سرپرستان85 درصد کودکان کار تهران بیکارند !
به گزارش پارس به نقل از شهروند هم نام‌شان را حالا دیگر کمتر کسی است که نشنیده باشد، هم تعدادشان و مشکلات‌شان را کمتر کسی است که نداند؛ کودکان کار، کودکان خیابان. تعدادشان را در ایران دو تا پنج‌میلیون تخمین می‌زنند و مشکلات و آسیب‌های اجتماعی را که با آنها درگیرند، چند برابر جمعیت عادی؛ مانند آماری که درباره شیوع ایدز در میان کودکان کار ایرانی وجود دارد که رقم 45 برابر جمعیت عادی را نشان می‌دهد.
در چند سال اخیر اما یک موضوع در صدر هشدارهای فعالان حقوق کودکان قرار گرفته؛ افزایش معنادار تعداد کودکان کار و خیابان. همین موضوع هم است که پژوهشگران اجتماعی و اقتصادی را واداشته تا درباره وضع این کودکان تحقیق کنند؛ این‌که آنها با چه مسائلی دست و پنجه نرم می‌کنند، چه عواملی آنها را برای کار به خیابان‌ها و کارگاه‌ها می‌فرستد، درآمدشان چقدر است و... . یکی از آخرین تحقیقاتی که در این‌باره انجام‌شده را «حسین راغفر» اقتصاددان، استاد دانشگاه الزهرا و پژوهشگر حوزه فقر انجام داده؛ این تحقیق درباره 30هزار کودکی است که در مناطق 22گانه تهران زندگی می‌کنند. پژوهشگران این تحقیق، وضع فقر غذایی، آموزش و کار کودکان در این مناطق را بررسی و نتایج آن را استخراج کرده‌اند.
در بخشی از این پژوهش که وضع کار کودکان در مناطق 22گانه تهران بررسی شده، درصد کار کودکان به تفکیک پسر و دختر و وضع اشتغال و تحصیلی سرپرستان کودکانی که کار می‌کنند، بررسی شده است.
بر اساس جدولی که در این پژوهش درصد کودکان شاغل را به تفکیک منطقه نشان می‌دهد، منطقه 15 تهران، بیشترین کودک کار را دارد، به‌طوری که 3.46درصد کودکان کار تهران در منطقه15 فعالیت می‌کنند که 77درصد آنها پسر و 23درصد آنها دخترند. از طرف دیگر، یک‌درصد کودکانی که در منطقه یک تهران زندگی می‌کنند، شاغلند و منطقه4، کمترین تعداد کودکان کار را در خود جای داده به‌طوری که 26صدم کودکانی که در این منطقه زندگی می‌کنند، کار می‌کنند. براساس ستون دیگری از این جدول که می‌توانید آن را در پایین این گزارش ببینید، 7.73درصد کودکانی که در منطقه 13 زندگی می‌کنند، بیکار جویای کارند که 58درصد آنها پسر و 42درصد آنها دخترند. کمترین تعداد کودکانی هم که بیکار جویای کارند، در منطقه 22 تهران زندگی می‌کنند که 1.28درصد کودکان این منطقه را تشکیل می‌دهند. این پژوهش نشان داده است که 8.22درصد کودکان منطقه 13 تهران، شاغلانی‌اند که جویای کارند که 60درصد آنها پسر و 40درصد آنها دخترند. از طرف دیگر منطقه22 تهران، کمترین میزان کودک شاغل جویای کار را دارد که میزان آن به 1.66درصد می‌رسد که 67درصد آنها پسر و 33درصدشان دخترند. در قسمت دیگری از این تحقیق که رابطه کار کودکان و وضع اشتغال سرپرستان آنها بررسی شده، نشان داده شده است که بین کار کودکان و وضع اشتغال سرپرستان‌شان، رابطه مستقیمی وجود دارد. مثلا در این تحقیق نشان داده شده است که 94درصد کودکان 6 تا 18 ساله‌ای که از آنها سوال شده و غیرشاغلند، سرپرستان شاغل دارند و در مقابل تنها سرپرستان 6درصد کودکان شاغل یا جویای کار 6 تا 18 ساله کار می‌کنند. از طرف دیگر، 92درصد کودکان 6 تا 18 ساله‌ای که سرپرست بیکار دارند، غیرشاغل یا جویای کارند و 8درصد کودکانی که سرپرست بیکار یا جویای کار دارند، سرپرست بیکار دارند. براساس جدول کار کودکان و وضع اشتغال سرپرست خانوار این پژوهش، 88درصد کودکانی که سرپرست محصل یا دانشجو دارند، غیرشاغل یا جویای کارند و 12 کودکی که سرپرست محصل یا دانشجو دارند، شاغل یا جویای کارند. این جدول نشان می‌دهد که 92درصد کودکی 6 تا 18 ساله‌ای که سرپرست‌شان خانه‌دار است، غیرشاغل یا جویای کارند و 8درصد آنها شاغل یا جویای کارند.
رابطه بین کار کودکان و وضع تحصیلی سرپرست خانوارهای آنها، یکی دیگر از موضوعاتی است که در این پژوهش درباره آن تحقیق شده است. براساس جدول مربوط به این موضوع، 85درصد کودکان 6 تا 18 ساله‌ای که در این پژوهش از آنها سوال شده و سرپرست بی‌سواد دارند، غیرشاغل یا جویای کارند و 15درصد کودکانی که سرپرست بی‌سواد دارند، شاغل یا جویای کارند. از طرف دیگر 90درصد کودکانی که وضع سواد سرپرست‌شان در حد مهدکودک و پیش‌دبستانی است، غیرشاغل یا جویای کارند و 10درصد باقیمانده، شاغلند. از طرف دیگر 89درصد کودکان 6 تا 18 ساله یعنی 1469 نفر که سرپرست‌شان سواد خواندن و نوشتن دارد یا در حد ابتدایی ناقص است و 11درصد کودکان با این سطح سواد، شاغل یا جویای کارند. براساس این جدول، در مناطق 22گانه تهران، 196 کودک شاغل وجود داشته‌اند که سرپرست‌شان تا آخر مقطع ابتدایی درس خوانده‌اند، 235 کودک 6 تا 18 ساله‌ای که کار می‌کنند و سرپرست‌شان دارای مدرک دیپلم و پیش‌دانشگاهی بوده‌اند، 90کودک کارگر که سرپرست‌شان مدرک کارشناسی و 42 کودک که سرپرست‌شان مدرک کارشناسی داشته است.
اجبار اقتصادی و اجبار اجتماعی کار کودکان
«فرشید یزدانی»، دبير شوراي برنامه‌ريزي راهبردي سازمان تأمين اجتماعی و فعال حقوق کودکان که سال‌هاست در حوزه کودکان کار فعالیت و پژوهش می‌کند هم نتایج تحقیق چند ساله‌اش را درباره کودکان کار در ایران در اختیار «شهروند» قرار داده است. او معتقد است با وجود این‌که اغلب گفته می‌شود که کودکان کار به دلیل مشکلات اقتصادی خانواده‌ها به کار گرفته می‌شوند اما در بحث ورود این کودکان به چرخه کار، اجبار اقتصادی و اجبار اجتماعی توامان وجود دارد: «كار كودكان، بيانگر ناامني كودكان در حوزه‌هاي اقتصادي و اجتماعي است و تشديدكننده اين ناامني است.» او می‌گوید که در حوزه کودکان کار باید عوامل موثر بر عرضه و تقاضای کار کودکان را بررسی کرد: «این فرآیند عرضه و تقاضا موجب شده کودکان کار از چرخه تحصیل خارج شوند؛ فقر حال، ریسک آینده و مشکلات خانوادگی از عوامل موثر بر عرضه کار کودکان است. » یزدانی عوامل موثر بر تقاضای کار کودکان را از طرف كارفرماي كارگاه‌هاي كوچك و غير رسمي، مازاد ارزش توليد، كاهش هزينه‌هاي مبادله و همگن‌سازي و كنترل نيروي كار می‌داند. براساس نتایج پژوهش‌های این فعال حقوق کودکان، در سال تحصیلی 86-85 تعداد كودك در سن مدرسه، 15میلیون و 249هزار و 951 نفر بوده‌اند که دو‌میلیون و 364هزار و 517 نفرشان، خارج از چرخه تحصیل بوده‌اند.
براساس نتایج این پژوهش، بيشترين نسبت كودكان كار به كودكان 18-10سال در خراسان جنوبی است که عدد 21درصد را نشان می‌دهد و بعد از آن خراسان شمالي با 66 درصد، آذربايجان شرقي با 65درصد و سيستان و بلوچستان با 5/60درصد قرار دارند. یزدانی درباره پیامدهای اجتماعی افزایش تعداد کودکان کار هم می‌گوید: « تاکيد ما بر اين است که براي فقرزدايي بايد از کودکان آغاز کرد اما چون کودکان کار صدا ندارند، بلندگو ندارند و در انتخابات رأي ندارند، ديده نمي‌شوند و به آنها پرداخته نمي‌شود. جامعه‌اي که به فکر آينده خود نيست کودکانش به سمت کار مي‌رو‌ند. در سال‌هاي اخير خانواده عرضه‌کننده کار کودک بوده است چرا که با فقر و آسيب دست به گريبان است، از اين‌رو مجبور است که در بين اين مشکلات کار کودک را انتخاب کند. عرضه کار کودک رشد بخش غيررسمي کودک را افزايش داده و تقاضا براي کار کودکان زياد شده است، از اين‌رو کودکان در معرض انواع آسيب‌هاي اجتماعي قرار دارند. گسترش زمينه‌هاي آسيب اجتماعي، استمرار و بسط نابرابری‌های اجتماعی و کاهش امنیت اجتماعی از دیگر پیامدهای اجتماعی کار کودکان است.»
ارسال نظر