باغ وحش محلی است که در آن حیوانات و گونه های متعدد جانوری به نمایش گذاشته می شود،نمایشی که اهداف دیگری نیز در عقبه آن وجود دارد،اهدافی تحقیقاتی، پژوهشی،آموزشی و حفاظتی تا در سایه آن گامی رو به جلو برای در انداختن طرحی نو برداشته شود،طرحی که حافظ منافع و حیات جانوران و حیات وحش محسوب شود.

اما گاه در ایران،این مجموعه ها((باغ وحش))به اسارتگاه یا قربانگاهی برای حیوانات تبدیل می شود،در واقع امر مراکز نگهداری از حیوانات یکی از مناطق و محدوده های فراموش شده ای است که هر از چند گاهی اخبار ناگوار آن در میان دیگر رخدادها و اخبار رسانه ها،سر بر می آورد و بعد از مدتی مجددا به فراموشی سپرده می شود.
یکی از حلقه های مفقوده در چنین اماکنی،حقوق حیوانات و اهمیت حفظ،معرفی و آموزش صحیح آن به شهروندان است.
* رسیدگی به وضعیت باغ وحش ها در هیچکدام از دولت ها موردتوجه نبوده است
وضعیت نامساعد و غیر استاندارد باغ وحش ها،معطوف به دوره و مقطع خاصی نیست و در واقع در هیچکدام از دولت ها آنچنان که شایسته است ،مورد توجه واقع نشده و به واقع یکی از حلقه های مفقوده به شمار می رود که باید نگاه و توجهی ویژه نسبت به آن لحاظ شود.
نقش آموزشی باغ وحش ها به عنوان محلی برای فرهنگ سازی صحیح و اصولی در میان کودکان و دانش آموزان، و همچنین کاربردهای تفریحی که از آن برخوردار است از ظرفیت های قابل توجهی محسوب می شود که باید با برنامه ریزی مدون و اصولی مورد استفاده قرار گیرد.
*الزامات نگهداری از باغ وحش
یکی از نیازهای اولیه نگهداری مناسب از باغ وحش ها،به اعتبارات و بودجه مناسب باز می گردد،در این میان عدم وجود و تخصیص اعتبارات کافی و مناسب بر باغ وحش ها و از سوی دیگر سود آور و درآمدزا نبودن آن،به عاملی مهم برای رضایت بخش نبودن سطح کمی وکیفی خدمات در چنین مجموعه هایی مبدل شده است.
عدم برخورداری از نقدینگی کافی برای اداره باغ وحش نیز خود حدیث مفصلی است که تبعات و عوارض خاص به خود را در پی دارد.
از عدم رسیدگی کافی به حیوانات دربند،تا جذب افراد غیر متخصص به عنوان نیروهای کمکی تنها بخشی از پیامدهای کمبود بودجه و اعتبارات در باغ وحش ها محسوب می شود،باغ وحش هایی که به دلیل شرایط نامناسب آن بعضا به اسارتگاه هایی برای حیوانات تعبیر می شوند.
* نظارت بر باغ وحش ها،مناسب یا نامناسب؟
گر چه ارائه خدمات در باغ وحش ها با استانداردهای روز جهانی فاصله ای بسیار دارد،اما نگاه منصفانه نیز ایجاب می کند تا به بهبود وضعیت در سالهای اخیر با آنچه در سالهای نه چندان دور وجود داشت نیز اشاره شود.
امیرحسین داداشی،رئیس اداره ساماندهی و هماهنگی امور مناطق سازمان محیط زیست در گفتگویی با رسانه ها از صدور مجوز برای 70 درصد از مراکز نگهداری حیوانات خبر می دهد،امری که به گفته وی با لحاظ کردن استادارد ها و امکانات اولیه ای همچون نحوه طراحی مرکز،فضای سبز،راه های ارتباطی،میزان آلودگی آب،خاک و... محقق می شود.
آنچنان که داداشی اظهار داشته در صورت عدم رعایت موارد فوق و استانداردهای لازم،مجوزی برای راه اندازی مجموعه ای تحت عنوان باغ وحش صادر نخواهد شد.
با همه این اوصاف برخی از کارشناسان نیز معتقدند نظارت کافی و اصولی از باغ وحش ها انجام نمی پذیرد که اگر اینچنین بود بسیاری از وقایع و حوادث تلخ گذشته تاکنون در چنین مجموعه هایی محقق نمی شد.
 *بازرسی از باغ وحش ها بصورت هفتگی
آنچنان که داداشی در گفتگو با رسانه ها عنوان کرده،سازمان حفاظت از محیط زیست  تلاش می کند تا برای استاندارد سازی مراکز نگهداری از حیوانات در چارچوب دستورالعمل ها،موارد ضروری را رصد و لحاظ کند.
وی می افزاید:در صورت عدم تامین استانداردهای تعریف شده،مجوز باغ وحش ابطال و گونه های نگهداری شده در آن به مرکزی دیگر منتقل می شوند.
بر اساس اخبار منتشر شده،در تهران قریب به 15 مرکز نگهداری از حیوانات وجود دارد و اظهارات برخی از مسئولان محیط زیست استان تهران همچون محمد کرمی،رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت از محیط زیست این استان، موید اعمال نظارت و بازرسی مستمر هفتگی از مراکز مذکور است.
در این میان آنچه که ضرورت ان احساس می شود به تامین درآمد مناسب برای ارتقای خدمات معطوف می شود، امری که مستلزم حمایت و پشتیبانی هر چه بیشتر مسئولان و برنامه ریزی مدون و اصولی برای جذب و مشارکت سرمایه های عمومی و بخش خصوصی است.
بدون تردید با جذب هرچه بیشتر اعتبارات خصوصی و دولتی، وضعیت باغ وحش ها و مراکز نگهداری از حیوانات در تهران و دیگر استان های کشور در مسیر بهبود وضعیت پیش خواهد رفت،امری که قابل حصول به نظر می رسد و تحقق آن مستلزم عزمی جدی و همتی عالی و البته کار جمعی است.

 

منبع خبر : باشگاه خبرنگاران جوان
باغ وحش بودجه جانوران حیوانات