اظهار کرد: در حال حاضر مشکل در تولید علمی نیست بلکه رکود اقتصادی است، زیرا پس از تولید علم، باید در جایی از آن استفاده و تجاری سازی شود.

مدیر کل دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر این که اقتصاد کشور باید تولیدات علمی را جذب و شکوفا کند، گفت: اقتصاد نیاز به یک بازار مالی پیشرفته با عمق و ظرفیت کافی دارد که بتواند سرمایه لازم را برای فعالیت بخش خصوصی از منابع بانکی و اوراق بهادار و سایر منابع فراهم کند.

افزود: در واقع اشکال در برخی مسایل مرتبط با اقتصاد کشور و برخی تحریم ها است که مانع از تبدیل دانش به ثروت شده اند. اگر این اشکالات در اقتصاد رفع شود به طور قطع رشد علمی و تعداد اختراعات بیشتر خواهد شد و سیری صعودی پیدا خواهد کرد، هر چند این امر خود نیازمند ساز و کارهایی است.

لزوم تشکیل کنسرسیوم برای ورود به بازارهای بین المللی

میرصالحی یکی از راهکارهای رشد و موفقیت شرکت های صنعتیرا به عنوان استفاده کنندگان یافته های مخترعین کشور، ورود آنها به بازارهای بین المللی عنوان کرد و گفت: این شرکت ها برای این کار باید کنسرسیوم هایی تشکیل دهند.

مدیر کل دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت افزود: یعنی این که چند شرکت زیر چتر یک شرکت بزرگ فعالیت کرده و با تجمیع توانمندی ها، محصولی مشابه را با یک برند تولید و به بازارهای بین المللی معرفی کنند.

وی همچنین ایجاد کریدورهای صادراتی برای صادرات محصولات دانش بنیان به بازارهای بین المللی را بسیار با اهمیت خواند و گفت: ایجاد کریدورهای صادراتی می تواند به واحدهای صادرکننده کمک و خدمات لازم را ارائه کند.

مدیر کل دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت افزود: به هرصورت، از مرحله تولید تا فروش، یک زنجیره ارزش است و برای اینکه دانش تولید شده در فرایند این زنجیره مورد استفاده قرار گیرد، باید تمام قسمت های آن فعال و پویا عمل کنند.

دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، پل ارتباطی مخترعان با صنعت

میرصالحی در خصوص کمک هایی که در حال حاضر از سوی دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت در رفع مشکلات مخترعین ارائه می شود، ایجاد ارتباط بین مخترعین و انجمن های صنایع مختلف که هر کدام واحدهای صنعتی زیادی را تحت زیر مجموعه خود دارند، از جمله اقدامات اساسی این دفتر ذکرکرد.

مدیر کل دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر این که این دفتر در واقع پل ارتباطی بین مخترعین و واحدهای صنعتی کشور است، گفت:این دفتر مخترعین زیادی را به انجمن های صنعتی معرفی می کند.

وی افزود: هنگامی که اختراعات در این انجمن ها مطرح و مخترع نیز برای ارائه آن به واحدهای صنعتی مراجعه می کند، واحدهای صنعتی در صورت نیاز ممکن است برای استفاده کاربردی از اختراع ترغیب شوند.

میرصالحی با اشاره به وجود برخی موسسات حمایتی دیگر تحت نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری که وظیفه آنها حمایت از مخترعین است، افزود: دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت در مواردی مخترعین را برای دریافت حمایت های تسهیلاتی به این معاونت معرفی می کند.

وی همچنین با اشاره به اینکه دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت از یک پورتال و شبکه شامل مخترعین و تمام موسسات حمایتی برخوردار است، گفت: مخترع هنگامی که اختراع خود را در سازمان ثبت و اسناد ثبت می کند از همان سایت می تواند به منظور هدایت به واحدها و انجمن های صنعتی به پورتال این دفتر لینک شود.

مدیر کل دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت افزود: در ضمن، تمامی مخترعین درصورت مراجعه حضوری نیز می توانند از سوی این دفتر به شیوه مکاتبات اداری به واحدها صنعتی و انجمن ها معرفی شوند.