کارشکنی های عربستان در پذیرش زائران ایرانی

مهندس سعید اوحدی در نشست خبری که با حضور رسانه های عراقی در محل سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد برگزار شد، در خصوص تلاش های هیئت مذاکره کننده حج و کارشکنی های عربستان در پذیرش زائران ایرانی در حج امسال گفت: جمهوری اسلامی ایران همواره به سه دلیل موضوع حج را با جدیت دنبال می کرد، دلیل اول برای پیگیری حج تلاش برای اقامه احکام شرعی خداوند بود دلیل دوم اینکه حج یک حق مسلم برای مسلمانان مستطیع است که هیچ حکومتی مجاز نیست که این حق را از میهمانان خدا سلب نماید که بر اساس آیات و روایات هر جریان و حکومتی که مانعی برای مسیر زائران ایجاد نماید، صد عن سبیل الله کرده و مشمول عذاب سنگین الهی خواهد شد.

وی افزود: به عنوان دلیل سوم جمهوری اسلامی اعتقاد دارد که حج یک واجب شرعی است که از روابط سیاسی کشورها جدا است از این رو در شرایطی که روابط سیاسی با عربستان قطع بود، تلاش برای فراهم آوردن اعزام زائران ایرانی به حج با جدیت دنبال می شد.

رئیس سازمان حج و زیارت با بیان این مطلب که دولت و دست اندرکاران حج عربستان، وزارت کشور و مشخصاً وزارت امور خارجه عربستان هیچگونه اراده ای برای پذیرش زائران ایرانی نداشتند، عنوان کرد: سعودی ها در طول پنج ماه گذشته با کارشکنی ها و ایجاد موانع جدی از حضور زائران ایرانی در حج امسال جلوگیری به عمل آوردند.

اوحدی بیان کرد: ابتدا سعودی ها زمان جلسه با وزیر حج و امضای تفاهم نامه را هفتم ربیع الثانی(۲۸ دی / ۱۸ ژوئن) اعلام کرده بودند اما در آستانه اعدام شیخ نمر ، وزیر حج وقت عربستان طی نامه ای به ما اعلام کرد که زمان مذاکرات دو ماه به تأخیر افتاده و ۱۹ اسفندماه(۹ مارس) سال گذشته را زمان جلسه با وزیر حج اعلام کردند.

وی در ادامه گفت: بعد از قطع روابط دیپلماتیک دو کشور علی رغم پروتکل های سیاسی و با این رویکرد که حج از روابط سیاسی جدا است ، نامه ای رسمی به وزیر حج نوشتیم و از وی سوال کردیم که در شرایطی که در قطع روابط هستیم ، ویزای هیئت مذاکره کننده برای ملاقات ۱۹ اسفندماه کجا صادر خواهد شد که متاسفانه بر خلاف اخلاق و ادب سیاسی پاسخ این نامه با پیامک بدون نام و امضا از سوی سعودی ها اعلام شد که ویزای هیئت در کنسولگری عربستان در دبی صادر خواهد شد.

رئیس سازمان حج ادامه داد: نماینده سازمان حج و زیارت برای دریافت ویزای هیئت حج به کنسولگری عربستان در دبی مراجعه کرد اما به وی اعلام شد که نامه وزارت حج را دریافت کردیم ولی از سوی وزارت خارجه عربستان دستوری برای صدور ویزای هیئت ایرانی به کنسولگری ارسال نشده است که این رفتار نشان از این داشت که عربستان با یک عینک ذره بینی سیاسی موضوع حج را نگاه می کرد و صرفاً بدنبال ایجاد مانع برای حضور هیئت ایرانی در عربستان است.

اوحدی بیان کرد: برای اینکه به سعودی ها اعلام کنیم که در قضیه حج اصرار داریم مجدداً دو مکاتبه با وزیر حج وقت داشتیم که با این پیگیری ها به رسم گذشته طی ارسال پیامکی اعلام شد که قرار ملاقات برای ۲۶ فروردین ماه امسال(۱۴ آوریل) تعیین شده است و ویزای هیئت در دبی صادر می شود.

وی ادامه داد: هیئت ایرانی برای حضور در مذاکرات عازم جده شد اما در بدو ورود به فرودگاه جده با بداخلاقی و  رفتار دور از نزاکت و ادب سیاسی  سعودی ها در استقبال از هیئت مواجه شدیم . سعودی ها تصور می کردند هیئت ایرانی با این رفتار از مذاکرات منصرف می شود و به کشور باز می گردد اما بدلیل اینکه برای اقامه حج اصرار داشتیم، هیئت ایرانی در مقابل رفتار ناپسند سعودی ها خویشتنداری پیشه کرد.

رئیس سازمان حج تاکید کرد: عربستان هیچگونه اراده ای برای پذیرش زائرین ایرانی نداشت اما بر اساس سناریوی تعریف شده تلاش می کرد تا هزینه آن به ایران تحمیل شود.

اوحدی در خصوص دور اول مذاکرات حج توضیح داد: بعد از انجام مذاکرات همانند سال های گذشته توقع داشتیم که یک قرارداد تحت عنوان محضر الاتفاقیه شامل نظرات دو طرف آماده شود که آنرا امضا کنیم اما متاسفانه بجای این تفاهم نامه که حاصل ۲۰سال تجربه ما با آنها بود، یک قرارداد سیاسی – امنیتی با گره زدن حج به مسائل سیاسی را در مقابل ما گذاشتند.

رئیس سازمان حج گفت: سعودی ها بعد از سه ماه تأخیر در برگزاری مذاکرات و پذیرش هیئت به ما اعلام کردند که هنوز به راه حلی برای صدور ویزای حجاج ایرانی نرسیده اند که مذاکرات ناتمام ماند و هیئت به ایران بازگشت.

وی بیان کرد: به وزیر حج اعلام کردیم در حج سال گذشته ۴۷۴ زائر ایرانی طی حادثه سقوط جرثقیل و فاجعه منا به شهادت رسیدند، چه تمهیداتی فراهم کردید که شاهد چنین حوادث تلخی در عملیات حج نباشیم. به وزیر حج گفتیم مردم ما نگران هستند شما قول دادید دیه شهدای منا و شهدای حادثه جرثقیل را پرداخت کنید، هزاران زائر از کشورهای مختلف در حج گذشته به شهادت رسیدند، برای تأمین امنیت زائران چه برنامه ای دارید؟

رئیس سازمان حج یادآور شد: دردور اول مذاکرات مطالبات ما شامل نحوه صدور ویزا، تضمین برای تأمین امنیت حجاج، حفظ عزت، حرمت و کرامت زائران و ارائه خدمات کنسولی بی پاسخ مانده بود که وزیر حج گفت این مسائل را در جلسه شورای عالی حج در ریاض مطرح می کنیم و بعد هم وعده کردند که شما به کشورتان برگردید و بعد از یافتن راهکار برای این مطالبات برای دور دوم مذاکرات حضور پیدا کنید.

وی گفت: حدود یک ماه و نیم بعد از برگشت هیئت به ایران، با دعوت وزارت حج برای برگزاری دور دوم مذاکرات در پنجم خرداد ماه (۲۵ می) عازم عربستان شدیم. در دور دوم مذاکرات تنها مشکل صدور ویزای زائران حل شده بود و سعودی ها همچنان راهکاری برای مسائل و مشکلات قرارداد یکطرفه ای که تنظیم کرده بودند، نداشتند. سعودی ها هیچ راهکاری برای ارائه خدمات کنسولی به زائران در قرارداد نیاورده بودند.

اوحدی در این باره اضافه کرد: موضوع ضرورت ارائه خدمات کنسولی به زائران را بعنوان حق عرف بین المللی مطرح کردیم که وزیر حج در پاسخ گفتند این متن را وزارت کشور، وزارت امور خارجه و وزارت حج مشترکاً تهیه کرده اند. وزیر خارجه عربستان در حال حاضر در سفر مسکو است و بایستی برای این موضوع با وزیر خارجه هماهنگی شود.

وی افزود: به سعودی ها اعلام کردیم همان قرارداد سال گذشته را بیاورید ما آماده هستیم که آنرا امضا کنیم، شما ۵ ماه تأخیر در مذاکرات داشتید که طرف ایرانی عامل یک ساعت آن هم نبوده است. دو روز دیگر هم صبر می کنیم تا وزیر خارجه شما از مسکو بیاید. در صورت قید کردن تضمین برای خدمات کنسولی در هر مکانی آماده امضاء هستیم.

رئیس سازمان حج یادآور شد: دور دوم مذاکرات هم با کارشکنی های سعودی ها به بن بست کشیده شد و هیئت به ایران بازگشت. بعد از بازگشت هیئت ایرانی به کشور همان شب(۷ خرداد ماه)  وزارت حج عربستان طی بیانیه ای اعلام کرد که زائران ایرانی از سفر حج محروم شده اند و عربستان با این اقدام ظلم بزرگی در حق زائران خانه خدا در مقابل حق مسلم آنان روا داشت که بابت این ظلم و صد عن سبیل الله باید در مجامع بین المللی و اسلامی پاسخگو باشد.

اوحدی با بیان اینکه عربستان با انتشار آن بیانیه رسماً اعلام کرد که زائران ایرانی از انجام مناسک حج محروم شدند، عنوان کرد: متأسفانه بعد از آن نیز قدمی از سوی عربستان برداشته نشد.

رئیس سازمان حج و زیارت گفت: ارائه خدمات کنسولی در قرارداد قید نشده بود از طرفی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، پیشنهادات مشخصی را از طریق سفارت سوئیس به ریاض ارسال کرده بود که ما از وزیر حج خواستیم که عین همان پیشنهادات را در متن قرارداد قید نمایند که وی اعلام کرد که متن قرارداد را ما تنظیم نکرده ایم و برای این موضوع باید با وزارت خارجه عربستان هماهنگ شود.

اوحدی در پاسخ به خبرنگاران در خصوص ضرورت ارائه خدمات کنسولی به زائران خانه خدا بیان کرد: اگر زائری مسن در فصل حج گذرنامه اش گم شود، چگونه برگه عبور برای وی صادر شود؟ اگر زائر ایرانی از خیابان عبور کند و تصادفی رخ دهد، چگونه از حقوق او دفاع شود؟ ارائه خدمات کنسولی حق هر شهروندی است که به کشور دیگری سفر می کند که سعودی ها برای آن پاسخی نداشتند.

وی در ادامه گفت: در دور دوم مذاکرات از سعودی ها سوال کردیم این چه جنگ روانی و تبلیغاتی است که علیه زائران ایرانی راه انداخته اید؟ مفتی اعظم عربستان اعلام می کند که ریختن خون شیعیان حلال است، شیعیان ایران، عراق، لبنان و یمن نجس هستند!! به آنها اعلام کردیم با این جنگ روانی که راه انداخته اید چگونه امنیت زائران را فراهم می کنید که آنها اعلام کردند این موارد تصرفات و نظرات شخصی است و همچنین گفتند که واژه امنیت در عربستان یک واژه سیاسی است که وزارت حج نمی تواند در قرارداد بیاورد و جزء اختیارات وزارت کشور است.

رئیس سازمان حج همچنین به اعمال محدودیت برای فعالیت مرکز پزشکی حج و زیارت و ارائه خدمات پزشکی به زائران در متن قرارداد حج اشاره کرد و گفت: با توجه به وقوع فاجعه منا در حج گذشته این موارد اصلاً برای ما قابل قبول نبود.

اوحدی در پاسخ به پرسشی مبنی بر استفاده از ظرفیت های دیگر کشورها و مجامع بین المللی برای حل مسائل حج سال جاری گفت: با همان رویکرد پیگیری جدی اقامه فریضه حج، معاون بین الملل بعثه مقام معظم رهبری برای مذاکره با رئیس سازمان دیانت ترکیه عازم آن کشور شدند تا آقای گورمز مسئولین سعودی را برای دست برداشتن از این کارشکنی ها متقاعد کنند که تلاش های این مقام کشور ترکیه نیز بی نتیجه ماند. همچنین در دیدار با آقای دکتر خالد العطیه رئیس شورای عالی حج و عمره عراق نیز روند مذاکرات و کارشکنی های عربستان به ایشان اعلام شد.

رئیس سازمان حج و زیارت در این باره افزود: همچنین طی مکاتبات و مذاکراتی با آقای دکتر ایاد مدنی دبیرکل سازمان همکاری های اسلامی از ایشان خواستیم که برای حل موضوع حج واسطه شوند که همه این تلاش ها با کارشکنی های سعودی ها بی نتیجه ماند. سعودی ها اگر اراده جدی برای پذیرش زائران ایرانی داشتند باید مقدمات و امکانات پذیرش حجاج را فراهم می کردند.

وی در ادامه گفت: سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی نیز تلاش خود را برای فراهم آوردن شرایط اعزام حجاج داشته است اما امکانات پذیرایی از زائران در عربستان در اختیار سعودی ها است و آنها باید پاسخگوی کارشکنی های خود باشند. امیدواریم با تغییر رفتار سعودی ها شاهد حضور زائران ایرانی در حج سال آتی باشیم.

رئیس سازمان حج و زیارت در پاسخ به این سوال که آیا ایران بعد از این نیز مذاکراتی با طرف سعودی در خصوص حج تمتع سالجاری خواهد داشت ، گفت: ما با استفاده از همه ظرفیت ها همه تلاش خودمان را بکار گرفتیم تا عربستان را برای پاسخگویی به این رفتار خلاف آموزه های دینی متقاعد کنیم. قطعاً مذاکرات سومی با سعودی ها وجود نخواهد داشت، سعودی ها با صدور بیانیه صد عن سبیل الله کردند و زائران ایرانی را از حج محروم کردند، مگر اینکه عربستان مجدداً بیانیه ای را صادر کند و بیانیه گذشته اش را لغو کند و بگوید که صادقانه و خارج از مسائل سیاسی پذیرای حجاج است، با شرایطی که برای زائران همه کشورها قائل است.

وی در پاسخ به سئوالی مبنی بر نقش رژیم صهیونیستی در کارشکنی های عربستان در مسئله حج گفت: یکی از اهداف و آرزوی های بلندی که رژیم اشغالگر قدس همیشه در سرداشته، ایجاد تفرقه در صفوف مسلمین و ایجاد مانع برای موفقیت مسلمانان در هر نقطه از عالم بوده است که باید همه کشورهای اسلامی توطئه های این رژیم غاصب را رصد نمایند.

اوحدی در این نشست مطبوعاتی یکی از اهداف سفر به عراق را بررسی ظرفیت ها و امکانات مختلف در اعتاب مقدس برای افزایش میزان زائران اعزامی اعلام کرد و گفت: بحمد الله پیروزی های بسیار ارزشمندی توسط مردم، ارتش و حشدالشعبی عراق در مقابله با مجموعه تکفیری-صهیونیستی داعش اتفاق افتاده و امنیت کامل در اعتاب مقدس وجود دارد. از این رو سازمان حج و زیارت و جمهوری اسلامی افزایش صد در صدی اعزام ها در سال جاری را در برنامه دارد و پیش بینی ما اعزام دو میلیون زائر ایرانی به عتبات در سالجاری است.

وی همچنین در این نشست از پذیرایی گرم و متواضعانه مردم خوب عراق از زائران اربعین حسینی(ع) بویژه زائران ایرانی صمیمانه تشکر کرد.

رئیس سازمان حج در ادامه این نشست در پاسخ به پرسشی مبنی بر پیگیری حقوقی شهدای فاجعه منا و اظهار نظر مسئولان ایرانی از جمله وزیر دادگستری مبنی بر پیگیری این فاجعه در مجامع بین المللی گفت: در مذاکراتی که با وزیر حج داشتیم وی تأکید کرد که پرداخت دیه و غرامت شهدای حادثه جرقیل ظرف یک ماه آینده و قبل از موسم حج انجام خواهد گرفت همچنین در خصوص پرداخت دیه شهدای منا نیز تأکید کرد که موضوع در دست بررسی است و در آن خصوص نیز اقدام خواهند کرد. تا این لحظه عربستان حتی یک ریال هم بابت دیه و غرامت حوادث حج سال گذشته به هیچ زائر و خانواده شهدای هیچ کشوری پرداخت نکرده است.

وی در خصوص پیگیری های حقوقی فاجعه منا توضیح داد: در مذاکرات اخیر از وزیر حج خواستیم که نتیجه بررسی کمیته های حقیقت یاب را به ما اعلام کنند که گفتند هنوز در حال بررسی هستیم. دستگاه دیپلماسی کشور، قوه قضائیه و وزارت دادگستری ایران پیگیری های جدی و خوبی را در مجامع بین المللی داشته اند، مستنداتی هم از طریق سازمان حج و بعثه مقام معظم رهبری تهیه شده و قطعاً پیگیر مسائل حقوقی شهدای فاجعه منا خواهیم بود. در مجامع بین المللی هم همانگونه که وزیر محترم دادگستری فرمودند طرح دعوی شده است.