پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- زهرا حاجیان- فناوری لیزر در حال حاضر جزو فناوری های پیشرفته در سطح جهانی محسوب می شود که روند توسعه روز افزون آن بسیار خیره کننده است. گستردگی دامنه کاربردهای این فناوری در عرصه های مختلف صنعتی ، پزشکی ، نظامی و... باعث شده است این فناوری امروز از اهمیت استراتژیکی بالایی برخوردار باشد.ایران نیز از10 سال پیش وبا ایجاد مرکز ملی علوم و فنون لیزر به عنوان یک مرکز استراتژیک وفراهم سازی بستر لازم برای انجام تحقیقات و گسترش علوم و فنون مرتبط با لیزر قدم های بلندی برای بومی سازی این فناوری و تأمین نیازهای اساسی کشور برداشته ، تا جایی که هم اینک ایران جزو 5 کشور دنیا در عرصه فناوری لیزر است که پابه پای کشور های آمریکا ، فرانسه ، آلمان و روسیه ، درزمره کشور های پیشرو در این عرصه فعالیت می کند ، اما با وجود دستاورد های غیر قابل انکار محققان کشورمان در این عرصه و توان تولید بیش از 95 درصد لیزر های مورد نیاز بخش پزشکی و صنعت در کشور، متاسفانه محصولات فناورانه تولیدی در این عرصه نیز به سرنوشت تاسف بار بسیاری از یافته های پژوهشی و تحقیقاتی یعنی بی مهری بخش های صنعت وپزشکی و... مواجه شده ، به گونه ای که اکنون 100درصد لیزر های مصرفی کشور وارداتی است .

لیزر پرقدرت ترین فناوری قرن بیست و یکم

به گفته رئیس مرکز علوم وفنون لیزر، امروز ازلیزر به عنوان پرقدرت ترین فناوری قرن بیست و یکم نام می برند . وی می گوید: این فناوری اواسط قرن بیستم و توسط یک دانشمند ایرانی به نام پروفسور جوان اختراع شد و طی 50 سالی که از عمرلیزر می گذرد ، به سرعت در صنایع الکترونیک و مکانیک و همچنین صنایع دفاعی و پزشکی در جهان گسترش یافته است .وی تصریح می کند: لیزر ابزاری است که نور را به صورت پرتوهای موازی که طول موج مشخصی دارند، ساطع می کند و نور لیزر می تواند سخت ترین فلزات را سوراخ کندیا به راحتی از جسم سختی مانند الماس عبور و در آن ایجاد حفره کند؛ بنابراین تقریبا هر ابزاری راکه برای انجام کارهای مختلف به کار گرفته می شود ،می توان با لیزر جایگزین کرد. درحال حاضر 2نوع لیزرشامل لیزرهای حالت جامد و نیمه هادی و لیزرهای فیبر درصنعت کاربرد دارد اما لیزرهای نیمه هادی و فیبر ، بیش از دیگر لیزرها درعرصه صنعت وپزشکی،نگاه ها رامتوجه خودکرده اند.به گفته رئیس مرکز علوم وفنون لیزر، این فناوری علاوه بر بخش های مختلف صنعت ، درزمینه های تشخیص ودرمان درحوزه پزشکی نیز کاربرد دارد . به نحوی که درحال حاضر تشخیص سرطان با استفاده ازلیزرراحت و سریع تر انجام می شود . به کار گیری این فناوری درجراحی ها و به طور خاص استفاده از لیزر به عنوان سنگ شکن کلیه؛ رایج ترین مورد مصرف این فناوری در کشور به شمار می رود ضمن آن که در بخش کشاورزی نیز امروزه از لیزر برای تسطیح زمین ،اصلاح گونه های بذری و آشکار سازی آفت های میوه ها و نباتات استفاده می کنند . این فناوری در صنعت هسته ای نیز در مواردی که به برشکاری وجوشکاری نیاز است، استفاده می شود.

ایران رتبه اول آسیا وپنجم جهان در زمینه دانش لیزر

در حال حاضر کشورهای آمریکا ، فرانسه ، آلمان ،روسیه وایران کشور های پیشرو در زمینه دانش لیزر هستند، ایران در آسیا نیز رتبه اول را در اختیار دارد به طوری که رئیس مرکز ملی علوم وفنون لیزر معتقد است که ایران در این عرصه حتی از چین ، کره و ژاپن و ترکیه نیز جلوتر است و حتی در تولید برخی از انواع لیزر از جمله لیزر های دیسک جزو 3-2 کشور اول دنیاست. وی اضافه می کند : هم اکنون بسیاری ازدانشگاه های ما مراکز تحقیقاتی در زمینه لیزرراه اندازی کرده اند . اما فعالیت های تخصصی در حوزه لیزرو تحقیقات گسترده در این زمینه به طورعمده از سوی مرکز ملی علوم وفنون لیزر انجام می شود.

دستاورد های ایران در عرصه فناوری لیزر

با آغاز به کار مرکز ملی علوم و فنون لیزر از سال 85 یعنی حدود 10 سال پیش ، این مرکز از همان ابتدا بنای خود را برتحقیق وتوسعه درحوزه لیزرگذاشت و کار خود را از ابتدا با لیزر های راد rod (میله ای) آغاز و سپس به سمت تولید لیزر های دیسک ، لیزر های نیمه هادی و لیزرهای فیبر حرکت کرد. بنا به گفته رئیس این مرکز، پیشرفت ایران در دستیابی به دانش فنی لیزر به حدی سریع بود که طی تنها 6 سال توانستیم از تولید یک لیزر 20 وات به لیزر 10 هزار وات برسیم و امروز نیز قادر به تولید لیزر های پرتوان برای صنعت و خودرو سازی هستیم . در حال حاضر موفق شدیم در حوزه لیزرهای نیمه هادی حدود 15نوع محصول ودر حوزه لیزر های فیبر 10 نوع محصول و درحوزه لیزر های دیسک نیز حدود 5 نوع محصول تولید کنیم که همه این ها آماده ارائه به بخش های صنعت و دانشگاه ها و پزشکی است، به علاوه در حوزه لیزر های راد چه پیوسته وچه پالسی، 20 نوع لیزر تولید کرده ایم که مصارف دانشگاهی دارد . جدید ترین دستاورد های این حوزه نیز تولید لیزر 10 کیلووات فیبری و لیزر 3.5 کیلووات دیسکی است که در نمایشگاه دستاوردهای لیزر در سال گذشته رونمایی شد .تاکنون حدود70 محصول در حوزه لیزر و در عرصه پزشکی ، صنعتی و... در کشور تولید شده است و به گفته رئیس مرکز ملی علوم وفنون لیزر، اکنون محققان ایرانی به درجه ای از توانایی رسیده اند که قادرندهر نوع لیزری راکه به کشور وارد می شود،در داخل تولید کنند .

چالشی به نام تجاری سازی!

با وجود تولید انواع مختلف لیزر در کشور، در حال حاضر یکی از چالش های اساسی پیش روی محققان این بخش تجاری سازی دستاورد های مبتنی براین فناوری است که رئیس مرکز ملی علوم وفنون لیزر دلایل وجود این وضعیت را از 2بعد فرهنگی ونبود حمایت های دولتی قابل بررسی می داند .وی می گوید: از بعد فرهنگی مشکل اینجاست که متاسفانه به طورعمده درخرید کالاهای مختلف ، اولویت را به کالاهای خارجی می دهیم ، در حالی که در داخل کشور کالاهای بسیاری تولید شده است که به لحاظ کیفیت با نمونه خارجی برابری می کند .در بحث حمایت های دولتی نیز امروز ، مراکز و صندوق های پولی زیادی از جمله بانک ها را داریم که وظیفه آن هاحمایت از علم وفناوری و شرکت های دانش بنیان فعال در این عرصه است و طبیعتا بودجه هایی نیز برای این کار اختصاص یافته، اما نکته اساسی این است که این حمایت هاچگونه انجام می شود ؟

در حال حاضر از شرکت ها خواسته می شود برای دریافت حمایت های مالی طرح توجیهی خود را ارائه کنندکه آیا طرح توجیه اقتصادی و به عبارتی سودآوری دارد یا خیر ؟در غیر این صورت حمایت یا سرمایه گذاری انجام نمی شوددر واقع داریم راه را اشتباه می رویم و باید اساس را بر سرمایه گذاری ریسک پذیر قرار دهیم . حال آن که در خارج از کشور این گونه نیست به نحوی که از هر هزار شرکت یکی به سرانجام می رسد اما بخش های حمایتی به محققان دانشگاهی اعتماد می کنندو ریسک حمایت از این شرکت ها را می پذیرند ودر نهایت هم می بینیم که همان یک شرکت موفق هزینه 99 درصد دیگر را می پوشاند . در حالی که در کشور ما انتظار این است که همه شرکت هابازدهی داشته باشند .

دنیا به سمت ایجاد شرکت های دانش بنیان در حرکت است

امروز دنیا به سمت ایجاد شرکت های دانش بنیان در حرکت است به نحوی که در حال حاضر دانشگاه های MIT و استنفورد هریک 35 هزار شرکت دانش بنیان دارند و دانش آموختگان این دانشگاه ها با حمایت دانشگاه و حمایت های بانکی به سمت ایجاد شرکت دانش بنیان می روند. به علاوه متاسفانه بر خلاف آنچه انتظار می رود بخش های صنعت و پزشکی در کشور ما نسبت به تجاری سازی و به کار گیری دستاورد های بومی در این حوزه اقبال نشان نمی دهند؛ بنابراین یکی از چالش هایی که در حال حاضر در کشور با آن مواجه هستیم ، عدم استفاده مراکز صنعتی وپزشکی و... از تولیدات داخلی است.در واقع در شرایطی که تعداد زیادی از لیزر های مورد نیاز در بخش پزشکی از جمله لیزر سنگ شکن و یا دستگاه لیزر تراپی و ... و همچنین لیزر های مورد نیاز بخش صنعت در کشور تولید می شود ؛ هم اکنون 100درصد لیزر های مصرفی در مراکز مصرف کننده از جمله بیمارستان ها ، صرفا نمونه های خارجی است .وی تصریح می کند : طی 2سال گذشته به جد به دنبال ایجاد تعامل باوزارت بهداشت بودیم تا آن هارا ترغیب کنیم از محصولات تولید کنندگان داخلی دراین حوزه استفاده کنندحتی ازوزیر بهداشت هم دعوت کردیم ازدستاورد های ما بازدیدکنند.درجریان این بازدید هم وزیربهداشت قول هایی برای حمایت دادندو شخصا پیگیر مسئله بوده اند اما در بدنه وزارت خانه تا به امروز تحرکی را در این زمینه شاهد نبوده ایم . در بخش صنعت نیز تا کنون و به دلیل وجود تحریم ها تقاضاهایی را به صورت انگشت شمار از بخش هایی از صنعت مانند طلاسازان و یا خود روسازی داشته ایم،اما این تقاضاها بسیار کم ومعدود است در حالی که توان ما به مراتب بیش از این ها ست .نکته تاسف باری که باید به آن اشاره کنیم این است که گاهی اوقات مراکز مختلف به ویژه در حوزه پزشکی ،دستگاه های لیزر چینی را برای تعمیر به ما ارجاع می دهند در حالی که وقتی دستگاه را بررسی می کنیم ، می بینیم که متاسفانه از نظر فنی و کار کرد به هیچ وجه قابل مقایسه با تولید داخل نیست و در عین حال این کالاها خدمات بعد از فروش هم ندارند در حالی که باید خود تولید کننده تعمیرات آن را ارائه کند.

تولید لیزرهای دانشگاهی با یک دهم قیمت مشابه خارجی در کشور

زهرایی- رئیس مرکز ملی علوم وفنون لیزر اعلام کرد: در حال حاضر دانشگاه های کشور از حیث تامین تجهیزات لیزر با مشکلاتی مواجهند به طوری که اساسا یا برخی دانشگاه ها این تجهیزات را در اختیار ندارند و یا از تجهیزات وارداتی بسیار قدیمی استفاده می کنند در حالی که می توانیم لیزرهای مورد نیاز دانشگاه ها را با یک دهم قیمت مشابه خارجی در اختیارشان قراردهیم .

جهش فناورانه مستلزم تجاری سازی یافته های پژوهشی

نصرت ا...ضرغام(رئیس صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران)- ایران با داشتن یک درصد از جمعیت جهان ، حدود 1.5 درصد از سهم تولید علم دنیا را به خود اختصاص داده است امازمانی که موضوع تولیدمحصولات دانش بنیان مطرح می شود ، متاسفانه سهم ما در این زمینه اندک است و باید بتوانیم با تعیین اولویت های تحقیقاتی ،علاوه برحفظ جایگاه تحقیقات بنیادی ؛ سهم تحقیقات کاربردی رانیزدر عرصه علم وفناوری در کشورارتقا دهیم و لازمه تحقق این مهم نیز، آن است که با الگو برداری از کشورهای پیشرفته وموفق دراین عرصه به سمت تجاری سازی محصولات دانش بنیان گام برداریم؛ به عنوان مثال آمریکا ازسال ها پیش به منظور برقراری ارتباط کار آمد بین دانشگاه وصنعت به راه اندازی بنیادی تحت عنوان بنیاد علمی آمریکا (NSF) اقدام کرد و دراین راستا برای تبدیل یافته های حاصل ازتحقیقات بنیادی ویافته های پژوهشی مراکز علمی به محصول ،مبادرت به اجرای چندین برنامه مهم و تاثیرگذار کرد که یکی از این برنامه ها Icorps است که بر اساس آن برای آن که فناوری ارزش خود راپیدا کند، مدل کسب و کار تعریف می شود وسپس شرکت های خریدار فناوری وهمچنین شرکت های سرمایه گذار ریسک پذیر در قالب این برنامه شکل می گیرند تا منابع لازم را برای تبدیل یافته های پژوهشی به محصول، تامین کنندو در نتیجه جهش بلندی در فناوری ایجاد می شود . جهش فناوری زمانی در آمریکا انجام گرفت که مدل نوآوری بسته جای خود را به مدل نوآوری باز داد . در نوآوری باز ، یافته های پژوهشی برای تجاری سازی در نوبت نمی ماند. در شرایط کنونی اگر بتوانیم با برداشتن موانع مختلف پیش روی تجاری سازی محصولات دانش بنیان و پیاده سازی الگوهای موفق ،یافته های پژوهشی را به محصول تبدیل کنیم،به طور قطع رشد علم وفناوری ما شتاب بیشتری خواهد گرفت چرا که در حال حاضر با وجود 770 هزار دانشجوی تحصیلات تکمیلی و نیز استادان برجسته ، ظرفیت وتوان پژوهشی خوبی در کشور وجود داردکه سرمایه مهمی محسوب می شود . از سوی دیگر امروز کمتر کشور پیشرفته ای را در دنیا می بینیم که صرفا با اتکا به محققان خودش به پیشرفت علمی دست یافته باشد بلکه قدرت به کار گیری ظرفیت های علمی ومحققان کشورهای دیگر نیز خود یک امتیاز محسوب می شود کما این که در این راستا آمریکا به گونه ای برنامه ریزی کرده است که تا سال 2020 بتواند 26 میلیون نفر از دانشمندان برجسته دنیا را جذب کند؛ بنابراین اگر جایگاه تحقیقات بنیادی وجایگاه تحقیقات کاربردی راارتقا دهیم و فرآیند تبدیل ایده به محصول را اصلاح کنیم،به طورقطع رشد علمی شتاب بیشتری خواهدگرفت و دارایی های فکری ما جای خود را در GDP باز می کنند.

پیش خرید تجهیزات پیشرفته لیزر ساخت داخل

پارسا- مدیر دفتر تجاری سازی معاونت علمی ریاست جمهوری با اشاره به اجرای آیین نامه پیش خرید تجهیزات پزشکی گفت : در راستای اجرای این آیین نامه مذاکراتی با مرکز علوم وفنون لیزر انجام شده است تا طی آن تجهیزات پیشرفته لیزر پزشکی پس از اخذ تاییدیه وزارت بهداشت ، خریداری شود و در اختیار مراکز ذی ربط قرار گیرد.

دکتر قادری فر افزود: مرکز علوم وفنون لیزر ایران یکی ازمراکز پیشرفته بافناوری بالا در کشور است که محصولات مختلفی را با کاربردهای پزشکی ، صنعتی و... تولید می کند و طی 5-4 سال گذشته نیز موفق به تولید تجهیزات پیشرفته متعددو مورد نیاز مراکز پزشکی کشور در بخش های صنعتی وپزشکی شده است که از جمله آن ها می توان به لیزر های دندان پزشکی و یا لیزر های سنگ شکن کلیه اشاره کرد .

براین اساس در راستای گسترش همکاری با مرکز علوم وفنون لیزر به این مرکز توصیه کردیم که به جای فعالیت در قالب یک مرکز صرف تحقیقاتی ،با تاسیس شرکت های دانش بنیان محصولات چند منظوره تولیدی خود راتجاری سازی کنند که خوشبختانه در این راستا2 شرکت فناور دانش بنیان تاسیس شد که در جریان سومین نمایشگاه تجهیزات ومواد آزمایشگاهی ساخت داخل موفق شدند با صدور حدود 7 میلیارد تومان پیش فاکتور ، آن دسته از محصولات مورد نیازدانشگاه ها را که جنبه تحقیقاتی وکاربردی دارد ،به فروش برسانند.

همچنین درمرحله دوم همکاری معاونت علمی بااین مرکزنیز مذاکراتی انجام شده است تا براساس آن ،ذیل آیین نامه پیش خرید تجهیزات پزشکی ونیز نظام طرح تحول سلامت ؛ تجهیزات لیزر پزشکی این مرکز را در صورت تایید وزارت بهداشت پیش خرید کنیم تا این تجهیزات در اختیار بیمارستان های طرف قرار داد با وزارت بهداشت قرار گیرد و اگر پزشکان از کیفیت و کارآیی آن ها راضی بودند، این تجهیزات به تولیدانبوه برسد واز این منظر بتوانیم بازار تجهیزات پزشکی را در کشور رونق دهیم . وی ادامه داد : این آیین نامه بهمن سال 93 تصویب واز ابتدای سال 94 اجرایی شده است و آن دسته از فناورانی که در تولید تجهیزات پزشکی پیشرفته فعالیت می کنند، می توانند با مراجعه به معاونت علمی از مزایای این آیین نامه بهره مند شوند.

منبع خبر : خراسان
ایران خودرو زهرا فناوری لیزر