خاطرات خوب عزت‌الله انتظامی از لهستانی‌ها

همچنین خسرو سینایی در این « شب» درباره ی فیلم هایی که با موضوع لهستان ساخته است، توضیحاتی داد.

به گزارش پارس به نقل از (ایسنا) ، عزت‎ الله انتظامی در« شب ایران و لهستان» از سری شب های بخارا در سخنانی کوتاه به خاطرات خود از لهستانیان اشاره کرد و گفت که خاطرات خوبی از آن ها در ایران؛ در دوشان تپه و دیگر مراکزی که لهستانیان را دیده بود، دارد.

سینایی: نه مادرم لهستانی است، نه همسرم

در بخش دیگری از این مراسم، خسرو سینایی از ساخت فیلم بلند سینمایی خود (« قطار زمستانی» ) با بازی عزت‎ الله انتظامی به عنوان نقش اول خبر داد که به مهاجران لهستانی می‎ پردازد و ماجرای آن در ایران و لهستان می‎ گذرد.

این کارگردان سپس به فیلم مستند خود با عنوان « مرثیه ی گمشده» اشاره کرد و درباره ی چگونگی ساخت این فیلم، گفت: اگر از خود بپرسم چرا من امروز اینجا ایستاده‎ ام، باید بگویم فقط سرنوشت بوده که مرا به اینجا آورده و سرنوشت بوده که مرا از سال ۱۳۴۹ تا امروز دنبال کرده است. نمی‎ دانم سرنوشت مرا دنبال کرده است یا من به دنبال آن بوده‎ ام، ولی به هر حال، من از سال ۱۳۴۹ درگیر مسئله ی لهستان و ایران شدم.

او ادامه داد: آن قدر درگیر شدم که بعضی‎ ها فکر می‎ کنند مادرم لهستانی است، بعضی دیگر فکر می‎ کنند همسرم لهستانی است، نه هیچ کدام لهستانی نیستند، من فقط این افتخار را دارم که با فرهنگ لهستان در مقطعی از تاریخ لهستان و ایران آشنا شدم. سال ۱۳۴۹، با درگذشت پدر یکی از دوستانم که مسیحی بود، برای مراسم خاکسپاری و ادای احترام به گورستان دولاب تهران رفتم. بعد از اتمام مراسم، در گورستان که قدم می ‎ زدم، ناگهان دیدم تعداد بی‎ شماری سنگ‎ های یکسان ردیف شده‎ اند. واقعاً بی‎ شمار بود و آن چه به نظر من عجیب آمد سنگ‎ هایی بود که کنار هم قرار داشت، از پیرمرد ۸۰ ساله تا کودک دو ساله. برای من خیلی عجیب بود که چطور می‎ شود بچه ی دو ساله و ده ساله و شش ساله و پیرمرد و پیرزن در کنار هم قرار بگیرند، شروع به تحقیق کردم و از آن جا سرنوشت من به این داستان گره خورد.

سینایی همچنین ماجرای بیرون رانده شدن لهستانی ها از کشورشان و انتقال آوارگان لهستانی به ایران را بازگو کرد.

سپس بخش کوتاهی از فیلم مستند خسرو سینایی به نمایش درآمد.

ورود ادبیات فارسی به اروپا از طریق لهستان

در بخش دیگری از این مراسم علی دهباشی، سردبیر مجله ی « بخارا» ، با اشاره به روابط طولانی و مناسبات فرهنگی میان ایران و لهستان، گفت: در میان کشورهای اروپایی، لهستان از نظر تاریخی نخستین مملکتی بود که در آن « ایران شناسی» به مفهوم واقعی آغاز شد.

او سپس با اشاره به ترجمه ی « گلستان» ِ سعدی در آغاز قرن ۱۷ میلادی به زبان لهستانی، گفت: این نخستین ترجمه از یک اثر فارسی به یک زبان اروپایی بود و بدین طریق ادبیات فارسی به اروپا وارد شد. غزل های حافظ هم از طریق لهستان به دیگر کشورهای اروپایی راه یافت.

نام ایران در لهستان به نیکی یاد می شود

در ادامه ی این مراسم، یولیوش گویوو، سفیر لهستان در تهران، گفت: وظیفه ی سفیران فقط ارتقای مسایل فرهنگی کشورشان نیست، بلکه یکی از وظایف آنان این است که نگاهبان روابط حسنه بین دو کشور باشند. وظیفه ی من برای آن که نگاهبان روابط میان ایران و لهستان باشم، به هیچ وجه سخت نیست؛ زیرا ما همیشه روابط نزدیکی با یکدیگر داشته‎ ایم و این دو کشور با وجود بُعد مکانی، به راحتی یکدیگر را می‎ فهمند.

او افزود: ما از نظر روحی و روانی به بسیاری از حوادث و مسایل نگرشی مشابه داریم. پیشینه ی روابط ما به بیش از ۵۰۰ سال می‎ رسد و حوادث سال‎ های اخیر نشان داده که این روابط پانصد ساله بسیار مهم بوده است. نام ایران در لهستان فقط به نیکی یاد می‎ شود، نام لهستان نیز در ایران. هر جا که من می‎ روم و با ایرانیان حرف می‎ زنم، همیشه یک تبسم بزرگ نصیبم می‎ شود.

کتابی درباره ی تاریخ و فرهنگ لهستان

در این مراسم، منصور ثروت نیز از آماده ی چاپ شدن کتابش پس از سال ها خبر داد و گفت: این کتاب از تاریخ و فرهنگ لهستان حکایت می‎ کند.

گورچاک؛ نویسنده ای که حافظ حقوق کودک بود

در بخش دیگری از این مراسم، ساناز اعتمادی درباره ی یانوش گورچاک، گفت: گورچاک را به عنوان یک پزشک متخصص اطفال، معلم، نویسنده ی کودک، انسانی بشردوست و حافظ حقوق کودک می¬ توان نام برد. او در حوزه ی ادبیات کودکان و نوجوانان کتاب¬ های متعددی نوشته است که اغلب آنها مبنی بر نگاه انسان گرایانه به کودک است.

او افزود: گورچاک کتاب های بسیاری را برای کودکان به رشته ی تحریر در آورد؛ یکی از معروف¬ ترین آنها « هنس کوچولو» ، تنها کتاب او که به زبان فارسی نیز ترجمه شده است، نمونه ی بارزی از این گفتار است. او در این کتاب دنیا را از دیدگاه یک کودک در قالب داستانی ساده به تصویر می¬ کشد.

اعتمادی ادامه داد: در حوزه ی آموزش نیز گورچاک به عنوان یک صاحب نظر و معلم فعال کتاب¬ های متعددی نوشته است. در این کتاب¬ ها تجربه ی سال¬ ها کار مستقیم او با کودکانی است که در شرایط متفاوت و بخصوص دوران سخت جنگ جهانی و قحطی و محرومیت زندگی می¬ کردند.

تجلیل از زنی لهستانی که در ایران ماند

در این مراسم از هلن استلماخ، یکی از بازماندگان آوارگان لهستانی که با مادرش در ایران ماند و سپس در همین جا ماند، ازدواج کرد و صاحب فرزند شد، تجلیل به عمل آمد و هدیه‎ ای توسط « مؤسسه ی فرهنگی هنری ملت» به او تقدیم شد.

در پایان این مراسم نیز کمال گلستانی به نمایندگی از « بازرگانی گلستانی» قلمی مزین به تصویر عزت‎ الله انتظامی به وی اهدا کرد.

« شب ایران و لهستان» صد و هفدهمین شب از سری شب‎ های مجله ی « بخارا» بود که غروب پنج شنبه، ۲۲ فرودین ماه، با همکاری سفارت لهستان در تهران، مؤسسه ی فرهنگی هنری ملت، مرکز دایره العمارف بزرگ اسلامی، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، گنجینه ی پژوهشی ایرج افشار و انجمن دوستی ایران و لهستان در محل ساختمان کانون زبان پارسی برگزار شد.