توصیه هایی درباره چگونگی مصرف دارو در ماه رمضان

دکتر سیدمهدی سجادی درباره نحوه مصرف دارو در ایام مبارک ماه رمضان، گفت: با نزدیک شدن ایام مبارک ماه رمضان، همواره یکی از دغدغه‌های بیمارانی که دارو مصرف می‌کنند، این است که چگونه می‌توانند ضمن بهره‌مندی از فیوضات معنوی این ماه، برنامه دارودرمانی خود را دنبال کنند. به همین دلیل بحث مدیریت درمان دارویی این افراد حائز اهمیت است و باید بر اساس مستندات علمی و مبتنی بر توصیه‌های دارویی داروسازان در این زمینه تصمیم‌گیری شود.

وی با بیان اینکه قطعا توصیه‌های داروسازان در زمینه مصرف داروها می‌تواند به ایجاد شرایطی مناسب جهت انجام فریضه دینی کمک کند، افزود: از طرفی مهم‌ترین اصل در این زمینه حفظ سلامت بیماران، به عنوان شرط اساسی برای روزه‌داری است. بنابراین در ایام روزه‌داری، بیماران هرگز نباید وعده‌های دارویی خود را به صورت خودسرانه حذف کنند؛ چرا که این عمل باعث ایجاد اختلال در روند درمان‌شان می‌شود.

بیماران روزه‌دار حتما درباره نحوه مصرف دارو با داروساز مشورت کنند

سجادی با تاکید بر اینکه بیماران در ایام ماه مبارک رمضان قبل از هر اقدامی حتما باید با داروساز در زمینه نحوه مصرف داروهایشان مشورت کنند، گفت: قطع یکباره برخی داروها بسیار خطرناک است و می‌تواند عوارض غیرقابل جبرانی را به دنبال داشته باشد. به همین جهت بیماران باید به طور جدی از چنین تصمیمات خودسرانه‌ای پرهیز کنند.

سجادی درباره تداخل دارو با تغییر ساعت مصرف غذا نیز اظهار کرد: معمولا تداخلات دارو با غذا می‌تواند باعث کاهش، افزایش یا تاخیر در روند رسیدن دارو به غلظت مناسبش در خون شود. حال شدت این تداخل و این موضوع که آیا اثر آن بر جذب دارو مثبت است یا منفی، به عوامل متعددی نظیر ماهیت فیزیکی و شیمیایی دارو، فرمولاسیون، نوع غذا و فاصله زمانی بین خوردن غذا و مصرف دارو بستگی دارد.

به گفته سجادی، در مصرف داروهایی که بعد غذا تجویز می‌شوند، احتمال بروز عوارض گوارشی در سحر نسبت به مصرف بعد از افطار بیشتر است؛ به علاوه گرسنگی باعث القای آنزیمی و تغییر در فعالیت آنزیم‌ها می‌شود. به همین دلیل ممکن است در اثربخشی و عوارض دارو با مصرف بعد از سحر و افطار تفاوت‌هایی را شاهد باشیم.

دبیر انجمن داروسازان ایران ادامه داد: باید حتما به این نکته توجه کنیم که معمولا حجم وعده غذای مصرفی در وعده افطار و سحر نسبت به وعده معمولی در سایر اوقات بیشتر است؛ چرا که حجم بالای غذا طبیعتا باعث تاخیر در جذب اکثر داروها می‌شود. همچنین تغییر تعداد دفعات مصرف دارو، زمان مصرف دارو و عدم رعایت فاصله زمانی مصرف دارو نیز می‌تواند باعث تغییر اثربخشی و تاثیر داروها در بدن شده و مشکلات درمانی ایجاد کند.

سجادی با بیان اینکه افرادی که داروهای مورد نیاز خود را تنها در یک وعده دریافت می‌کنند، با مشورت داروساز می‌توانند زمان آن را به گونه‌ای تنظیم کنند که در مقطع زمانی افطار تا سحر آن را مصرف کنند، گفت: هرچند این تغییر زمان ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد، که البته این عوارض بسته به نوع دارو قابل بحث، بررسی و توصیه‌های جانبی است.

وی درباره افرادی که باید داروهای خود را با فاصله زمانی هشت یا 12 ساعت مصرف کنند، افزود: دست یافتن به توزیعی دقیق برای داروهایی که دو یا سه بار در روز تجویز می‌شوند، در فاصله بین باز کردن روزه و آغاز روزه دشوار است. چرا که وضعیت غلظت دارو در خون، میزان اثربخشی و تحمل آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین در صورت در دسترس بودن فرمولاسیون‌هایی با اثر طولانی، مصرف یک فرآورده دارویی جایگزین، می‌تواند در ماه رمضان چاره مناسبی برای این بیماران باشد. البته به شرط آنکه داروساز این موضوع را تایید کرده و حواشی خطر را مورد بررسی قرار دهد.

مصرف داروهای موضعی برای روزه‌داران بلامانع است، اما...

دبیر انجمن داروسازان تاکید کرد که به دلیل طولانی بودن زمان روزه‌داری ممکن است افراد مجبور شوند دو یا چند دارو را با هم مصرف کنند. البته در این خصوص باید توجه داشت که مصرف همزمان یا با فاصله کم برخی داروها می‌تواند مشکل‌ساز یا حتی مخاطره‌آمیز باشد. در عین حال استفاده از داروهای موضعی که از طریق پوست جذب بدن می‌شوند، مانند انواع کرم‌ها، پمادها، شیاف‌ها و محلول‌های موضعی، برای روزه داران بلامانع است. اما با توجه به احتمال تغییر ساعت مصرف سایر داروها در ماه مبارک رمضان، باید بحث تداخلات دارویی آن با سایر داروهایی که بیمار مصرف می کند، مورد توجه قرار گیرد.

وی همچنین گفت: از آنجا که مصرف کافی آب و مایعات نقش مهمی در دفع داروها و متابولیت‌های ناشی از آنها دارد، لازم است دقت کنیم که در فاصله بین افطار تا سحر به میزان کافی آب و مایعات به بدن روزه‌داران و به ویژه بیمارانی که دارو مصرف می کنند، برسد.