ماه رمضان فرصتي براي يک انفاق يک هديه خونين/ آنچه بايد درباره اهداي خون بدانيم

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- اميرسعيد صبا- البته که تصورش سخت است، ولي شايد بد نباشد حداقل يک بار درباره آن فکر کنيم. مثلا فکر کنيم در محيط کارمان هستيم که ناگهان خبر تصادف عزيزترين فرد زندگي مان را به ما مي دهند، سراسيمه خودمان را به بيمارستان مي رسانيم...

(خب حالا همين جا تصورتان را يک لحظه متوقف کنيد، شما به دو شکل مي توانيد ادامه اين داستان را تصوير کنيد.)

حالت اول: با استرس فراواني به سمت اتاق عمل مي دويد، صحنه اي که شبيه آن را بارها در فيلم هاي سينمايي ديده ايد، اين بار براي شما تکرار مي شود، صحنه اي که دکتر معالج با لباس سبز رنگ از اتاق عمل خارج مي شود، ماسک را از روي صورتش بر مي دارد و مي گويد: به دليل خونريزي زياد و کمبود ذخاير خوني، مجروح شما ... متاسفانه کاري از دست ما ساخته نبود.

(خب حالا به جاي اين که شيشه هاي در ورودي اتاق عمل را روي سر خودتان و پرسنل بيمارستان خراب کنيد، حالت دوم داستان را متصور شويد.)

بعد از آن که سراسيمه نام مجروح خود را به پذيرش گفتيد، پرستار شما را به يکي از اتاق هاي بخش راهنمايي مي کند، وارد اتاق مي شويد، عزيزترين فرد زندگي تان را بيهوش روي تخت مي بينيد، اما دکتر به شما اطمينان مي دهد که وضعيت عمومي او خوب است و به لطف خدا و البته اهدا کنندگان خون، کادر پزشکي توانسته اند به موقع بيمار شما را از مرگ نجات دهند.

خب حالا وقت آن است که آستين هايتان را بالا بزنيد، دو رکعت نماز شکر بخوانيد و اگر شرايط اهداي خون را داريد، به يکي از پايگاه هاي اهداي خون مراجعه کنيد و به اين فکر کنيد که با اين هديه خونين، جان عزيزترين فرد زندگي يک نفر ديگر را نجات داده ايد.

ماه رمضان فرصتي براي يک انفاق پاک
دکتر علي حسني- نياز به خون، با هر گروه خوني هميشه و همه جا وجود دارد و براي تامين ذخاير مناسب فرآورده هاي خوني ، يک بار اهداي خون، کافي نيست. وظيفه همه افراد جامعه است که در تامين ذخاير خوني نقش موثري ايفا کنند. برخي که واجد شرايط اهداي خون هستند ، با اهداي اين ماده حياتي مي توانند به وظيفه انساني و اجتماعي خويش در راستاي ارتقاي سلامت جامعه عمل کنند و برخي ديگر که واجد شرايط اهداي خون نيستند، مي توانند با ترغيب افراد واجد شرايط به اهداي مستمر خون ، نقش مهمي در تامين ذخاير خوني داشته باشند. 24 خرداد ؛ روز جهاني اهداکنندگان خون نامگذاري شده است تا ضمن فرهنگ سازي و ترغيب همه اقشار جامعه به اين اقدام خداپسندانه، موجب انگيزه مضاعف در اهداکنندگان گرامي خون به استمرار در اين امر حياتي شود. شعار امسال روز جهاني اهداکنندگان خون "براي نجات جانم ، از تو سپاسگزارم" بود که اشاره به اهميت تقدير از عزيزاني دارد که در گير و دار مشغله هاي مختلف خود، همواره مي دانند که خون آن ها، به همنوعشان جاني دوباره مي بخشد.

در آستانه ماه مبارک رمضان هستيم. ماه فضايل اخلاقي و فرصتي براي انجام اموري که باقيات الصالحات مي شوند. اهداي خون از جمله امور خيري است که مي تواند به درستي تجلي طاعت حق تعالي باشد. اهداي خون پاک ترين انفاق در راه خداست. در ماه مبارک رمضان نيز داوطلبان، پس از بررسي هاي پزشکي و اطمينان از احراز شرايط مربوط، مي توانند خون اهدا کنند، بدون آن که خللي در روزه آن ها به وجود بيايد. توصيه بر اين است که در ايام روزه داري، داوطلبان اهداي خون ساعتي پس از صرف افطاري مغذي که ترجيحا سنگين و حجيم نباشد، با آرامش و صرف زمان لازم، به پايگاه هاي اهداي خون مراجعه کنند. صبورانه و صادقانه طي مراحل مختلف اهداي خون مساعدت کنند و پس از اهداي خون استراحت کافي داشته باشند. تا زمان سحر از مايعات بيشتري استفاده کنند و از فعاليت سنگين خودداري کنند.

پايگاه هاي اهداي خون همانند سال هاي گذشته، هر شب پس از افطار، پذيراي داوطلبان ايثارگر است تا بيماران نيازمند، حاجت خويش را به واسطه ايثار و نوع دوستي آنان از خداي خويش بگيرند. مناسبت ها فرصتي هستند تا به ياد آوريم که زندگي دوباره اي که با خواست و اراده حق تعالي اعطا شده، به واسطه ايثار و از خود گذشتگي افرادي است که نسبت به سلامت هم نوعان خويش متعهد هستند. نياز به خون هميشه وجود دارد و نيکوکاري و ايثار هميشه با اجر و ثواب حق تعالي همراه است. تامين کافي خون سالم در گروي ترويج مسئولانه ضرورت اهداي مستمر خون و نيز مشارکت روزافزون و آگاهانه افراد سالم جامعه است. هر اهداکننده خون، يک قهرمان است. براي اهداي زندگي، از شما متشکريم.

آنچه بايد درباره اهداي خون بدانيم
اهداي خون اگر با رعايت توصيه هاي لازم انجام گيرد، نه تنها هيچ ضرري براي اهداکنندگان نخواهد داشت بلکه در حفظ سلامت عمومي آن ها نيز نقش موثري دارد . توصيه هاي اهداي خون به منظور ايمني و سلامت اهداکنندگان تدوين شده است. اين نکته را نيز بدانيد که اهداي خون با رعايت توصيه هاي لازم، منافاتي با روزه داري ندارد. در ماه مبارک رمضان نيز داوطلبان، پس از بررسي پزشکي و اطمينان از احراز شرايط مربوط مي توانند خون اهدا کنند و پس از آن با مصرف بيشتر مايعات، حجم خون اهدايي سريع تر جايگزين خواهد شد.

توصيه هاي قبل از اهداي خون
1-قبل از اهداي خون آب بنوشيد. با مصرف بيشتر مايعات در چند ساعت قبل از اهداي خون، احتمال بروز ضعف و افت فشار خون کمتر مي شود. بهتر است قبل از اهداي خون از نوشيدن چاي، قهوه و نوشابه هاي کافئين دار که موجب تسريع دفع آب بدن مي شوند، بپرهيزيد.

2-خوردن غذاي سبک را چند ساعت قبل از اهداي خون فراموش نکنيد. اين کار باعث مي شود کاهش احتمالي و گذراي قند خون متعاقب اهداي خون رخ ندهد. از 24ساعت قبل از اهداي خون غذاي چرب نخوريد. وجود چربي بيش از حد در خون اهدايي ممکن است موجب اختلال در نتايج بررسي هاي آزمايشگاهي روي آن شود.

3-مصرف غذاهاي سرشار از آهن در يکي دو هفته قبل از اهداي خون موجب، تسهيل جايگزيني خون اهدايي در بدن مي شود.

4-ساعتي قبل از اهداي خون دخانيات مصرف نکنيد . مصرف سيگار و قليان قبل از اهداي خون موجب افزايش نسبي غلظت خون مي شود و در نتيجه با ايجاد تغييرات فشار خون ممکن است باعث بروز سرگيجه دراهداکنندگان شود.

توصيه هاي حين اهداي خون
1-از همراهان بخواهيد وارد اتاق معاينه پزشکي و سالن اهداي خون نشوند . به دليل ضرورت رعايت اصل محرمانه بودن اطلاعات اهداکنندگان در سازمان انتقال خون، حضور هم زمان حتي نزديک ترين افراد به داوطلبان در اتاق معاينه پزشکي ممنوع است.

2-تلفن همراه خود را خاموش کنيد. با شنيدن زنگ تلفن همراه در حين اهداي خون، واکنش هاي ناخود آگاه ممکن است باعث صدمه به شما شود.

3-در حين اهداي خون براي تسهيل جريان خون و روند خون گيري، مشت دستي را که از آن خون گيري انجام مي شود باز و بسته کنيد.

4-در صورت احساس هر گونه ناراحتي، کارشناس مربوطه را مطلع کنيد.

توصيه هاي پس از اهداي خون
1-پس از اهداي خون نبايد به سرعت از جاي خود بلند شويد، حداقل 15 دقيقه استراحت کنيد. لازم است مدتي را در حالت خوابيده و سپس در حالت نشسته بر روي تخت خون گيري بمانيد. اين استراحت به بدن فرصت مي دهد خود را با حجم خون اهدايي خارج شده تطبيق دهد.

2-پس از پايان خون گيري، در حالي که بازويي را که از آن خونگيري شده بالا نگه مي داريد، تا چند دقيقه روي گاز استريلي که روي محل خون گيري قرار داده شده است با دست ديگر فشار وارد آوريد.

3-براي بلند شدن از تخت، به دستي که از آن خون گيري شده، تکيه نکنيد و تا چند ساعت به آن دست فشار وارد نکنيد و با آن بار سنگين بلند نکنيد.

4-مواد خوراکي بعد از اهداي خون را حتما ميل کنيد.

5-تا پايان روز ، ورزش و فعاليت هاي سنگين انجام ندهيد و از رانندگي طولاني مدت بپرهيزيد.

6-اگر پس از اهداي خون سرگيجه و بي حالي بروز کرد، روي زمين دراز بکشيد، پاها را بالا قرار دهيد، و يا بنشينيد و سر را بين دو زانو قرار دهيد.

7-لازم است اهداکننده پس از هر بار اهداي خون ، پيگير دريافت کارت اهداي خون باشد و در صورتي که با گذشت يک ماه ، هنوز کارت خويش را دريافت نکرد، حتما مراتب را از طريق برگه اي که پس از اهداي خون به وي واگذار مي شود پيگيري کند.

شرايط عمومي اهداي خون:
کل مراحل اهداي خون، حدود 45 دقيقه طول مي کشد. 45 دقيقه اي که هر يک از ما با صرف آن، مي توانيم جان 3 نفر را از مرگ نجات دهيم. همه افراد بالاي 18 سال مي توانند خون بدهند، به شرطي که شرايط عمومي که ذکر مي شود را دارا باشند:

* سن 18 تا 60 سال (اهداکنندگان مستمر تا 65 سال)

*رعايت تعداد نوبت هاي مجاز اهداي خون. آقايان 4 نوبت در سال و بانوان 3 نوبت در سال مجاز به اهداي خون هستند.

* حداقل وزن فرد اهداکننده، 50 کيلوگرم باشد.

* فرد اهداکننده رفتارهاي مخاطره آميز و غير بهداشتي نداشته باشد.

* اهداکننده لازم است از سلامت عمومي جسماني و رواني برخوردار باشد و به بيماري هاي واگيردار مبتلا نباشد.

*اهداکننده بايد حداقل فواصل اهداي خون به ميزان 8 هفته را رعايت کند.

*به عنوان آخرين نکته، در زمان مراجعه به پايگاه هاي اهداي خون حتما کارت ملي خود را به همراه داشته باشيد.

فوايد اهداي خون:
به ديگران کمک خواهد کرد تا زنده و سالم بمانند.

موجب کاهش بروز سکته هاي قلبي و تعديل غلظت خون مي شود.

فرصتي است تا مورد بررسي هاي پزشکي قرار گيرم.

به وقت سلامت ، وظيفه اي است که در قبال ديگراني که بيمار هستند داريم.

تامين فرآورده هاي سالم خوني سهيم شدن در خود کفايي ملي است.

نشان مسئوليت پذيري ، همياري ، توسعه و تعهد اجتماعي است.

گفت و گو با دو رکورد دار اهدا کننده خون/ کمک به همنوع با انگيزه‌هاي آسماني
مازيار حکاک- دور و بر خودمان معمولا افراد زيادي داريم که با نيت‌ و انگيزه هاي مختلف خون‌شان را اهدا مي‌کنند و در اين امر خير سهيم مي‌شوند. در اين بين هستند افرادي که رکورددارند و در راس زمان‌هاي مقرر خودشان را به پايگاه‌هاي انتقال خون مي‌رسانند. به بهانه روز جهاني انتقال خون با چند اهداگر که رکوردهاي خاصي در بين همشهري‌هاي‌‌مان داشتند هم کلام شديم.

به خاطر رزمنده‌هاي دفاع مقدس، اهداي خون را شروع کردم
خديجه باغباني رکورددار اهداي خون در بين بانوان مشهدي
خانم خديجه باغباني رکورددار اهداي خون در بين بانوان شهر مشهد مقدس است. او متولد سال 1346 و شاغل است و تاکنون بر اساس آمار 41 بار در اهداي خون مشارکت داشته‌، آماري که البته خودش معتقد بود بيشتر از اين‌هاست و بخشي از آن ثبت نشده است. صحبت‌مان با رکورددار اهداي خون در بين بانوان مشهدي را از اينجا آغاز مي‌کنيم که از چه زماني اهداي خون را آغاز کرده‌اند که وي پاسخ مي‌دهد: « سيزده سالم بود که از حرم امام رضا (ع) برمي‌گشتم. همان جا کانکس انتقال خون اعلام مي‌کرد که براي رزمندگان خون نياز هست. همان جا بود که تصميم گرفتم در اين امر خير شرکت کنم حتي سنم را هم بالاتر گفتم که بابت سن کم از اين موضوع محروم نشوم البته از نظر جسماني واقعا شرايط‌ اهداي خون را داشتم. از سال 59 که اولين اهدا صورت گرفت ماجرا براي من جدي شد و از آن به بعد هر زمان که بتوانم، براي اهداي خون اقدام مي کنم. واقعا حس عجيبي داشت اين که خوني که من اهدا مي‌کردم ممکن بود جان رزمنده و مجروحي را نجات دهد. هنوز هم از تلويزيون وقتي تصاوير مربوط به جنگ تحميلي را مي بينم در همان حس و حال قرار مي‌گيرم.» از خانم باغباني درباره انگيزه‌ اش از اين کار و اين که چرا بعد از جنگ تحميلي هنوز هم در امر اهدا حاضر مي شود مي‌پرسيم که مي‌گويد:«در کل ماجراي اهداي خون، کمک به همنوع است و برکات زيادي دارد. اگرچه براي خود من اتفاق نيفتاده که از «خون کارت» استفاده کنم، ولي همين که حس مي کنم به فردي که نياز دارد کمک مي‌کنم آن هم با تنها چيزي که از دست من بر مي‌آيد، حس و حال خوبي دارم.» خانم باغباني درباره ياد دادن و ايجاد فرهنگ اهداي خون به فرزندان‌شان هم مي‌گويد: «من از بچه‌هايم خواسته‌ام که آن‌ها هم در اين امر خير شرکت کنند. پسرم شرايطش را داشت و در حال حاضر به طور مرتب اهداي خون دارد. اما دخترم به دليل کم‌خوني نمي‌تواند خون اهدا کند.»

بدون اهداي خون هم توانسته‌ام به کسي در اين راه کمک کنم!
يکي از مشکلات اهدا کنندگان خون بحث شلوغي مراکز انتقال خون و زمان زيادي است که در مواردي بايد در مراکز منتظر بمانند. از خانم باغباني درباره اين مشکل پرسيدم که در پاسخ گفت: «براي من هم چند باري پيش آمده است که با اين مشکل دست به گريبان باشم اما واقعا اين قدر براي من اصل اين کار مهم است که هر قدر هم زمان ببرد برايم تفاوتي نمي‌کند. البته در حال حاضر هم تعداد مراکز نسبت به گذشته بيشتر شده است و هم برخورد کادر مراکز بسيار عالي است اما اين مشکل وجود دارد که تا جايي که من اطلاع دارم مراکز در نوبت عصر خدمات نمي‌دهند و اين براي افراد شاغل و کساني که صبح درگير کار هستند مشکلات زيادي را به همراه دارد.» خانم باغباني که به نوعي پيشکسوت اهداي خون است و حسابي با تجربه است خاطرات زيادي از ماجراهاي اهدا دارد. وقتي از او مي‌خواهيم که بهترين خاطره‌اش را تعريف کند، مي‌گويد:«در سال 72 به عنوان همراه براي درمان يکي از بستگانم به بيمارستان رفتم. هم زمان خودم هم باردار بودم. يادم است در حياط بيمارستان فردي را ديديم که ناراحت است. وقتي علت را جويا شديم گفت مريضي دارند که به خون نياز دارد و بايد کسي خون بدهد تا واحد خوني جايگزين شود. من تصميم گرفتم اين کار را انجام دهم و حتي آماده شدم. بين سوالات پرستار از من پرسيد که شما مشکلي نداريد تا من جواب بدهم مريض‌مان اشاره کرد که من باردار هستم. به من اجازه نمي‌دادند اما من مصِّر بودم که کاري براي زائر امام رضا(ع) انجام بدهم. اين اصرار من باعث شد که بدون اهداي خون به آن بيمار خون بدهند و اين يکي از خاطراتي است که هيچ وقت از ذهن من پاک نمي‌شود.»

اهداي خون حداقل کمکي است که مي‌تواني انجام بدهي!
علي رمضاني جوان‌ترين اهدا کننده خون
نفر بعدي که با او هم کلام شديم جواني بود که به تازگي از بند کنکور رها شده بود و خستگي کنکور هنوز در وجودش موج مي‌زد. او که گروه خوني A+ دارد و متولد 1376 است داستان اولين اهدايش را براي ما اين طور تعريف کرد:« اولين بار با دوستم که چندين بار سابقه اهداي خون داشت براي اين کار رفتم. تا همين الان هم که شما گفتيد نمي‌دانستم جوان‌ترين بوده‌ام. در واقع دوستم باعث شد که در اين امر مشارکت کنم.» او درباره انگيزه‌اش از اهداي خون و تصميمش در خصوص ادامه اين روند مي‌گويد: «با اين کار مي‌تواني به فردي که نياز مبرم به خون دارد کمک کني که به نظرم کم چيزي نيست! من تنها يک بار اهداي خون داشتم ولي از اين به بعد هر زمان که بتوانم دوست دارم در اين کار شرکت کنم» جالب اين که او از اولين تجربه‌اش در مراکز اهداي خون بسيار راضي بود و هيچ مشکلي را در کار اين مراکز احساس نمي‌کرد.