آلودگی هوا، احتمال ابتلا به دیابت را تشدید می‌کند

به گزارش پارس به نقل از ایسنا پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری‌های غیرواگیر از جمله پژوهشکده‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است که تحقیق در حوزه بیماری‌هایی که با سبک زندگی انسان در ارتباطند را سرلوحه کار خود قرار داده و در کنار آن از آموزش و فرهنگ‌سازی در این حوزه نیز دریغ نکرده است.

رویا کلیشادی، رییس این پژوهشکده جزو چهار پزشک ایرانی است که بیش‌ترین ارجاع مقالات به آثار علمی او داده شده و مدیریت منابع علمی دانشگاه علوم پزشکی را نیز بر عهده دارد.

کلیشادی در گفت‌و گو با خبرنگار ایسنا منطقه اصفهان با بیان اینکه امروزه الگوی بیماری‌ها در دنیا از جمله در خاورمیانه تغییر کرده و بیماری‌های عفونی به بیماری‌های غیرعفونی که با عنوان بیماری‌های "غیر واگیر" معروفند، تبدیل شده است، اظهار کرد: به طور کلی معضل بیماری‌های عفونی کنترل شده است، چراکه وضعیت بهداشت بهبود یافته و واکسیناسیون گسترش یافته است، اما بیماری‌های غیر واگیر روند رو به رشدی داشته‌اند.

بهبودی کامل اتفاق نمی‌افتد

وی با اشاره به درمان نشدن بیماری‌های غیرواگیر افزود: بیماری غیرواگیر مانند فشارخون، پوکی استخوان، دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی درمان قطعی ندارد و تنها با درمان‌های حمایتی می‌توان بیماری را کنترل کرد، اما بهبودی کامل اتفاق نمی‌افتد. به همین دلیل موضوع پیشگیری اهمیت بسیاری پیدا می‌کند.

رییس پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری‌های غیر واگیر با بیان اینکه سازمان جهانی بهداشت پیش‌بینی کرده که تا سال 2020 میلادی بیشترین بار میزان بیماری دیابت در کل دنیا با کشورهای منطقه خاورمیانه مرتبط می‌شود، تصریح کرد: دلیل روند رو به رشد دیابت، چاقی، بی‌تحرکی و الگوی غذایی نامناسب منطقه خاورمیانه است.

اهمیت پیشگیری

کلیشادی با بیان اینکه بیماری غیرواگیر از زمان جنینی آغاز می‌شود و باید پیشگیری اولیه صورت گیرد، اظهار کرد: قبل از اینکه فرد متولد شود می‌توان از ابتلای کودک به بیماری غیر واگیر پیشگیری کرد و اگر از سنین پایین‌تر پیشگیری صورت گیرد مؤثرتر خواهد بود. به عنوان نمونه کسی که در دوران نوجوانی چگالی استخوانی مناسبی داشته باشد دیرتر و با شدت کمتری مبتلا به پوکی استخوان می‌شود و این به میزان فعالیت و تحرک جسمانی نوجوان بستگی دارد، بنابراین موضوع پیشگیری اولیه از بیماری‌های غیرواگیر اهمیت می‌یابد.

چرا پژوهشکده تأسیس شد؟

وی با اشاره به سه عامل ژنتیک، محیط و شیوه زندگی که در بروز و تشدید بیماری غیرواگیر نقش دارد، افزود: پژوهشکده شامل سه مرکز تحقیقات از جمله مرکز تحقیقات محیط‌زیست، بیماری‌های ارثی کودکان و رشد و نمو کودکان است و یکی از پژوهشکده‌هایی است که بر اساس نیاز نظام سلامت و ضرورتی که در پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر وجود دارد، توسط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و با تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شکل گرفته است.

مشاور ارشد سازمان جهانی بهداشت با بیان اینکه اولویت سازمان جهانی بهداشت پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر است، تصریح کرد: این پژوهشکده تأسیس شد تا عوامل تأثیرگذار در ایجاد بیماری را بررسی و برای کنترل این عوامل برنامه‌ریزی کند.

کلیشادی با اشاره به حمایت‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری‌های غیرواگیر خاطرنشان کرد: پژوهشکده از طریق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تأمین مالی می‌شود، اما برای برخی طرح‌های تحقیقاتی کمک‌هایی از سایر نهادها همچون سازمان جهانی بهداشت، یونیسف و وزارت بهداشت دریافت می‌شود.

نقش آلودگی هوا

وی با اشاره به طرح‌های پژوهشکده گفت: طرح‌هایی از جمله بررسی تأثیر آلودگی هوا بر بیماری‌های غیر واگیر و تداخلی که بین محیط و ژنتیک سبب ایجاد بسیاری از بیماری‌ها می‌شود، توسط پژوهشکده اجرا شده است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با تأکید بر موارد گوناگونی که موجب ابتلای بیماران به دیابت می‌شود، افزود: درست است که بی‌تحرکی، چاقی و مسائل ژنتیکی در بیماری دیابت نقش دارد اما اگر آلودگی هوا هم وجود داشته باشد احتمال ابتلا به بیماری دیابت بسیار بیشتر می‌شود.

کلیشادی با اشاره به رفع مشکل چاقی که از اولویت‌های سازمان جهانی بهداشت است، اظهار کرد: اگر چاقی کودک کنترل شود از بروز بیماری‌های دیابت، قلبی عروقی، پوکی استخوان، بیماری‌های کبدی و ریوی پیشگیری می‌شود.

وی به فعالیت‌های پژوهشکده در حوزه آموزشی پرداخت و ادامه داد: در پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری‌های غیر واگیر سمینارهای آموزشی کشوری و بین‌المللی در حوزه‌های مربوط برگزار می‌شود. سمینار "تأثیر عوامل زیست‌محیطی در بروز بیماری‌های غیر واگیر"، همکاری در برگزاری دومین سمینار کشوری و اولین کارگاه تخصصی آموزشی به روش "والدورف"، برگزاری سمینار یک روزه با عنوان"بیماری‌های شایع در کودکان و نوجوانان" ، همایش ملی "محیط‌زیست و صنعت سبز" و سمینار بازآموزی با عنوان "یافته‌های نوین در تأثیر عوامل زیست‌محیطی بر سلامت و روش‌های کنترل آن" از جمله برنامه‌های پژوهشکده بوده است.

رییس پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری‌های غیر واگیر با بیان اینکه کارگاه‌های آموزشی برای تقویت پژوهشگران جوان علاقه‌مند برگزار می‌شود و به طور کلی سعی بر توانمندسازی دارد، افزود: با نهادها و سازمان‌های گوناگونی از جمله آموزش و پرورش، شهرداری، سازمان حفاظت از محیط‌زیست و مرکز بهداشت استان اصفهان هماهنگی و به طور جامع نگر فعالیت‌هایی انجام می‌شود.

اقداماتی جهت فرهنگ‌سازی

کلیشادی با اشاره به اینکه در پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری‌های غیر واگیر اقداماتی جهت فرهنگ‌سازی صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: آموزش‌هایی از عوامل مؤثر در بروز و تشدید بیماری‌های غیر واگیر به صورت‌های مختلف از جمله سخنرانی، کتاب و کتابچه به مردم ارایه می‌شود، چراکه برای مثال وقتی مردم بدانند نوشابه ضرر دارد، نوشیدنی دیگری جایگزین نوشابه می‌کنند، اما اگر ندانند، به علت خوشمزه بودن نوشابه الگوی نادرست را ادامه می‌دهند.

وی با اشاره به برنامه‌هایی که پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری‌های غیر واگیر برای آینده در نظر دارد، تصریح کرد: در صدد افزایش همکاری‌های بین بخشی هستیم. همچنین اکنون که علاقه در بین مردم ایجاد شده است و متوجه خطری که سلامتشان را تهدید می‌کند شدند پس وظیفه پژوهشکده ارائه آموزش‌های کاربردی به مردم است تا بتوانند خود جوش و مردمی به اصلاح شیوه زندگی و محیط بپردازند. سعی بر این است که اگر کسی دچار بیماری شد در مراحل اولیه شناسایی شود.

رییس پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری‌های غیر واگیر در خصوص همکاری با نهادها اظهار کرد: پژوهشکده با شهرداری همکاری دارد به این دلیل که شهرداری می‌تواند بستری مناسب برای ایجاد امکانات پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و مداخلاتی در محلات برای اصلاح شیوه و وضعیت زندگی فراهم کند.

مداخله‌ای که هزینه ندارد

کلیشادی با بیان اینکه سیاست پژوهشکده این است که مداخلاتی ساده و غیر هزینه‌بر و بدون نیاز به پرسنل در مورد تصحیح زندگی مردم انجام دهد، افزود: اگر مداخلات مستلزم هزینه باشد و پرسنل بسیاری نیاز داشته باشد، طبعاً پروژه‌ای کوتاه‌مدت خواهد بود و پایداری و دوام نخواهد داشت، اما اگر هدف این باشد که طرح در جامعه نهادینه شود باید مردم حمایت کنند و طرح هزینه‌بر نباشد نباید به امید حمایت‌های دولت طرحی را راه‌اندازی کرد، چراکه ممکن است سیاست‌گذاری‌ها تغییر کند و حمایت‌های دولتی قطع شود، بنابراین طرحی که در نظر گرفته شده کوتاه‌مدت خواهد بود و پایداری لازم را نخواهد داشت.

وی با اشاره به مشکلاتی که پژوهشکده با آن مواجه است، تصریح کرد: یکی از مشکلات، کم بودن بودجه است، اما پژوهشکده سعی دارد علاوه بر بودجه‌هایی که دانشگاه به آن اختصاص می‌دهد با همکاری‌های بین بخشی با سایر سازمان‌ها بتواند پروژه‌ها را به انجام برساند. مشکل بعدی این است که در برخی موارد مردم مقاومت می‌کنند و حاضر نیستند شیوه زندگی خود را اصلاح کنند. پژوهشکده در صدد تغییر باورهای نادرست مردم با آموزش و آگاهی دادن به آنها است.

رییس پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری‌های غیرواگیر با بیان اینکه جامعه با محدودیت‌هایی مواجه است و زندگی شهرنشینی و آپارتمانی موجب می‌شود مردم فضایی برای تفریح نداشته باشند، اظهار کرد: موضوع نشاط اجتماعی اهمیت دارد و شهرداری به دنبال فراهم کردن فضای شاد و پر نشاط در شهر است. وجود فضای شاد در شهرها به مردم کمک می‌کند تا روحیه خود را تقویت کنند و در برابر هر مشکلی کمر خم نکنند و زندگی خود را قربانی مشکل موجود پیش روی خود نکنند.

یافته‌های پژوهشکده مورد نیاز تصمیم گیران است

کلیشادی با اشاره به نوشته‌هایی که به صورت مقاله و کتاب در سطح کشوری و بین‌المللی چاپ شده است، افزود: برخی مقالات و کتاب‌ها برای اطلاع‌رسانی به جامعه علمی و محققان است تا در جریان پیشرفت‌های علمی پژوهشکده باشند. آگاهی از آمار علمی کشور موجب می‌شود که محققان و کسانی که از نتایج تحقیقات استفاده می‌کنند، بتوانند به صورت کاربردی از نتایج پژوهش‌ها استفاده کنند. کتاب "خود مراقبتی: راهنمای آموزشی شیوه زندگی سالم "سلامت جسمانی در نوجوانان و جوانان" به سفارش وزارت بهداشت، کتاب چهار جلدی" نظام مراقبت پیشگیری از رفتارها و عوامل مخاطره آمیز سلامت دانش آموزان" به سفارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همچنین یک فصل از کتاب مرجع" اپیدمیولوژی بیماری‌های شایع ایران" (مرجع رسمی کشوری) با موضوع مصرف سیگار و قلیان و به سفارش انجمن اپیدمیولوژیست های ایران از جمله تألیفات پژوهشکده است.

وی با بیان اینکه نهادهای گوناگون و به طور کلی همه مردم می‌توانند از یافته‌ها و تحقیقات پژوهشکده استفاده کنند، خاطرنشان کرد: محققان در تحقیقات خود از یافته‌های پژوهشگاه استفاده می‌کنند و متولیان امر بهداشت نیز در سیاست‌گذاری‌های کلان امر بهداشت نتایج تحقیقات پژوهشکده را مورد استفاده قرار می‌دهد. همچنین یافته‌های پژوهشکده مورد نیاز شهرداری و استانداری برای تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های شهری است و به طور کلی کارمندان، معلمان و همه مردم برای به کار بردن شیوه صحیح زندگی از نتایج تحقیقات و پروژه‌های کاربردی پژوهشکده استفاده می‌کنند.