جلوه‌اي ديگر از انحراف سبك زندگي، اين بار قبل از لحظه تولد/ خودنمايي در قاب آلبوم جنيني
ورق زدن يك آلبوم و مرور خاطرات معمولاً براي همه ما خوشايند است حتي اگر اين آلبوم متعلق به خودت نباشد اما دوست داري تا گذشته‌ها را به شكلي مصور مرور كني.
پايگاه خبري تحليلي «پارس»- محمد مهدي نيك ضمير- شايد به همين خاطر است كه ما سعي مي‌كنيم با عكسبرداري لحظاتمان را ماندگار كنيم. اين مسئله موجب شده تا هر روز شكل جديدي از عكاسي و ثبت تصاوير شكل بگيرد؛از عكس‌هاي آتليه‌اي گرفته تا تصاويري سلفي يا به قول فرهنگستان ادب فارسي خويش‌انداز! با وجود اين اما بعيد به نظر مي‌رسد چنين آلبومي اگر از مراحل رشد جنين انسان باشد آنقدرها هم جذابيت داشته باشد چراكه در مراحل جنيني تقريباً همه ما آدم‌ها شبيه هم هستيم و تمايز چهره‌ها اغلب بعد از يكي دو ماهگي شكل مي‌گيرد بنابراين تفاوت جنين‌ها با همديگر آنچنان ملموس نيست كه ميان افراد مختلف حتي از نژادهاي متفاوت بشود تشخيص داد اين تصاوير مربوط به كدام جنين است اما درست كردن آلبوم جنيني با انجام ماهيانه سونوگرافي‌هاي سه بعدي و رنگي يكي ديگر از مصاديق تغيير سبك زندگي و حركت به سمت و سوي رفتارهاي كاذبي است كه در تب تند تجمل‌گرايي و نمايش داشته‌ها، حالا خود را به اين شكل و شمايل نشان مي‌دهد.
از غليان حس كنجكاوي تا فوران حس خودنمايي
اينكه ما چگونه متولد مي‌شويم و چگونه به اين شكل و شمايل در مي‌آييم، همواره يكي از سؤالات ذهني بشر بوده كه با پيشرفت علم كم كم توانست به اين سؤال پاسخ مناسب بدهد. تشكيل يك سلول و تكثير سلولي تا شكل‌گيري اين مجموعه سلول‌ها به يك انسان مراحلي جالب و ديدني دارد كه حالا به مدد علم روز و وسايل پيشرفته‌اي همچون دستگاه سونوگرافي مي‌توان آنها را ديد. مراحل رشد جنيني اما در ميان تمام گروه‌هاي جانوري شبيه به هم است. به طور نمونه پستانداران، پرندگان و خزندگان هر كدام داراي مراحل جنيني شبيه به هم هستند. نكته جالب‌تر اينكه اگر 10 آلبوم جنيني را در كنار هم بگذاريد مي‌بينيد كه تقريباً تمام جنين‌ها شبيه به هم هستند. بنابراين آلبوم جنيني جز يك ژست تجملاتي تازه در ميان برخي از خانواده‌هاي جامعه و همچنين كيسه دوختن برخي از پزشكان براي بيماراني است كه به دنبال راه‌هايي براي خودنمايي و نمايش ثروت خود هستند.
يك ابزار علمي در خدمت خودنمايي
قبل از اينكه به سراغ رفتار عجيب و غريب تهيه آلبوم جنيني در برخي از خانواده‌ها برويم بد نيست كمي بيشتر درباره سونوگرافي به عنوان يك راهكار و ابزار علمي اطلاعات به‌دست بياوريم.
اصلاً سونوگرافي چيست؟ در پاسخ به اين سؤال بايد گفت تصويربرداري با سونوگرافي در مورد مسائل مربوط به بارداري و زايمان اولين بار در سال ۱۹۵۸ به كار گرفته شد و پس از آن اين روش در همه جاي دنيا گسترش يافت. حالا هم نسل‌هاي جديد دستگاه‌هاي سونوگرافي نيز به‌طور مرتب ساخته مي‌شوند و مورد استفاده قرار مي‌گيرند. تكنيكي كه در تصويربرداري با روش سونوگرافي استفاده مي‌شود استفاده از امواج فراصوتي است كه مي‌تواند اطلاعاتي درباره وضعيت جنين و ارزيابي فرايند رشد و سلامت در اختيار پزشك قرار دهد. با سونوگرافي مي‌توان وجود ناهنجاري در جنين را متوجه شد چراكه اين روش امكان اندازه‌گيري استخوان‌ها و برآورد سن، بررسي قلب، فرم سر، حركات تنفسي، مقدار مايع اطراف جنين، تعيين جنسيت، تأييد حاملگي داخل رحمي، تشخيص حاملگي‌هاي چند قلويي و در نهايت ارزيابي موارد مشكوك را در اختيار پزشك قرار مي‌دهد. سونوگرافي سه بعدي هم فناوري جديدتري بر پايه همين اصول است كه نماهاي بهتري درباره جنين را در اختيار پزشك قرار مي‌دهد و امكان مشاهده بهتر برخي از ساختمان‌ها مانند صورت، گوش و اندام‌ها را فراهم مي‌كند و معمولاً به عنوان روشي كمكي براي سونوگرافي معمولي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
پس تا اينجاي كار با يك روش علمي مواجهيم كه نتايج آن براي ارزيابي سلامتي جنين و وضعيت مادر كاربرد دارد و اصلاً قرار نيست آلبوم شود يا در شبكه‌هاي اجتماعي به اشتراك گذاشته شود.
بچه پسره يا دختر؟!
در گذشته‌ها تعيين وضعيت جنين و همچنين جنسيت آن به زمان پايان بارداري و زايمان موكول مي‌شد و پدر و مادر تا آن هنگام كه ناف بچه بريده نشده بود و صداي شيرين گريه نوزاد فضاي اتاق عمل را پر نكرده بود نمي‌دانستند فرزندشان يك پسر كاكل زري است يا يك دختر گيس عنبري! نقل اين حكايت براي امروزي‌ها اما شبيه صحبت كردن درباره دوران‌هاي زمين‌شناسي و عصر دايناسورهاست. حالا هر زني كه باردار مي‌شود و قرار است مادر شود در طول دوران بارداري چند باري بايد سونوگرافي بدهد تا صرفنظر از جنسيت نوزاد، سلامتش مورد ارزيابي قرار بگيرد. شهلا ميرگلوبيات عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس در رابطه با اين موضوع به «جوان» مي‌گويد: از نظر علم پزشكي زن باردار بايد در زمان‌هاي مشخصي از بارداري سونوگرافي انجام دهد اما انجام سونوگرافي دربيش از اين موارد تنها در صورتي است كه پزشك به سلامت جنين شك كند. مواردي نظير برخي بيماري‌ها، جفت سر راهي، پير شدن زودرس جفت، كاهش حجم آب كيسه آب جنين، بارداري خارج از رحم و مواردي از اين دست عواملي است كه پزشك معالج را بر آن مي‌دارد تا براي كنترل وضعيت بيمار سونوگرافي تجويز كند.
اين در حالي است كه زناني كه در بارداري مشكل خاصي ندارند تا سه مرتبه مجاز به انجام سونوگرافي هستند. اين پزشك متخصص در پاسخ به اين سؤال كه سونوگرافي‌هاي مكرر براي تهيه آلبوم جنيني چه عوارض و آثار نامطلوبي را مي‌تواند روي جنين بگذارد، پاسخ مي‌دهد: بي‌ترديد سونوگرافي‌هاي متعدد با عنايت به ابلاغ قيمت‌هاي جديد سونوگرافي و رشد يك و نيم تا دو برابري قيمت‌ها نه فقط ضرورتي ندارد بلكه هزينه‌هاي بالايي را هم به خانواده‌ها تحميل مي‌كند. به گفته ميرگلوبيات تاكنون گزارش‌هاي موثق علمي درباره مضرات سونوگرافي منتشر نشده اما فرضيه‌هايي در اين باره وجود دارد كه احتياط را اجتناب‌ناپذير مي‌كند.
امواجي در كمين جنين
دكتر زهرا الهي پناه، متخصص سونوگرافي و عضو هيئت علمي دانشگاه تهران اما در اين باره نظري ديگر دارد. وي معتقد است امواج سونوگرافي مي‌تواند خطرناك باشد.
به گفته وي در ۹۰ درصد از موارد تشخيص، عوارض جنيني به وسيله سونوگرافي معمولي شناسايي مي‌شود و در صورتي كه وقت بيشتري براي انجام سونوگرافي صرف شود مي‌توان بسياري از موارد را مانند آنچه در سونوگرافي سه بعدي بررسي و شناسايي مي‌شود، به دست آورد، بنابراين انجام سونوگرافي سه بعدي چندان لزومي ندارد.
به باور الهي پناه چنانچه دستگاه براي مدت زمان زيادي روي شكم زن باردار نگه داشته شود، انرژي زيادي را به جنين منتقل كرده و درجه حرارت جنين را بالا مي‌برد، همچنين مايع اطراف جنين نيز گرم‌تر خواهد شد كه آسيب جدي از جمله اختلالات و ناهنجاري‌هايي را براي او به همراه خواهد داشت.
وقتي صداي وزير بهداشت هم در مي‌آيد
با تمام اينها اما اگر سري به شبكه‌هاي اجتماعي بزنيد و زن جوان بارداري در ميان خانواده يا دوستانتان داشته باشيد، هر ازچند گاه فيلم‌ها يا عكس‌هايي مرتبط با جنين انسان را ملاحظه مي‌كنيد كه با ديگران به اشتراك گذاشته مي‌شود و علاوه بر ذوق و شوق مادر شدن، تغيير نگاه و سبك زندگي افراد در جامعه ما را هم نشان مي‌دهد؛ تغييري كه در ابتدا با تهيه فيلم از اتاق زايمان همراه بود و حالا به تهيه آلبوم جنيني رسيده است. چنين رفتاري از سوي پزشكان زنان و زايمان و همچنين خانواده‌ها حتي صداي وزير بهداشت را هم درآورده است.
به باور سيد‌حسن قاضي‌زاده هاشمي وزير بهداشت، نبايد رويه سونوگرافي‌هاي بي‌رويه عموميت پيدا كند كه متأسفانه در برخي موارد اين‌چنين است. وي با انتقاد از اقدام برخي خانواده‌ها براي تهيه آلبوم‌هاي دوره جنيني فرزندانشان مي‌افزايد: نبايد رويه سونوگرافي بي‌رويه عموميت پيدا كند ولي متأسفانه در برخي موارد اين‌چنين است، اما متأسفانه بعضي از مردم آگاهانه اين كار را مي‌كنند و حتي از دوره جنيني فرزندشان آلبوم درست مي‌كنند تا در فايل‌هاي شخصي خودشان نگه دارند.
باز هم حكايت تخلفات پزشكان
روي ديگر اين سكه اما باز يك تخلف پزشكي است. پزشكاني كه با خريد دستگاه سونوگرافي در مطبشان از حس كنجكاوي و همچنين خودنمايي افراد سوء‌استفاده مي‌كنند و با هر بار مراجعه بيمار، از وي سونوگرافي مي‌گيرند. اين در حالي است كه محمد جهانگيري معاون نظارت سازمان نظام پزشكي كشور شرايطي را براي انجام سونوگرافي در مطب پزشكان عنوان مي‌كند.
به گفته وي متخصصان زنان، بايد فقط به‌عنوان يك ابزار تشخيصي از سونوگرافي استفاده كنند و براي بيمار ارجاعي انجام نشود. همچنين در تابلوي خود به هيچ عنوان قيد نكرده باشند كه سونوگرافي انجام مي‌شود چون تبليغ محسوب مي‌شود. سوم آنكه در نسخه هم قيد نشود. مهم‌تر از همه اينكه بابت سونوگرافي نبايد از بيمار وجهي دريافت كنند و در نهايت چون متخصص زنان فقط بايد از سونوگرافي به‌عنوان ابزار تشخيصي استفاده كند، نبايد گزارشي هم بنويسد. در غير اين صورت اما انجام سونوگرافي تخلف محسوب مي‌شود.
از سوي ديگر اما به گفته محمدحسين ميردهقان مديركل نظارت بر درمان وزارت بهداشت، گزارش سونوگرافي در صلاحيت حرفه‌اي متخصصان زنان نيست و متخصصان زنان كه دوره سونوگرافي را گذرانده‌اند مي‌توانند از اين وسيله در مطب‌ها به‌عنوان ابزار تشخيصي استفاده كنند اما حق دادن گزارش و گرفتن وجه در قبال آن را ندارند چراكه در صلاحيت حرفه‌اي‌شان نيست.
وي همچنين مي‌گويد: سونوگرافي براي متخصصان زنان مانند دستگاه فشار خون براي پزشكان است كه در قبال استفاده از آن موقع ويزيت نبايد وجهي از مراجعان دريافت شود.
اين در حالي است كه برخي از متخصصان زنان و زايمان نه فقط بابت سونوگرافي از بيمار وجه دريافت مي‌كنند، بلكه در اغلب موارد مبالغي بيش از تعرفه تعيين شده براي انجام سونوگرافي توسط يك راديولوژيست مي‌گيرند.
تمام اين اظهار نظرها و صحبت‌ها در حالي عنوان مي‌شود كه مسئولان وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشكي وظيفه دارند به چنين تخلفاتي رسيدگي كنند.
يكي يكدانه‌هايي كه از دوران جنيني آلبوم دارند !
از تخلف برخي پزشكان در ترغيب مادران باردار به انجام سونوگرافي‌هاي متعدد و ارائه اطلاعات به آنها براي تهيه آلبوم جنيني كه بگذريم به موارد متعدد ديگر مي‌رسيم كه خود مادران و خانواده‌ها براي انجام سونوگرافي‌هاي سه بعدي و چهار بعدي و تهيه آلبوم جنيني به پزشك اصرار مي‌كنند. اگرچه در چنين مواردي رفتار مورد انتظار از سوي متخصصان اين است كه در اين باره به بيمار خود آگاهي بدهند و آنها را توجيه كنند اما خيلي وقت‌ها يا پزشك حوصله اين كار را ندارد يا ته دلش از چنين اتفاقي ناراضي هم نيست چراكه آلبوم جنيني به نوعي درآمد‌زايي تضمين شده مي‌ماند كه بي‌دردسر بيمار را به سمت و سوي هزينه‌هاي كلان و البته درآمدهاي كلان‌تر براي پزشكان و مراكز تصويربرداري سوق مي‌دهد. خانواده‌هاي امروزي كه معمولاً يك فرزند بيشتر نمي‌خواهند و اين تك فرزند هم بعد از سال‌ها به خانواده قدم مي‌گذارد، زمينه را براي بروز چنين رفتارهايي بيشتر فراهم مي‌كند. انگار مادران و پدران تك فرزند اينگونه مي‌خواهند براي فرزندانشان سنگ تمام بگذارند!
به همين خاطر هم است كه به جز خانواده‌هاي مرفه چنين رفتارهايي در ميان برخي خانواده‌ها با وضعيت مالي پايين‌تر نيز ديده مي‌شود و گاهي برخي از خانواده‌ها چند ميليون تومان هزينه مي‌كنند تا از دوران جنيني فرزندشان آلبوم تهيه كنند؛ هزينه‌اي كه حتي ممكن است خطراتي را براي مادر و جنين به همراه داشته باشد.
سربرآوردن ضد‌ارزش‌ها در برابر ارزش‌ها
آلبوم جنيني هم مثل بسياري از رفتارهاي فانتزي ديگر كه امروز در جامعه شاهد آن هستيم يك ناهنجاري و يك نشانه از ابتلا به بيماري خودنمايي است. اين عارضه نيز محصول انحراف از سبك زندگي ايراني اسلامي است كه مي‌تواند نسل آينده ما را با چالشي جدي مواجه كند. براي مقابله با چنين رفتارهايي اما بايد به سراغ ذهن و طرز تفكر افراد رفت؛ نقطه‌اي كه با نزول ارزش‌هاي اجتماعي و فرهنگي، ما را در برابر ضد‌ارزش‌ها آسيب‌پذير كرده است.
ارسال نظر