«بدهکاران جهیزیه» پشت میله های زندان

ازدواج سنت حسنه دین اسلام است. تا جایی که خودداری از آن و ممانعت از ازدواج دو زوج گناه محسوب شده و در آیات و روایات مختلفی به تسهیل ازدواج تأکید شده است.

هر چند عنوان ازدواج آسان و پایدار مدت‌ها طرح و برای تحقق آن تأکید شد، اما امروز مشکلات متعدد فرهنگی مانع از تحقق ازدواج آسان و پایدار شده است.

مشکلات اقتصادی و عدم آمادگی زوج و زوجه برای زندگی مشترک از یک سو و تجملات تشکیل زندگی به حدی کمرشکن است که بسیاری از دختران و پسران را در آستانه ازدواج دچار ترس و وحشت ساخته و عطای این سنت حسنه به لقایش بخشیده می‌شود.

چشم و هم‌چشمی در بازار عقد و عروسی اردبیل در وضعیتی به آفت جدی و وبال گردن خانواده‌ها تبدیل شده است، که به گفته مسئولان میانگین درآمد در این استان کمتر از نصف میانگین کشوری است.

برخی خانواده‌ها برای عقب نماندن از این رقابت فریبنده با سیلی صورت خود را سرخ نگاه می‌دارند و در ادامه عواقب جبران‌ناپذیری را برای یک جهیزیه پر زرق‌وبرق و یا شام تشریفاتی متحمل می‌شوند.

طلب کلان فروشگاه‌های لوازم‌خانگی

هر چند گفته می‌شود ازدواج به شکل آسان و با امکانات موجود برگزار شود، صحبت با تعدادی از فروشگاه‌های جهیزیه نشان می‌دهد، اغلب مراسمات شیک و مجلل در پشت پرده همراه با بدهی‌های کلان است.

یکی از فروشندگان در این خصوص گفت: بنده به اندازه یک کیف‌دستی چک از مردم گرفته‌ام چرا که قدرت خرید نقدی بسیار پایین است و اغلب برای خرید وسایل خانگی چک پرداخت می‌شود؛ این موضوع نه تنها موجب رونق بازار نیست بلکه به رکود آن دامن می‌زند.

نعیم محسنی معتقد است اغلب شهروندان اردبیلی علاقه‌مند به خرید اجناس خارجی هستند که به مراتب قیمت بالاتری به نسبت اجناس ایرانی دارد و طبیعتاً با حساب سرانگشتی به طور متوسط تهیه جهیزیه کامل حداقل به ۳۰۰ میلیون ریال پول نیاز دارد.

محسنی تنها یکی از فروشندگانی است که طلب کلان از مشتریان خود دارد و با این‌وجود خود چندان راضی به فروش اجناس به شکل غیر نقدی نیست.

وی افزود: وضعیت رکود بازار هر قدر اوج می‌گیرد، تجملات در زندگی مردم اضافه می‌شود و اگر تا همین دیروز اغلب خانواده‌ها یک اجاق‌گاز می‌خریدند امروز اغلب عروس‌ها علاوه بر اجاق رومیزی، مایکروفر و فر نیز تهیه می‌کنند.

یکی دیگر از فروشندگان صنایع چوبی گفت: در مبلمان بیشتر خریدوفروش‌ها با چک است و چک تعداد قابل‌توجهی مشتریان برگشت خورده است.

مصطفی رحیمی تأکید کرد: حتی برخی مشتریان می‌دانند که وسع خرید مبل و سرویس خواب خاصی را ندارند اما با این حرف که بالاخره بعد از مراسم عروسی پول دستشان می‌آید، سرویس خاصی را انتخاب می‌کنند.

وی افزود: اغلب خانواده‌ها با همین طرز فکر مبالغ کلانی برای جهیزیه و مراسم عروسی هزینه می‌کنند و بعدها در بیشتر مواقع در تأمین آن عاجز می‌مانند.

آبروی عروس در گرو جهیزیه است!

هر چند به ضرورت تأمین وسایل اولیه زندگی در ابتدای زندگی تأکید شده است، ولی شهروند اردبیلی معتقد است آبروی عروس به جهیزیه او گره خورده است؛ چرا که بیشتر دامادها و خانواده داماد به میزان جهیزیه و حتی مارک وسایل اهمیت می‌دهند.

نسرین محمدیان دلیل انتخاب اجناس گران و تجملات در برگزاری مراسم عقد و عروسی را رقابت و چشم و هم‌چشمی می‌داند و معتقد است اگر کسی مراسم ساده بگیرد احساس سرشکستگی می‌کند، در حالی که هستند افرادی که با تجمل ازدواج کرده‌اند و زندگی مشترک موفقی ندارند.

این شهروند مراسم جهیزیه دیدن را یکی از مصادیق چشم و هم‌چشمی در اردبیل می‌داند و تأکید دارد اینکه عروس هر چه تهیه کرده در معرض دید می‌گذارد رفتار صحیحی نیست و همین موضوع به چشم و هم‌چشمی دامن می‌زند.

مطابق اظهارات این شهروند در اغلب خانواده‌ها مراسم جهیزیه دیدن قبل از عروسی برگزاری می‌شود تا جهیزیه عروس توسط فامیل و اقوام مشاهده شود.

بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد هزینه‌های گزافی صرف این مراسم شده و برخی خانواده‌ها حتی با صرف مبالغ قابل‌توجه طراح و دکوراسیون برای تزئین وسایل خریداری شده به کار می‌گیرند.

کارشناس علوم اجتماعی تأکید دارد که رفتارهایی از این دست در واقع نهادینه کردن یک ضد فرهنگ در جامعه است.

فاطمه رستمی با بیان اینکه رفتاری که تشویق شود، تکرار خواهد شد، اضافه کرد: اگر خانواده‌ها با دست کشیدن از چنین مراسماتی زندگی یک زوج جوان را ساده آغاز کنند، در ادامه تجملات خرید جهیزیه نیز کاهش خواهد یافت.

زندانیان جهیزیه مصداق بارز چشم و هم‌چشمی

چشم و هم‌چشمی در خرید جهیزیه و برگزاری مراسمات عروسی این روزها بسیاری از مشاغل کاذب را در اردبیل پر رونق ساخته است.

بخشی از زندانیان جرایم غیر عمد نه تنها شامل مهریه و نفقه است، بلکه امروز شاهد زندانیان جهیزیه نیز هستیم.

بطوریکه مؤسسات متعدد برگزاری مراسم عروسی، سفره‌آرایی، آرایش جهیزیه، آتلیه‌هایی که به باغ و فضای سبز کشیده شده و مؤسسات موسیقی توانسته‌اند از آب گل‌آلود چشم‌وهم‌چشمی‌ها ماهی بگیرند.

اما دل‌نگرانی کارشناسان امروز نه از رونق گرفتن این مشاغل بلکه از عواقب تن دادن به چشم‌وهم‌چشمی‌ها است.

به گفته معاون قضایی دادگستری استان اردبیل در حال حاضر در زندان‌های استان گروه جدیدی از زندانیان جرایم غیر عمد مشاهده می‌شود که پیش از این وجود نداشت.

انور اسکندر زاده تصریح کرد: بخشی از زندانیان جرایم غیر عمد نه تنها شامل مهریه و نفقه است، بلکه امروز شاهد زندانیان جهیزیه نیز هستیم.

وی تأکید کرد: این گروه از زندانیان به دلیل خرید جهیزیه به قیمت گزاف و ناتوانی در تأمین مالی آن اغلب با چک برگشته زندانی شده‌اند.

معاون قضایی دادگستری استان اصلی‌ترین عامل تشدید این مهم را چشم و هم‌چشمی دانست و تأکید کرد: بررسی‌های میدانی نشان داده متأسفانه خانواده‌ها اغلب به ظرفیت و توان مالی خود در تأمین جهیزیه توجه ندارند.

برخی از وسایل خانگی به واقع ممکن است کارایی نداشته باشد اما برای زرق‌وبرق دادن به جهیزیه خریداری می‌شود.

اسکندر زاده تصریح کرد: اینکه عروس خانمی بر سر اینچ تلویزیون بحث می‌کند و تلویزیون بزرگ تر را ترجیح می‌دهد، در بیشتر مواقع بی‌توجه به توان مالی پدر است و چه بسا شهروند آبرومندی به دلیل چک برگشتی جهیزیه به زندان گرفتار شود.

یکی از فروشندگان وسایل خانگی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: برخی از وسایل خانگی به واقع ممکن است کارایی نداشته باشد اما برای زرق‌وبرق دادن به جهیزیه خریداری می‌شود.

روند به خطا رفته تأمین جهیزیه و آغاز زندگی مشترک در وضعیتی روز به روز خود به تهدید ازدواج جوانان تبدیل می‌شود، که خداوند در قرآن کریم زن و مرد را مایه آرامش یکدیگر خطاب کرده است.

نه تنها آموزه‌های اخلاقی و عقیدتی در موضوع ازدواج نیازمند بازخوانی است، بلکه رفتار نسل‌های پیشین نیز که با وسایل ساده و لوازم اولیه زندگی خود را آغاز می‌کردند و امروز با چند کامیون دختران خود را روانه خانه بخت می‌کنند، نیازمند بررسی هر چه بیشتر و حتی بازگشت به عادات گذشته است.

موضوعی که باید پرسید تا چه حد در برنامه‌های فرهنگی آموزش ازدواج آسان و پایدار، جلسات مشاوره پیش از ازدواج، کارگاه‌های آموزشی سبک زندگی و همایش‌هایی که هزینه‌های میلیاردی را به خود اختصاص می‌دهد، مورد توجه قرار گرفته است.