پايگاه خبري تحليلي «پارس»- زهراحاجيان- بانک عمومي خون بندناف کشور به دليل تامين نشدن اعتبارات مورد نياز درآستانه تعطيلي قرار گرفته است.به گفته رئيس بانک خون بندناف پژوهشگاه رويان، اعتبارات بانک عمومي خون بندناف بايد ازمنابع دولتي تأمين شود که متأسفانه چند سالي است اين اعتبارتامين نشده است . اين درحالي است که بانک عمومي خون بندناف يک منبع مهم سلول هاي بنيادي به شمار مي رود که به طور بالقوه امکان درمان بيش از 60نوع بيماري از جمله بيماري هاي صعب العلاج نظير فلج مغزي ، سرطان ،تالاسمي و... رافراهم مي کند.

با توجه به کاربردي بودن سلول هاي بنيادي خون بند ناف و نيز توجه به اين مسئله که همواره اين ماده حياتي به عنوان زباله در بيمارستان ها دور ريخته مي شد، از سال ها پيش محققان به اين مهم پي بردند که خون بند ناف سرشار از سلول هاي بنيادي است که مي توان از آن ها دردرمان بسياري از بيماري ها استفاده کرد براين اساس تفکر استفاده و بازيافت اين خون شکل گرفت و به اين ترتيب اولين بانک خون بندناف با هدف ذخيره سازي و تامين سلول هاي بنيادي بند ناف براي پيونددر فرانسه و سپس در سراسر جهان تاسيس شد.

اهميت راه اندازي بانک خون بندناف تا اندازه اي است که امروز اغلب کشورهاي پيشرفته به منظور ايجاد يک منبع سلولي غني، به راه اندازي وتوسعه بانک خون بندناف اقدام کرده اند و علاوه برآن از سال 1977 يعني حدود 38 سال پيش نيز بانک جهاني سلول‌هاي بنيادي خون بند ناف شکل گرفته است و بانک هاي خون بندناف کشورهاي مختلف با عضويت در اين شبکه ، امکان استفاده عموم بيماران را در سراسر جهان از سلول‌هاي بنيادي خون بند ناف فراهم مي کنند . به نحوي که تاکنون نمونه‌هاي بسياري در اين شبکه ذخيره سازي شده وهزاران پيوند نيز با استفاده از سلول هاي ذخيره شده در اين بانک جهاني براي درمان کودکان و بزرگسالان انجام شده است.

با توجه به افزايش قابليت ها و کارکردهاي سلول هاي بنيادي، هر کشوري که بتواند يک منبع سلولي مناسب داشته باشد در آينده مي تواند در حوزه سلول درماني گام هاي بلندتري بردارد، زيرا روز به روز کاربردهاي سلول هاي بنيادي براي درمان بيماري ها بيشتر شناخته مي شودو اين موضوع مي تواند فرصتي مناسب و مهم براي کشور ما به عنوان يکي از 10 کشور مطرح دنيا در عرصه تحقيقات سلول درماني قلمداد شود .حال آن که متاسفانه با وجود برخورداري کشور ازبانک خون بندناف ، فعاليت اين بانک از مدت ها پيش به دليل تنگنا هاي مالي وبودجه اي محدود شده و امکان پذيرش نمونه هاي جديد در اين بانک تقريبا به صفر رسيده است!

ذخيره سازي بيش از 4 هزار نمونه خون بند ناف در بانک عمومي
به گفته دکتر ضرابي که هم اکنون رياست بانک خون بند ناف پژوهشگاه رويان را بر عهده دارد ؛ تاکنون بيش از 4 هزار نمونه خون بند ناف در اين بانک ذخيره سازي شده است که اگر به صورت ميانگين سالانه هزار نمونه خون بند ناف در اين بانک ذخيره سازي شود، به ازاي هر نمونه 1.5ميليون تومان و در مجموع سالانه يک ميليارد و 500 ميليون تومان اعتبار لازم است . او مي گويد: اعتبارات بانک عمومي خون بندناف بايد ازمنابع دولتي تأمين شود که متأسفانه چند سالي است تامين نشده است.

به گفته ضرابي، امروزه در اغلب کشورهاي توسعه يافته بانک خون بند ناف به 2شکل عمومي وخصوصي وجود دارد . دراين بانک ها خون بند ناف نوزاد به جاي دور ريخته شدن، ذخيره مي شودو در آينده براي خود او يا ديگر بيماران مورد استفاده قرارمي گيرد . براين اساس والدين قبل از تولد نوزاد به ثبت نام در اين بانک اقدام مي کنند. بلافاصله بعد از زايمان، بندناف از نوزاد جدا مي شود و با يک سوزن خون از بندناف و جفت جمع آوري و به کيسه هاي خون منتقل مي شود. سپس خون بند ناف نوزاد که غني از سلول هاي بنيادي و سلول هاي خونساز است، منجمد و در بانک نگهداري مي شود تا چنان چه نوزاد در بزرگسالي به بيماري هايي نظير سرطان خون مبتلا شد، براي درمان استفاده شود. اين خون قادر به ساخت انواع سلول هاي ديگر و ترميم و نگهداري سلول ها هنگام جراحت است. منشأ سلول هاي خوني موجود در بند ناف، سلول هاي بنيادي جنيني است و از نظر سلولي، نابالغ تر از سلول هاي خوني موجود در يک فرد بزرگسال است، بنابراين به همان نسبت سلول هاي بنيادي آن توانايي بيشتري در تمايز به ديگر سلول ها و از جمله سلول هاي خوني دارد.

بيماري هايي که با خون بند ناف درمان مي شود
امروزه تحقيقات گسترده اي به منظور درمان بيماري ها و ضايعات عصبي، ترميم بافت هاي آسيب ديده قلبي و استخواني، ترميم سوختگي ها و ضايعات پوستي، ترميم لوزالمعده و ترشح انسولين و ترميم ديگر بافت‌هاي آسيب ديده با استفاده از سلول‌هاي بنيادي مغز استخوان، خون بندناف و ديگر سلول هاي بنيادي يک فرد بالغ درحال انجام است. به طور کلي برخي بيماري هايي که با خون بند ناف درمان مي شود ؛ عبارت است از اختلالات سلول هاي بنيادي ، کم خوني آپلاستيک، لوسمي حاد و مزمن ، بيماري‌هاي نقص در توليد لنفوسيت‌ها، ناهنجاري هاي ارثي گلبول‌هاي قرمز، تالاسمي ماژور، کم خوني سلولي داسي شکل و اختلالات سيستم ايمني مادرزادي .

ضرابي مي گويد : درحال حاضرسلول هاي بنيادي خون بندناف به طور بالقوه امکان درمان بيش از 60نوع بيماري رافراهم مي‌کند.وي تصريح مي کند: به طور نمونه در سال جاري 3 نمونه ازسلول هاي بنيادي خون بند ناف اين بانک براي درمان بيماران فلج مغزي در مشهد استفاده شد که نتايج بسيار خوبي نيز داشته است.

برگزاري المپيادهاي دانش آموزي ودانشجويي در حوزه سلول هاي بنيادي
پارسا-دبير ستاد توسعه سلول هاي بنيادي از برگزاري المپياد هاي مختلف دانش آموزي و دانشجويي با موضوع سلول هاي بنيادي در سراسر کشور خبر داد . دکتر حميديه افزود : نسل آينده نسلي است که با انقلاب پزشکي مواجه خواهد شد به طوري که در آينده بسياري از بيماري ها با سلول درمان مي شود و بحث پزشکي باز ساختي گسترش پيدا خواهد کرد از اين رو دانش آموزان و دانشجويان بايد با اين دانش آشنايي کامل پيدا کنند ودر عرصه هاي پژوهشي وارد شوند براين اساس بر گزاري المپيادهاي مختلف در حوزه سلول هاي بنيادي در دستور کار ستاد است.

حمايت از راه اندازي شرکت هاي دانش بنيان در حوزه علوم سلول هاي بنيادي
زهرايي- با توجه به اهميت حوزه سلول هاي بنيادي ، ترغيب محققان به راه اندازي شرکت هاي دانش بنيان در اين حوزه جزو اولويت هاست، براين اساس حمايت از راه اندازي اين شرکت ها در دستور کار ستاد توسعه سلول هاي بنيادي است.دبير ستاد با اعلام اين مطلب گفت: درحال تدوين برنامه استراتژيک 5 ساله در زمينه دانش سلول هاي بنيادي هستيم و يکي از برنامه هاي ما حمايت از گسترش شرکت هاي دانش بنيان است و هدفمان اين است که حمايت ها به سمت شرکت هاي دانش بنيان و حمايت از محققان مستقر در اين شرکت ها باشد.

سرمايه گذاري 50 ميليون دلاري کشورهاي منطقه درزمينه سلول هاي بنيادي
پارسا - سرمايه گذاري کشورهاي منطقه در زمينه سلول هاي بنيادي ، بيش از 50 ميليون دلار است که چندين برابر سرمايه گذاري ماست . رئيس مرکز سلول درماني رويان با اعلام اين مطلب افزود: به عنوان نمونه ،قطر براي 5 سال آينده 2 ميليارد دلار در زمينه سلول هاي بنيادي سرمايه گذاري کرده و ترکيه نيز هزينه هاي زيادي رابراي اين کار صرف کرده و اين کشور ها به شدت در پي توسعه سلول درماني هستند.

سرمايه گذاري ايران در عرصه سلول درماني در مقايسه با دنيا؛ چيزي در حد صفر
حاجيان - اگر مجموع سرمايه گذاري هاي ايران رابا ميانگين سرمايه گذاري که کشورهاي مطرح دنيا در عرصه سلول درماني انجام مي دهند، مقايسه کنيم متاسفانه با وجود دانش بالا ؛سرمايه گذاري مادرعرصه اين فناوري چيزي درحد صفر است . دکتر اقدمي رئيس مرکز سلول درماني پژوهشگاه رويان با اعلام اين مطلب افزود:به طورکلي سرمايه گذاري درعرصه سلول هاي بنيادي در کشور از طريق دانشگاه ها و مراکز تحقيقاتي و بخش خصوصي انجام مي شودکه به نظرمي رسد درمجموع سالانه بيش از3 يا4ميليون دلار از طريق دانشگاه ها و مراکز تحقيقاتي وبخش خصوصي دراين زمينه سرمايه گذاري مي شود که با درنظر گرفتن بودجه اي که ستاد توسعه سلول هاي بنيادي نيز در اين زمينه لحاظ مي کند درمجموع سرمايه گذاري هاي ايران در زمينه سلول درماني سالانه به 10تا 15ميليون دلار مي رسد که اين حجم در مقايسه با سرمايه گذاري که کشورهاي مطرح دنيا و حتي برخي کشور هاي منطقه در اين زمينه انجام مي دهند ،چيزي در حد صفر است . به طور نمونه ، يک ايالت آمريکا يعني کاليفرنيا چيزي حدود 30 ميليارد دلار براي مدت 5 سال در اين عرصه سرمايه گذاري کرده است .علاوه براين در منطقه خاور ميانه نيز حجم سرمايه گذاري کشور هاي منطقه به مراتب بيشتر از سرمايه گذاري ايران است.کشور هايي مانند کره ،چين وژاپن نيز سياست واستراتژي خود را براين موضوع قرار داده اند تا در عرصه سلول هاي بنيادي به عنوان کشور پيشرو درجهان شناخته شوند.برنده جايزه نوبل سال گذشته نيز يک ژاپني بود که به دليل تحقيقات در زمينه سلول درماني موفق به کسب اين جايزه شد.

در حال حاضر برخي شرکت هاي بزرگ و چندمليتي نيز تمر کز خود را بر سرمايه گذاري در عرصه اين فناوري قرارداده اند به طور مثال شرکتي مانند سامسونگ سرمايه گذاري عظيمي دراين زمينه انجام داده ويا شرکت جنرال الکترونيک نيز در قالب طرح G HEALTH سرمايه گذاري عظيمي در سيستم سلامت انجام داده است . يک شرکت آمريکايي نيزبه تنهايي قرارداد پروژه اي صد ميليون دلاري رادر قالب خريد تنها يک محصول با سوئيس منعقد کرده است و اين ها همه نشان مي دهد که آينده درخشاني در انتظار دانش سلول درماني است و هر کشوري در اين زمينه پيشرفت نکند، فرصت رشد را از دست مي دهد.

ضرورت راه اندازي و حفظ بانک هاي سلول هاي بنيادي
دکتر اميرعلي حميديه(دبيرستاد توسعه سلول هاي بنيادي)- سالانه بيش از هزاران نفر به بيماري هاي مهلک و صعب العلاجي مبتلا مي شوند که تنها راه نجات ودرمان آن ها پيوند سلول هاي بنيادي است. اين روش درماني زماني به نتيجه مطلوب مي رسد که در زمان مناسب بتوان از طريق يک اهداکننده سالم سلول هاي سازگار با فرد بيمار را پيدا کرد .

هدف از راه اندازي بانک اهداي سلول هاي بنيادي نيز يافتن افراد غير خويشاوند براي کمک به بيماراني است که به دليل ابتلا به بيماري هايي مانند سرطان خون يا تالاسمي، پيوند سلول هاي بنيادي به عنوان تنها گزينه درماني براي آن ها شناخته مي شود .براين اساس هرچه تعداد اعضاي بانک هاي اهداي سلول هاي بنيادي بيشتر باشد، احتمال يافتن فرد سازگار با بيماران نيازمند بيشتر خواهد بود .

براساس آمارهاي جهاني، بانک هاي اهدا کنندگان سلول هاي بنيادي نقش قابل توجهي در درمان بيماران دارند به نحوي که هم اکنون بيش از 60درصدپيوند هاي دنيا با استفاده از بانک اهدا کنندگان سلول هاي بنيادي خونساز افراد بزرگسال انجام مي شود وحدود 10 درصد پيوند ها نيز با استفاده از سلول هاي بنيادي خون بندناف و 30درصد نيز از طريق پيوندسلول هاي بنيادي خويشاوندي (خواهروبرادر) انجام مي شود .بنابراين ترديدي وجود ندارد که راه اندازي بانک هاي عمومي سلول هاي بنيادي اعم از بانک هاي خون بند ناف و بانک هاي اهداي سلول هاي بنيادي خونساز علاوه براين که کاري خداپسندانه محسوب مي شود ، مي تواند عامل نجات جان بيماران بسياري باشد که نجات زندگي آن ها به استفاده از اين سلول ها وابسته است .

در حال حاضر دنيا به سمت راه اندازي بانک هاي اهداي سلول هاي بنيادي اعم از بانک هاي سلول هاي بنيادي خونساز و بانک هاي خون بند ناف گام برداشته است تا در صورت ضرورت و نياز جامعه امکان پاسخ گويي به نياز بيماران فراهم شود و بيماران شانس بيشتري براي بهبودي پيدا کنند .

در حالي که در کشور ما هنوز بودجه هاي قابل قبولي براي ايجاد وحفظ بانک هاي سلول هاي بنيادي خونساز ارائه نمي شود، اما واقعيت اين است که در شرايط کنوني سرمايه گذاري براي ايجاد ،حفظ ونگهداري بانک هاي اهدا کنندگان سلول هاي بنيادي بايد در دستور کار جدي دولت ها قرار گيرد و در عين حال منابع موجود بانک سلولي نيز حفظ وتقويت شود .

چین دانش آموزان و دانشجویان درمان رشد سرطان سرمایه گذاری سلول های بنیادی کشورهای منطقه کودکان نوزاد