سه گام وزارت بهداشت برای محاصره دیابت

بنابر گفته مسئولان، در حال حاضر پنج میلیون و 500هزار بیمار پیش‌دیابتی در کشور زندگی می‌کنند که باید از ورود آنها به بیماری جلوگیری کرد. سونامی دیابت در راه است و نیاز به شناسایی بیماران در معرض خطر بیش از پیش احساس می‌شود.

سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر به علت شیوع نگران کننده دیابت، برحفظ وضعیت فعلی بیماری تاکید می‌کند. بر همین اساس نیز وزارت بهداشت برنامه‌های غربالگری دیابت را از سال پیش گسترش داده و آن را به سه برنامه گسترده رسانده است. در این غربالگری‌ها که در نظام مراقبت از سلامت و در قالب شبکه‌های بهداشت و درمان شهری و روستایی انجام می‌شود، علاوه بر دیابت، سایر بیماری‌های غیرواگیر و عوامل ایجاد آنها نیز بررسی می‌شوند.

گام اول: غربالگری دیابت در مراکز بهداشتی و درمانی

گام اول غربالگری بیماری دیابت که در کنار مواردی مانند فشار خون و کم کاری تیروئیدی نوزادی انجام می‌شود، برنامه‌ای است که در سراسر شبکه‌های بهداشتی و درمانی کشور اعم از روستایی و شهری اجرا می‌شود. این برنامه را می‌توان بخشی از سند بیماری‌های غیرواگیر که از سال گذشته جزو اهداف بلند مدت وزارت بهداشت قرار گرفته‌، دانست.

به گفته احمد کوشا، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت، "برنامه غربالگری دیابت" همراه با غربالگری کم کاری تیروئید مادرزادی و فشار خون در مراکز بهداشتی و درمانی انجام می‌شود. به کمک این غربالگری، تا امروز نزدیک به 30 هزار نوزاد مبتلا به کم کاری تیروئید و 450 هزار بیمار دیابتی در روستاها شناسایی شده‌اند.

گام دوم: "ایراپن"

ایراپن یکی از سه برنامه این وزارتخانه برای کنترل عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر است که در حال حاضر در چهار شهر نقده، شهرضا، مراغه و بافق در کشور به صورت آزمایشی اجرا می‌شود و بعد از اجرای موفقیت آمیز آن در سایر نقاط نیز گسترش پیدا می‌کند.

به گفته احمد کوشا، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت، پیش از اجرای این برنامه، تنها بیماریابی انجام می‌شد وارزیابی خطر آن مغفول مانده بود.

کوشا پیشتر در خصوص جزییات و نحوه اجرای "ایراپن" گفته بود که طبق این برنامه برای تمام افراد بالای 40 سال، خطر 10 ساله بروز چهار بیماری اصلی پیش بینی می‌شود. با توجه به فاکتورهای مرتبط با بیماری‌ها، درصد خطری برای این افراد تعیین می‌شود و مطابق آن نیز اقداماتی برای بیمار انجام خواهد شد. اگر افراد در معرض خطر به موقع شناسایی شوند، می‌توانیم جلوی حرکت رو به جلوی این بیماری‌ها را بگیریم.

وی با بیان اینکه تشخیص زود هنگام سه سرطان پستان، روده بزرگ و دهانه رحم نیز در دستور کار قرار داده شده است، اظهار کرد: ماماها در مراکز بهداشتی قرار است خانم‌های 30 تا 70 ساله را برای سرطان‌های پستان و دهانه رحم معاینه کنند و آنها را به مراقب سلامت ارجاع دهند و در صورت لزوم تحت درمان قرار دهند.

کوشا افزود: امکان تشخیص آزمایشگاهی در این مراکز ایجاد شده و قرار است سرطان روده بزرگ نیز در خانه‌های بهداشت و پایگاه‌های سلامت غربالگری شود. طی این برنامه افراد بالای 50 سال از نظر فاکتور خطر این بیماری و وجود خون در مدفوع بررسی می‌شوند.

گام سوم: استپس

در کنار دو برنامه جامع معاونت بهداشت وزارت بهداشت، برنامه‌ای تحت عنوان "استپس" هر چند سال یک بار با هدف مراقبت از فاکتورهای خطر بیماری‌های غیر واگیر و بررسی روند شیوع آنها مانند چاقی و مصرف دخانیات و همچنین بیماری‌های غیر واگیرمثل دیابت اجرا می‌شود. با اجرای این برنامه می‌توان از تغییر در وضعیت سلامت مردم با خبر شد. این کار از طریق پرسشنامه، خونگیری و برخی آزمایشات انجام می‌شود تا روند بیماری‌ها مشخص شود. "استپس" امسال نیز از هفتم اردیبهشت ماه با تحت پوشش قرار دادن 350 هزار نفر آغاز می‌شود و یک و ماه نیم به طول می‌انجامد.