پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- عليرضا کافي- چهره ها در هم فرو رفته اند،کسي خوشحال نيست و با وجود ازدحام زياد در طبقات مختلف، صدا از کسي در نمي آيد. چهره هاي مضطربشان را پنهان مي کنند تا کسي متوجه نگراني شان نشود. آن ها همه يک آرزوي مشترک دارند: پدر و مادر شدن.

اگر بيمه ها هزينه ها را مي پرداختند....
مرد پک هاي ممتد و محکمي به سيگارش مي زند و نگاهش به سنگ فرش ها خيره مانده است. سخت است باز کردن باب صحبت با کساني که سخت نگران آينده اند. از مشکلش که مي پرسم پک آخر را به سيگارش مي زند و مي گويد: مشکل از من است که نه بچه دار مي شوم نه پول دارم که تا آخرش دنبال درمان بروم. اين دومين بار است که از شهسوار براي درمان به تهران آمده اند. بار اول نتيجه نگرفته اند و اين بار هم اگر دست خالي به شهرشان برگردند ديگر پولي در بساط شان باقي نخواهد ماند تا براي بار سوم به اين عمل اقدام کنند. از هزينه ها که مي پرسم، مي گويد: دفعه اول 4ميليون و 500 هزار تومان هزينه کرديم؛ اما نتيجه نگرفتيم. بار دوم هم 3 ميليون و 200هزار تومان که مجبور شدم خودروي زير پايم را بفروشم. اين بار براي عمل 930هزار تومان از ما گرفتند. از بيمه که مي پرسم صدايش بلند مي شود و مي گويد: کدام بيمه؟! اگر بيمه هزينه ها را پرداخت مي کرد که مجبور نبودم خودروام را بفروشم.

هيچ پزشکي علت مشکل را نمي گويد!
مرکز فوق تخصصي درمان ناباروري و سقط مکرر "ابن سينا" آخرين پيشنهاد پزشکان براي بچه دار شدن اين زوج بجنوردي است. زوج جواني که 5 سال از ازدواجشان مي گذرد و دفعه قبل با 10 ميليون تومان هزينه در مرکز تخصصي درمان ناباروري نوين مشهد نتيجه اي نگرفته اند. اين بار نشاني اين مرکز را به آن ها داده اند تا شايد نتيجه بگيرند. مشکل اين زوج هم از طرف مرد خانواده است. مرد با ناراحتي مي گويد: متاسفانه در اين مراکز مي خواهند کار را با عمل جراحي تمام کنند و هيچ پزشکي علت اصلي بروز مشکل را نمي گويد و راهي براي درمانش ندارد. قبض آزمايش اش را نشانم مي دهد و مي گويد: از 179هزار تومان فقط 50هزار تومانش را بيمه تقبل کرده، اين غير از هزينه هاي چند ميليوني دارو و عمل است. با اين وضعيت ادامه درمان برايمان خيلي سخت است. چون بيمه بخش اندکي از هزينه ها را پوشش مي دهد و ادامه درمان با اين وضعيت برايمان مشکل مي شود.

بايد دور بچه دار شدن را خط کشيد!
به سراغ زن و شوهر جوان ديگري مي روم؛ وقتي از مرد درباره کيفيت کار اين مرکز مي پرسم و اين که به نظرش ادامه درمان دراين مرکز به صلاح است يا خير ؟مي گويد: ما از سال 88درمان را شروع کرده ايم. قبل از اين مرکز در مرکز رويان تحت درمان بوديم و 4 بار تحت عمل قرار گرفتيم. بار اول 6 ميليون، بار دوم 7 ميليون و سومين و چهارمين بار هر بار 2 ميليون تومان هزينه کرديم، اما نتيجه اي نگرفتيم. حالا که به اين جا آمده ايم پزشکان مي گويند کل فرآيند درمان را اشتباه طي کرده ايم و همين موضوع کارمان را سخت تر کرده است تا الان 19ميليون تومان هزينه کرده ايم.خدا مي داند در اين مرکز و با هزينه هاي بالاي درمان ناباروري بتوانيم بچه دار شويم يا خير! از کار و بارش که مي پرسم مي گويد: در يکي از شهرهاي اطراف تهران تلفن همراه مي فروشد و وضعيت مالي اش مساعد نيست. تا اين جاي کار را هم پدر و مادرش  هزينه شان را پرداخته اند و اگر بيمه پوشش مناسبي ندهد بايد دور بچه دار شدن را خط بکشند.

خدمات بيمه اي يکسان سازي نشده است
سري هم به داروخانه مرکز مي زنم. مسئول داروخانه مي گويد: خوشبختانه داروهاي درمان ناباروري بين  45تا 90درصد قيمتشان تحت پوشش بيمه است، اما بستگي به نوع بيمه دارد چون هنوز يکسان سازي خدمات بيمه اي اجرايي نشده است و هر سازمان بيمه اي درصد خاصي از قيمت دارو را پرداخت مي کند. علت هزينه هاي بالاي داروهاي ناباروري را مي پرسم، مي گويد: بيمه پوشش خود را افزايش داده اما قيمت داروها آن قدر بالاست که براي طي 3 مرحله از درمان بيماران بايد حدود 5 ميليون تومان هزينه براي تامين داروهايشان پرداخت کنند.آمار زوج هاي نابارور از ذهنم عبور مي کند. 3 ميليون زوجي که هريک خواهان حداقل 2 فرزند هستند و براي بچه دار شدن به هر دري مي زنند. کساني که براي فرزند آوري چشم به همت مسئولان دارند تا با اندک حمايتي، چراغ خانه شان روشن شود و البته کشور هم تا حدودي از بحران جمعيتي پيش رو خارج شود.

پوشش بيمه اي 31 قلم از داروهاي درمان نازايي
مدير کل دفتر امور بيمه هاي تکميلي سازمان بيمه سلامت با اشاره به اين که تا ۲ سال قبل تمام اعمال مربوط به درمان ناباروري به عنوان اعمال زيبايي شناخته مي شد گفت: خوشبختانه با تغيير اين ديدگاه علاوه بر پوشش بيمه اي 31قلم از داروهاي پر مصرف درمان نازايي، خدماتي مانند ارائه مشاوره، ويزيت و برخي آزمايش ها با تعهد مستقيم بيمه يا با تفاهم صورت گرفته با سازمان غذا و دارو تحت پوشش بيمه قرار گرفته است.تاج بخش افزود: فرانشيز(هزينه درمان)دريافتي توسط بيمه ها براي 10 قلم از اين داروها 10درصد است که اين ميزان براي 19قلم از داروهاي پرمصرف درمان ناباروري به 30درصد مي رسد. فقط 2 قلم داروي درمان ناباروري با فرانشيز 40درصد به بيمه شدگان ارائه مي شود.

تجربه ديگر کشورها در بيمه درمان ناباروري
دکتر محمدرضا صادقي معاون پژوهشي پژوهشگاه درمان ناباروري ابن سينا با اشاره به تجربه کشورهاي پيشرو در درمان ناباروري مي گويد: در اين کشورها به دليل اختلاف زياد هزينه هاي درماني با ايران که گاه تا 10برابر هزينه ها در ايران تمام مي شود، سازمان هاي بيمه گر ترجيح داده اند حداکثر براي 3 سال متوالي و در هر سال يک بار خدمات درمان ناباروري را تحت پوشش قرار دهند. اين بدان معناست که اگر زوجي در مراجعه اول خود و استفاده از خدمات بيمه اي نتيجه اي نگرفتند براي بار دوم و سوم نيز مي توانند از خدمات بيمه رايگان درمان استفاده کنند اما در صورت بي نتيجه بودن، بيمه خود را ملزم به ارائه خدمت براي دفعات بيشتر نمي داند.

مشاغلي که ناباروري مي آورند
مدير مرکز درمان ناباروري رويش وابسته به هلال احمر گفت: علاوه بر مشکلات ژنتيکي، عوامل محيطي مثل برخي مشاغل مي تواند سبب ناباروري شود که جوشکاري، نانوايي، کار در کوره آجر پزي، راديولوژي، خلباني بالگرد و هواپيما از جمله اين مشاغل به شمار مي آيد.دکتر حميد چوبينه افزود: اين افراد در محيط کارشان با امواج و تشعشعات مواجه هستند. همچنين مرداني که مجبورند به دليل شغلشان مدت زيادي بنشينند يا لپ تاپ را در روي پايشان قرار دهند امکان ناباروري در ميان آنان افزايش مي يابد. وي تاکيد کرد: با آموزش هاي لازم به اين افراد مي توان از ناباروري آنان جلوگيري کرد که يکي از فعاليت هاي اين مرکز هم ارائه آموزش به اين افراد است. چوبينه با بيان اين که درمان برخي از سرطان ها ممکن است سيستم توليد مثل افراد را از بين ببرد، افزود: نگهداري از تخمک و اسپرم اين افراد يکي از برنامه هاي مرکز درمان ناباروري رويش است.

بيمه ناباروري در انتظار تصويب طرح جامع جمعيت تعالي خانواده
عليرضايي-3 ميليون و 400 هزار زوج از مجموع 17 ميليون زوج در سن باروري مشکل ناباروري دارند.دکتر محمد اسلامي معاون دفتر سلامت خانواده و جمعيت وزارت بهداشت با اعلام اين آمار و با اشاره به در نوبت بررسي بودن طرح جامع جمعيت و تعالي خانواده در صحن مجلس گفت: با تصويب اين طرح بيمه ها مکلف به پوشش تمامي هزينه هاي درمان ناباروري زوج هاي نابارور با متوسط 2 بار براي هر زوج خواهند شد. 

خروج از بحران جمعيتي با درمان زوج هاي نابارور
شهيندخت مولاوردي(معاون امور زنان و خانواده رئيس جمهوري)- در سال هاي اخير بنا به دلايل متعدد از جمله تحولات اجتماعي، اقتصادي و سياست هاي جمعيتي سابق با مشکل کاهش نرخ فرزندآوري در کشور مواجه شده ايم. مشکلي که به اذعان بسياري از جمعيت شناسان ممکن است زمينه ساز بروز بحران هاي جمعيتي در آينده شود.کاهش نرخ فرزندآوري بيش ازپيش کشور را با بحران سالخوردگي مواجه و جمعيت جوان را به جمعيتي سالخورده و آسيب پذير تبديل خواهد کرد. جمعيتي فاقد نيروي کار مولد که براي کشوري درحال توسعه به معني از دست دادن فرصت آينده و پيشرفت است. از منظري ديگر تاخير در ازدواج و تمايل نداشتن به فرزندآوري بنيان خانواده را سست و جدايي ها را آسان مي کند. با اين اوصاف و با توجه به بحران جمعيتي پيش رو، زوج هاي جواني نيز هستندکه با وجود تمايل به فرزندآوري با مشکل ناباروري و هزينه هاي سنگين درمان روبه رو هستند. در شرايطي که ناباروري به مشکلي براي  20درصد از زوج هاي جوان و در سن باروري تبديل شده است و هزينه هاي سرسام آور درمان ناباروري بسياري از زوج هاي نابارور را از ادامه درمان باز مي دارد، جا دارد با در نظر گرفتن تسهيلات براي حل مشکل ناباروري براي فرزندآوري زوج هايي که خود مشتاق فرزندآوري هستند اقدام کرد و بخش عمده اي از مشکلات آينده کشور در بحث جمعيت را از پيش رو برداشت.

براي افزايش جمعيت راهکارهاي متعددي وجود داردکه البته يکي از آن ها کاهش نرخ ناباروري و درمان زوج هاي نابارور است که در سياست هاي کلي جمعيتي نيز به آنها اشاره شده است. موضوع درمان زوج هاي نابارور و تاثير آن در حل بخش عمده اي ازمشکلات جمعيتي پيش رو، موضوعي است که به صورت تيزبينانه در سياست هاي کلي جمعيت به آن پرداخته و تاکيد شده است. هم اکنون بر اساس بررسي هاي صورت گرفته 20درصد از زوج ها با مشکل ناباروري دست به گريبان اند و با وجود تاکيد سياست‌هاي کلي جمعيت بر حل مشکل ناباروري توسط دستگاه هاي مسئول، تاکنون گزارشي از ميزان عملکرد دستگاه ها در دسترس نيست. معاونت امور زنان و خانواده رياست جمهوري در تمامي سفرهاي استاني مشکلات زوج هاي نابارور را گردآوري مي کند و با انتقال مشکلات به شخص رئيس جمهور، پيگير حل مشکلات است. درمان زوج هاي نابارور بايد درکنار اقداماتي مانند کاهش مرگ و ميرهاي ناشي از سوانح جاده اي، آلودگي هوا و سرطان جا بازکند. چراکه بي شک با حل اين مشکل بخش عمده اي از مشکلات کشور در زمينه بحران جمعيتي برطرف خواهد شد.

دليل اصلي بالابودن نرخ ناباروري درايران
نابارور بودن20درصد از زوج هاي ايراني در مقايسه با استانداردهاي جهاني از بالابودن 5درصدي نرخ ناباروري در ايران نسبت به ديگر کشورها حکايت دارد.درحالي که سازمان بهداشت جهاني نرخ ناباروري در بين زوج هايي که در سن باروري قرار دارند را بين 10تا 15درصد اعلام کرده است اولين تحقيقات و پژوهش ها در کشور از ناباروري 20درصد زوج ها حکايت دارد. دکتر محمد رضا صادقي معاون پژوهشي پژوهشگاه و مرکز فوق تخصصي درمان ناباروري ابن سينا وابسته به جهاد دانشگاهي ضمن استناد به آمار 20درصدي زوج هاي نابارور در کشور علت بالاتر بودن تعداد زوج هاي نابارور در ايران را جوان بودن جامعه ايران و تاخير در ازدواج و فرزندآوري مي داند.

وي تاکيد مي کند: نبايد از عادات غلط و سبک زندگي ايرانيان نيز غافل شد و سهم عوامل محيطي را ناديده گرفت، اما نکته مهم اين است که برخلاف برخي اظهار نظرها هنوز دليل علمي براي تاثير پارازيت ها يا آلودگي هوا بر افزايش ميزان ناباروري به دست نيامده است.

دکتر صادقي ميزان درگيري زنان و مردان در موضوع ناباروري را برابر مي داند و مي گويد: بر اساس آماردليل ناباروري بين زنان و مردان برابر است به طوري که در 40درصد مشکل از طرف زن و در 40درصد نيز مشکل از طرف مرد است. در20 درصد نيز هر 2 طرف مشکل دارند و همزمان بايد درمان شوند.

وي آثار ناشي از سلاح هاي به کار گرفته شده در جنگ تحميلي ايران به خصوص در نواحي غربي کشور را قابل ملاحظه مي داند و معتقد است: بسياري از مراجعه کنندگان براي درمان ناباروري از استان هاي ايلام، خوزستان و کردستان هستند که جاي تامل دارد. به گفته دکتر صادقي بر پايه علم امروز تمامي زوج هاي نابارور امکان فرزنددار شدن دارند، به شرط آن که در برخي موارد شرايط را بپذيرند و براي مثال حاضر شوند در صورت نداشتن اسپرم يا تخمک از اسپرم و تخمک اهدايي استفاده کنند.

وي گلايه اي هم از نحوه پوشش خدمات توسط بيمه ها مي کند و مي گويد: متاسفانه هنوز اين ذهنيت که درمان ناباروري در رديف اعمال زيبايي قرار دارد دربين شرکت هاي بيمه گر وجود دارد و بيماران به دليل ريسک پذيري بالاي درمان ناباروري مجبور به پرداخت هزينه هاي سنگين درمان در نوبت هاي مختلف هستند. البته در يکي دو سال اخير بخشي از هزينه هاي درمان تحت پوشش بيمه ها قرار گرفته اما به دليل بالا بودن هزينه ها تاثير چنداني در کاهش هزينه هاي درمان ناباروري نداشته است.