از گل سرشور تا شامپو تریاک

به گزارش پارس به نقل از ایرنا برای خرید به فروشگاه یکی از دوستان در چهارراه رسولی زاهدان رفته بودم که خانمی وارد شد و از فروشنده پرسید شامپو تریاک دارید، اول فکر کردم از اقوام و نزدیکان فروشنده است و با وی شوخی می کند اما وقتی دیدم قوطی شامپویی با بسته مشکی و قهوه ای به خریدار داد، تعجب کردم.

وقتی با فروشنده تنها شدیم پرسیدم واقعا اسم این شامپو تریاک است گفت بلی و خیلی هم تاثیر دارد، کنجکاو شدم برای امتحان یک عدد خریدم و گفتم اگر موهای سرم ریخت باید جوابگو باشی.

چشم تان روز بد نبیند وقتی این شامپو را استفاده کردم تمام فضای خانه را بوی تریاک گرفت و خودم نیز در حمام حالت تهوع گرفته بودم، که مادر بزرگم فریاد زد در حمام داری تریاک می کشی، خلاصه از ترس فوری سرم را شستم و شامپو را کناری گذاشتم تا ساعتی بوی تریاک در خانه پیچیده بود و مادر بزرگم هنوز باور نمی کند که شامپو بوی تریاک می دهد.

مادر بزرگ می گفت یادش بخیر وقتی گل سرشور و یا تخم مرغ را در بقچه می گذاشتیم و به حمام عمومی می رفتیم خیال مان راحت بود که موهایی تمیز و پرپشت داریم و اصلا ریزش مو معنایی نداشت. 

اکنون شامپو های متعدد که بیشترشان نیز قاچاق، غیر استاندارد و بی هویت است جایگزین گل سرشور مادر بزرگ شده و به وفور در بازارها بدون نظارت به فروش می رسد.

همیشه هم کار به راحتی یک شست و شوی ساده نیست، نقشی که شامپوها در پاکسازی و شست و شوی موها ایفا می کنند منحصر به زدودن چربی از سر یا هیدراته کردن موهای خشک نیست گفته می شود برخی از این شامپوها علاوه بر اثر پاک کنندگی اثر درمانی بر روی سر و پیاز مو دارند در حالی که یکی از پزشکان می گفت هیچ شامپویی تاکنون پیدا نشده که موجب جلوگیری از ریزش موهای سر و یا تقویت آنها شود.

 

در اوایل دوره ظهور شامپو آرایشگران انگلیسی صابون رنده شده را جوشانده و به آن عطر و مواد دارویی اضافه می کردند، کلمه ی شامپو از 'چامپو' در زبان هندی به معنی “فشار یا ماساژ دادن” وارد زبان انگلیسی و سپس از انگلیسی روانه زبان فارسی شد.

 

اکثر شامپوها دارای فرمول یکسان سدیم لوریل اتر سولفات و تری اتانول آمین لورین سولفات هستند بنابراین بیشتر آنها کار مشترکی انجام می دهند به جز برخی از شامپوها که مصارف پزشکی و دارویی خاصی دارند.

 

پزشکان متخصص پوست و مو اتفاق نظر دارند که نوع شامپو هیچ تاثیری در کاهش یا پیشگیری از ریزش مو ندارد، غلظت زیاد (که تنها با افزودن بیشتر موادی مثل نمک طعام ایجاد می شود)، عطر و بوی دل انگیز، رنگهای متنوع و شکل و حالت صدفی مانند، روشهایی هستند که از نظر روانی تاثیر بسزایی در جلب مشتری دارند.

 

اجزای تشکیل دهنده شامپو شامل عامل پاک کننده که باعث جدا شدن ذرات چرک و کاهش چربی از سطح مو می شود، عامل تقویت کننده کف (مثل بتاتین) که باعث ایجاد کف غلیظ مقاوم می شود، عامل حالت دهنده مو که باعث شانه شدن راحت مو می شود و در آخر عامل نگهدارنده است که مو را با مواد ضدعفونی کننده و میکروب کش حفظ می کند.

 

عادت هر روز شامپو زدن جدید است، در دهه ی 50 میلادی رسم بر این بود که زنان هفته ای یکبار به آرایشگاه مراجعه و وظیفه آرایشگر شستن موها بود، در ایران نیز که تا 30 سال قبل خانه ها بدون حمام ساخته می شد همه به حمام های عمومی می رفتند، که آن هم هر روز نبود، اما چرا این روزها اینقدر صحبت از هر روز شستن مو و شامپوهای مدرن است، آیا ما موهای بهتری نسبت به مادربزرگان خود داریم؟

 

دکتر محمد نجفیان متخصص پوست و مو می گوید: بیشترین مشکلی که مراجعان ما در زمینه مو دارند ریزش مو و مشکل موهای زائد است، وظیفه اصلی شامپو شویندگی است پس تاثیر مناسب شامپو این است که چربی، گرد و غبار و پوسته های سر را بشوید و موها را تمیز کند. 

 

وی گفت: اثر مضر شامپو شامل خشک و شکننده کردن موها و در نتیجه ریزش و مو خوره است و بجز این موارد سایر بحث ها علمی نیست، اینکه شامپویی باعث رویش مو می شود یا رساندن مواد معدنی و پروتئین از طریق شامپو به مو یک دروغ است چون مو جسمی مرده است و رسیدن پروتئین به جسم مرده هیچ اثری ندارد زیرا مو نه عصب دارد و نه خون رسانی پس شامپوی خوب شامپویی است که موهای سر را بدون ایجاد خشکی و شکنندگی و موخوره تمیز کند.

 

وی ادامه داد: ریشه ی مو زنده است اما در ذهن عامه مردم یک سو تفاهم در این زمینه وجود دارد که وقتی از ریشه ی مو صحبت می شود ناخودآگاه آن را با ریشه درخت مقایسه و فکر می کنند ته مویی که کنده می شود ریشه است در حالی که این ریشه نیست بلکه ریشه مو شکلی شبیه به یک فنجان دارد که مو در آن قرار می گیرد. 

 

نجفیان تصریح کرد: شامپو عامل تغذیه ریشه ی مو نیست بلکه بعضی از شامپوها باعث تسریع جریان خون در پوست سر می شوند و در واقع حکم دارو را ندارند و نیز بهتر است همیشه از یک نوع شامپو استفاده کنیم.

 

این متخصص اظهار داشت: میزان شستشوی سر هم به میزان تعریق فرد، چربی سر، مجاورت با آفتاب، استرس، نوع فصل و خیلی عوامل دیگر بستگی دارد، ممکن است به فردی توصیه کنیم هفته ای یک بار سرش را بشوید ولی به دیگری بگوییم روزی دو بار این کار را انجام دهد زیرا ممکن است موی سر یک فرد خیلی چرب باشد، خیلی عرق کند یا کار وی طوری باشد که زیاد در مجاورت آفتاب قرار گیرد که این موارد کاملا در بهداشت مو موثرند.

 

وی بیان داشت: شامپوی رفع سفیدی موی سر به هیچ وجه علمی نیست زیرا در ریشه ی مو تعدادی سلول های رنگدانه ساز وجود دارد که عامل ایجاد رنگ موی سر هستند و وقتی این سلول ها می میرند دیگر رنگی به مو نمی دهند یعنی مو سفید می شود و حتی درمان دارویی رفع سفیدی مو نیز درمان فوق العاده سختی است. 

 

وی افزود: موضوع شامپوی ایرانی و خارجی و گران و ارزان نیست، ممکن است شخصی هنوز از همان شامپوهای قدیمی تخم مرغی استفاده کند و کاملا هم راضی باشد، تشخیص این موضوع به تجربه خود فرد بستگی دارد. 

 

نجفیان گفت: اخیرا در رابطه با کرم ها و شامپوهای گیاهی و حتی در مورد غذاهای گیاهی بیش از حد تاکید و بزرگ نمایی می شود که این نیز به طور کامل صحیح نیست زیرا صرفا نمی توان گفت که یک محصول گیاهی خوب و یک محصول شیمیایی بد است، اما بعضی از گیاهان خاصیت دارویی دارند؛ مثلا سیر ریشه ی مو را برای رشد تحریک و حنا و سدر هم ساقه ی مو را تقویت می کنند و حتی در مواردی برخی گیاهان به طور موضعی استفاده می شوند به عنوان مثال گیاه رزماری به رویش مو کمک می کند.

 

وی ادامه داد: بنابراین شامپوها و داروهای گیاهی می توانند در رشد مو موثر باشند اما به طور مطلق نمی توان گفت که یک ترکیب به صرف گیاهی بودن، از یک ترکیب شیمیایی بهتر است.

 

اگر پای صحبت قدیمیتر ها و مادربزرگ ها بنشینیم از خاطرات شستن سر با تخم مرغ و گل سرشور زیاد سخن می گویند، آنچه معلوم است از گذشته تا کنون تمیزی و اهمیت به مو در اولویت مردم به خصوص خانم ها بوده است.

 

الهه اکبری متخصص طب سنتی که یک داروخانه گیاهی در زاهدان دارد می گوید: در ایران قدیم از مواد گیاهی و معدنی برای شستشوی سر و مو استفاده می شد، اگر موادی که برای شستشو به کار می روند طبیعی باشند هم با طبیعت انسان سازگارترند و هم عوارضشان کمتر است البته نباید فراموش کرد که امکان ایجاد عارضه با منابع طبیعی هم وجود دارد ولی اگر میزان مصرف اندک باشد، عارضه نخواهد داشت.

 

وی تصریح کرد: خواص گل سرشور تقویت مو، بلندکنندگی و ترمیم آن است، اثر ترمیم کنندگی گل سرشور به پوست سر محدود نیست بلکه در زخم ها نیز کاربرد دارد، استفاده 10 روزه از گل سرشور بسیاری از عوارض پوستی سر را ترمیم می کند.

 

وی ادامه داد: باید توجه داشت که ممکن است گل سر شور هم باعث ریزش مو شود، با سنگین و خیس شدن، مو ممکن است به راحتی کنده شود و شستن سریع و با عجله گل سر شور نیز باعث ریزش مو می شود پس برای پاک کردن گل باید به آرامی مو را شست.

 

وی اظهار داشت: بسیاری از افراد برای کاهش عوارض گل سرشور از مخلوط آب و گلاب و برخی نیز از کتیرای طبیعی همزمان با آن استفاده می کنند که البته من این کار را توصیه نمی کنم و بهتر است بعد از تمیزشدن گل سرشور ، کتیرا با آب حل و مو و کف سر با آن پوشیده شود که این کار از یک سو عوارض گل سرشور را کم می کند و از سوی دیگر باعث باقی ماندن مواد معدنی روی پوست سر می شود.

 

اکبری افزود: برای استفاده از گل سرشور باید 5 گرم از خاک را با آب به تدریج مخلوط و آرام هم زد تا قوام آن به حدی برسد که جاری نشود و موضعی باقی بماند، سپس آن را روی سر قرار داده که این مقدار برای مساحتی از پوست معادل کف دست کفایت کند و بگذارید 20 دقیقه تا نیم ساعت باقی بماند سپس باید حتما به آرامی با آب گرم گل از روی سر شسته شود.

 

وی بیان داشت: معمولا با استفاده از گل سرشور چربی ها کاملا پاک می شود البته می توان بعد از آن از شامپو هم استفاده کرد اما استفاده همزمان باعث می شود از آثار خوب گل سرشور هم بهره مند شوید.

 

وی گفت: بهتر است افرادی که چربی شدید موی سر دارند هر هفته یا هر 2 هفته یک بار گل سرشور استفاده کنند و افرادی که ریزش مو دارند بهتر است با احتیاط از گل سرشور استفاده کنند.

 

وی ادامه داد: متاسفانه تهیه گل سرشور به این راحتی نیست که به عطاری بروید و آن را بخرید. حتما باید گل سرشور را از فرد معتمد و مطمئنی تهیه کرد.

 

 

کم و بیش همه با بازارهای مواد آرایشی و بهداشتی آشنا هستیم و قاچاق این مواد بخصوص شامپو از هیچ کس پوشیده نیست، بازار چهارراه رسولی زاهدان یکی از مراکز عمده پخش مواد بهداشتی از جمله انواع شامپو ها است که اخیرا شامپو تریاک هم به آن ها اضافه شده است.

 

با ورود به یکی از این مغازه ها متوجه پیدا شدن انواع و اقسام مواد بهداشتی و آرایشی و ادکلن ها در آن ها می شوید که بیشتر آن ها مواد قاچاق هستند اما نکته جالب این است که این کالاها برچسب معتبر غذا و دارو دارند که این نکته قابل تامل است. 

 

به گفته احمد شاهوزهی یکی از فروشندگان این کالاها در بازار چهارراه رسولی زاهدان برچسب غذا و دارو به راحتی در دسترس است و اگر کسی بخواهد می تواند با قیمت مناسب یعنی در تعداد کم با قیمت هر عدد 500 تومان و در تعداد بالا با قیمت 250 تومان تهیه کند.

 

وی گفت: وقتی مشتری به مغازه من وارد می شود دو جنس اصلی و تقلبی را به او نشان می دهم و او راحتتر می تواند تصمیم به خرید بگیرد.

 

شاهوزهی بیان کرد: این ها همان کالاهایی است که در داروخانه ها با قیمت های خیلی بالا عرضه می شود و حتی برخی از این کالاها مانند شامپو تریاک که قیمت آن حدود 18 هزار تومان است در داروخانه ها یافت نمی شود.

 

محمد عمر ریگی یکی دیگر از عرضه کننده های لوازم آرایشی و بهداشتی در بازار چهارراه رسولی زاهدان گفت: قیمت محصولات ما از آن جهت پایین تر است که بصورت قاچاق وارد می شود و در صورتی که طی مراحل عبور از مرز توسط ماموران کشف شود با پرداخت عوارض ناچیز گمرگی از چابهار آنها را ترخیص می کنیم.

 

وی ادامه داد: شامپو تریاک یکی از جدیدترین شامپوهایی است که از ایتالیا آورده می شود و خواص آن تقویت ریشه و ساقه مو و نیز خوشرنگ کردن و خوش حالت کردن آنها است.

 

محمد رسول شیبانی که در یکی از پاساژهای نسبتا لوکس بازار چهارراه رسولی زاهدان مغازه لوازم آرایشی و بهداشتی دارد به خبرنگار ایرنا می گوید: من در باره مواد بهداشتی و آرایشی مطالعات زیادی دارم و می دانم که جنس موجود در مغازه من از لحاظ کیفیت با جنس عرضه شده در داروخانه ها هیچ تفاوتی ندارد بلکه برخی کالاها را دارم که در هیچ داروخانه ای یافت نمی شود.

 

وی ادامه داد: شامپو تریاک در مغازه من در دو نوع دوقلو با قیمت 24 هزار تومان و تک قلو با قیمت 16 هزار تومان عرضه می شود و پرفروش ترین محصول است به طوری که هر مشتری با یک بار مصرف مشتاق استفاده از آن شده و دو یا سه عدد دیگر از آن را خریده است.

 

سوال اینجا است که در این بازار شلم در شولوا که تعداد مغازه های لوازم آرایشی و بهداشتی از تعداد موهای سر یک فرد بیشتر است چطور می توان به این همه فروشنده بدون جواز اعتماد کرده و اجناسی را که گفته می شود برخی از آن ها در کارگاه های خانگی ساخته و درون پوشش های شیک قرار می گیرند خرید؟ چگونه می شود سلامتی خود را با برچسب های 250 تومانی طاق زد؟ 

 

به گفته شماری از شهروندان زاهدانی نه تنها اکثر لوازم آرایشی های بازار چهار راه رسولی جواز ندارند بلکه بیشتر مغازه های دیگر این بازار بزرگ و مشهور شهرمان هم پروانه کسب ندارند و انواع لوازم برقی، ظروف چینی، انواع سی دی های پورنو، شوکر و به قول معروف از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در این بازار پیدا می شود.

 

اما نکته جالب این است که این بازار مورد علاقه بسیاری از مردم سراسر کشور نیز است.

 

یکی از هموطنانی که برای خرید از استان کرمان به بازار چهار راه رسولی زاهدان آمده بود به خبرنگار ایرنا گفت: بازار چهار راه رسول زاهدان در سراسر کشور بی همتا است،جنس های متنوع و ارزان و با کیفیت بالایی دارد که باعث شده من دو یا سه ماه یکبار همراه با خانواده به این شهر بیایم.

 

وی ادامه داد: بازار لوازم آرایشی آن بهترین بازار است که با قیمت مناسب جنس های خارجی اصلی را میخریم و آنقدر قدیمی و جا افتاده است که محال است جنس تقلبی به مردم بدهند با این حال من چند نفر آشنا دارم که بیشتر وقت ها جنس مورد نظر را برایم می فرستند.

 

یکی از شهروندان زاهدانی می گوید: بازار چهار راه رسولی جنس های زیادی دارد در گذشته بیشتر کالاها و اجناس این بازار قابل اعتماد بودند اما اکنون بیشتر کالا ها، البسه، کفش، لوازم آرایشی و غیره ساخت چین و پاکستان و تایلند و بی کیفیت هستند.

 

وی در عین حال گفت: بیشتر لوازم آرایشی و شامپوها در حالی که استاندارد نیستند و علامت استاندارد ندارند اما مردم از آنها ناراضی نیستند البته بیشتر شامپوهای بازار چهارراه رسولی با شامپوهای داروخانه هیچ تفاوتی ندارند تعجب می کنم چرا مردم از این بازار خرید می کنند.

 

بسیاری از شهروندانی که در بازار چهارراه رسولی با خبرنگار ایرنا گفت وگو کردند می گفتند: اگر لوازم آرایشی و بهداشتی هایی که در این بازار فعالیت می کنند پروانه کسب دارند چرا اینهمه جنس بدون برچسب و غیر مجاز را به راحتی و بدون دغدغه عرضه می کنند، و اگر جواز ندارند چرا از فعالیت آنها جلوگیری نمی شود.

 

به گفته برخی از شهروندان زاهدانی دستگاههای دست اندرکار از جمله مرکز بهداشت، استاندارد، صنعت و معدن و تجارت، تعزیرات و غیره نظارت و بازرسی مشخصی بر فروشگاههای لوازم بهداشتی و آرایشی زاهدان به ویژه بازار چهارراه رسولی ندارند.

 

معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: نیروهای این دانشگاه و مرکز بهداشت تنها می توانند از داروخانه ها و مراکز دارای پروانه کسب بازدید کنند و به سبب کمبود نیرو و امکانات توان پرداختن به بازار چهارراه رسولی که در هر گوشه آن فروشگاه لوازم آرایشی و بهداشتی مانند قارچ پدید آمده است وجود ندارند.

دکتر علیرضا مبارکی تصریح کرد: مردم باید توجه داشته باشند که بهترین مکان برای تهیه مواد بهداشتی و آرایشی داروخانه ها و فروشگاه های جواز دار هستند.

 

وی ادامه داد: یک بار به اتفاق عدادی از همکاران برای خرید به بازار چهار راه رسولی از جمله فروشگاههای لوازم آرایشی و بهداشتی رفتیم که البته جنس های آنها خوب و قابل قبول بود.

 

وی گفت: در باره ورود شامپو تریاک اطلاعی ندارم اما امکان ندارد این شامپو با عصاره اصلی تریاک ساخته شود بلکه بیشتر این شامپو ها اسانس دار و ساخت کشور هایی مانند تایلند هستند.

 

دکتر مبارکی تصریح کرد: بازرسی از این واحد ها در حوزه وظایف سازمان صنعت، معدن تجارت است.

 

محمد رفیع سلطان زاده مدیر بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان با نداشتن اطلاعات دقیق از فعالیت این واحد ها به عنوان واحدهای جواز دار گفت: گمان نمی کنم که لوازم آرایشی های بازار چهارراه رسولی جواز (پروانه کسب) نداشته باشند چون همکاران ما از آن ها بازدید می کنند با این حال اگر کسی مغازه خاصی مد نظرش است به ما اعلام کند تا ما دوباره بازدید کنیم.

 

این در حالی است که بر اساس اعلام روابط عمومی سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان؛ از ابتدای امسال تاکنون 47 هزار و 282 بازرسی در سطح استان توسط بازرسان این سازمان انجام گرفته است. 

 

شهروندان می پرسند مسوول این قبیل نابسامانی ها چه کسانی هستند.

لوازم آرایشی و بهداشتی حتی توسط دست فروشان در گوشه و کنار خیابانها و پیاده روهای شهر زاهدان از جمله چهارراه رسولی به فروش می رسد و بسیاری از مسوولان و نزدیکانشان نیز از همین فروشگاههای بدون پروانه کسب خرید می کنند.