اهمیت آموزش فراگیر درباره تغذیه سالم به خانواده‌های ایرانی

به گزارش پارس ، به نقل از خبرگزاری ایسنا برخی از اقشار جامعه به دلایل مختلف نسبت به عدم دسترسی به مواد غذایی مناسب، کافی و مغذی آسیب‌پذیرتر هستند از جمله کودکان، مادران باردار و شیرده و سالمندان. این گروه باید در همه زمان‌ها به ویژه در بحران‌های اقتصادی و طبیعی در اولویت برنامه‌های مداخلاتی قرار گیرند.

علل ناامنی غذایی عبارتند از بی‌ثباتی در تولید و عرضه غذا، فقر، بیکاری، تورم، اقتصادی، بیسوادی، ناآگاهی‌های تغذیه‌ای، حوادث، خشکسالی، قحطی و سایر بلایا. متاسفانه تمایل به شهرنشینی و حرکت جمعیت از محیط‌های روستایی به شهری، از علل عمده کاهش تولیدات کشاورزی و وابستگی اقتصادی کشور بوده و بر شاخص‌های توسعه مانند GDP، تورم، بیکاری و خط فقر اثرگذار است.

انواع سوء‌تغذیه ناشی از ناامنی غذایی، بر سلامت، یادگیری و توسعه اقتصادی جامعه اثرات ناخواسته‌ای را به جای می‌گذارد:

- در بعد سلامت: سوء تغذیه موجب مرگ‌ومیر می‌شود. 60 درصد مرگ کودکان جهان مرتبط با سوء تغذیه است که یک مورد از هر 10 مورد به علت «سوء تغذیه شدید» است. مرگ 1.2 الی سه میلیون کودک در ارتباط با کمبود ویتامین A است. 20 درصد مرگ مادران مرتبط با آنمی فقر آهن است و تولد نوزاد کم وزن با بیماری‌های تحلیل برنده در ارتباط است.

- در بعد یادگیری: اختلالات ناشی از کمبود دریافت ید سبب کاهش IQ (ضریب هوشی) به میزان 13.5 امتیاز می‌شود. سوء تغذیه پروتئین انرژی سبب تاخیر در شرکت کودکان در مدرسه، کاهش قابلیت عملکرد کودکان در مدرسه و در جا زدن دانش‌آموزان در یک کلاس می‌شود. کم خونی سبب کاهش ظرفیت شناختی و کاهش امتیاز ضریب هوشی می‌شود.

- در بعد اقتصادی: کوتاهی قد سبب کاهش قابلیت تولید می‌شود. یک درصد کاهش قد برابر با 1.4 درصد کاهش قابلیت تولید است.

نقش خانوار در انتخاب سبد غذایی خود به عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از مهم‌ترین و زیربنایی‌ترین آنها فرهنگ و دانش تغذیه‌ای خانواده است. برای ایجاد دسترسی به غذای مناسب و سالم و هدایت خانواده‌ها به سمت انتخاب درست غذا، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در کنار سایر بخش‌های رفاه و توسعه اجتماعی کشور با افزایش پوشش خدمات بهداشتی - درمانی، حمایت از تولید محصولات سالم و مغذی، ارتقای فرهنگ و دانش تغذیه‌ای و اصلاح الگوی مصرف مواد غذایی سیاست‌گذاری کرده و به ابعاد مدیریت امنیت غذا و تغذیه شامل تولید مواد اولیه و محصول نهایی، نگهداری، توزیع و عرضه و مصرف می‌پردازد.

موضوع مهم دیگر این است که در شرایط فعلی عرضه غذا نسبتا کافی است. اما عدم تعادل در مصرف وجود دارد. از آنجایی که طی سال‌های اخیر رژیم غذایی غنی از کربوهیدرات‌های پیچیده و فیبر جای خود را به رژیم غذایی با سهم بیشتری از چربی، قند و غذاهای فرآیند شده و کم فیبر داده است و غذای آماده متعلق به فرهنگ بیگانه، جایگزین سفره سنتی شده است، لازم است در خانواده‌های ایرانی آموزش فراگیر در خصوص تغذیه مناسب صورت گیرد.

توزیع نامناسب غذا در بین اعضای خانواده و عدم شناخت گروه‌های غذایی و نیاز بدن به مواد هر گروه نیز از جمله عوامل اصلی نامناسب بودن دریافت مواد غذایی در اعضا خانواده است.

بنابر اعلام دفتر بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، نتیجه اینکه هر یک از سازمان‌های مسئول در امر تهیه، توزیع و عرضه غذا و ارائه دهندگان خدمات (بهداشتی – درمانی، آموزشی و ...) در کشور موظفند بر اساس استراتژی‌های متناسب با شرح وظایف سازمانی خود با یکدیگر همکاری کنند که اهم این استراتژی‌ها عبارتند از:

- همگرایی در سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اجرا بین بخش‌های مختلف، ارتقای دانش جامعه در خصوص امنیت غذا و تغذیه

- بهداشت و ایمنی مواد غذایی

- حمایت تغذیه‌ای در بعد اقتصادی

- توانمندسازی در سطح محله،‌ خانوار و فرد

- سالم‌سازی تولید، نگهداری، فراوری، توزیع و مصرف مواد غذایی

- تسیل دسترسی گروه‌های آسیب پذیر تغذیه‌ای (کودکان، مادران باردار و شیرده و سالمندان) به مواد غذایی تازه و طبیعی

- توسعه مراقبت‌های بهداشتی جهت پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با سوء تغذیه

تحلیل وضعیت مناطق ناامن غذایی و آسیب‌پذیر تغذیه‌ای