گزارش ميداني ازيک پايگاه سلامت درپاکدشت ورامين

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- دانش پور- اواخر پاييز سال 93 مرحله دوم طرح تحول نظام سلامت در حالي آغاز شد که وزارت بهداشت بنا را بر گسترده شدن چتر حمايتي بهداشتي، بر سر حاشيه نشينان گذاشت. طرحي که با تشکيل پرونده سلامت براي خانواده هاي ايراني ساکن در حاشيه شهرها و شهرهاي زير 50 هزار نفر آغاز شد. همان زمان معاون بهداشتي وزارت بهداشت اعلام کرد: 10ميليون و صد هزار حاشيه نشين و 4ميليون و 400هزار نفر جمعيت در شهرهاي بين 20 تا 50 هزار نفر ساکن هستندو وزارت بهداشت بايد به اين اطمينان برسد که تمام اين افراد به خدمات مراقبت هاي اوليه به صورت رايگان دسترسي دارند. به گفته سياري، با اجراي اين طرح براي حاشيه نشينان پرونده تشکيل و با ارائه خدمات کارشناسي در سطوح اوليه بهداشت از اين طريق مشخص مي شود، چه کساني دچار بيماري هاي مزمن، از قبيل ديابت، فشار خون، آسم، چربي و قند خون بالا هستند.

اين برنامه بعد از گذشت 6 ماه باعث شده است حاشيه نشينان با سهولت بيشتري به خدمات بهداشتي دسترسي پيدا کنند؛ اگرچه هنوز مشکلاتي وجود دارد و حتي بسياري از حاشيه نشينان از وجود چنين پايگاه هايي بي خبرند.

در پاکدشت ورامين به يکي از اين پايگاه ها سري مي زنيم؛ جايي که 19 هزار نفر حاشيه نشين دارد و به گفته حميد رضا فتحي ناز ، مدير شبکه بهداشت و درمان پاکدشت از اين تعداد تا کنون 3 هزار خانوار شامل 8 هزار نفر تحت پوشش برنامه هاي حاشيه شهرها قرار گرفته‌اند. در ورودي کوچه‌اي بن بست از بين کوچه پس کوچه هاي پاکدشت ، تابلوي کوچکي مي بينيم که روي آن نوشته شده «پايگاه بهداشتي استاد شهريار». داخل خانه‌اي حدودا 50 متري و قديمي ساز، سه خانم مشغول به کار هستند. پايگاه خلوت است.

يک کارشناس مامايي و يک کارشناس و يک کاردان مراقب سلامت خانواده هر کدام ميزي در اختيار دارند و به مراجعان خدمات ارائه مي کنند. مسئول پايگاه که کارشناس مامايي است، درحال تشکيل پرونده براي خانمي است که قصد بارداري دارد. آزمايش‌هاي اوليه از اولين کارهايي است که او براي زن جوان انجام مي‌دهد. کارش که تمام مي‌شود، مي گويد: مراقبت‌هاي کودکان و پيش از بارداري از جمله خدماتي است که در اين پايگاه ارائه مي شود. ما براي اين مادران و حتي براي زناني که در حيطه سني 18 تا 35 سال هستند و دو يا سه بچه دارند يا فرزند 24 تا 36 ماهه دارند و تصميم به بارداري مجدد گرفته اند و همچنين براي مراقبت هاي پس از زايمان تشکيل پرونده مي دهيم . خسروي ادامه مي دهد: اخيرا برنامه اي با عنوان سبا (سلامت بانوان ايراني) که مخصوص زنان 30 تا 59 سال است نيز در زمره برنامه‌هايمان قرار گرفته است که بر اساس آن خانم ها از نظر تست پاپ اسمير ، واکسن و بيماري‌ها مورد مراقبت قرار مي گيرند. ضمن آن که اقداماتي را هم براي سالمندان 60 سال به بالا، در دست بررسي داريم. وي همچنين درباره برنامه‌هاي برون بخشي پايگاه توضيح مي‌دهد: در حال جذب رابط بهداشت هستيم تا پس از آموزش، هر رابطي يک منطقه را تحت پوشش قرار دهد و در واقع رابط بين ما و مردم باشد. اين رابط‌ها به در منازل مردم مراجعه و مشکلات آن ها را پيگيري مي کنند و به خانواده ها آموزش‌هايي درباره راه هاي شيوع وبا، شست وشوي سبزي و... را ارائه مي دهند.

مسئول پايگاه استاد شهريار مي افزايد: يکي ديگر از برنامه هاي برون بخشي آينده ما، تحت پوشش قرار دادن مدارس منطقه است که البته هنوز اجرايي شدن آن اعلام نشده است.

به گفته خسروي در پايگاه استاد شهريار 4077 نفر که شامل 1106 خانوار است، تحت پوشش قرار دارند. وي با بيان اين که پايين بودن سطح بهداشت و آگاهي اغلب مردم در اين منطقه، مشکلاتي را براي گروه هاي سني مختلف به وجود آورده است مي گويد: در بين جوانان شيوع اعتياد، در بين زنان نا آگاهي نسبت به باروري در سنين پايين و بالا و عوارض آن و در بين کودکان مشکلات تغذيه‌اي که باز هم به دليل ناآگاهي نسبت به نحوه تغذيه کودکان است، بيشترين مشکلات مردم منطقه است. وي به مشکلات کارکنان پايگاه ها هم اشاره مي‌کند و از مشخص نبودن وضعيت استخدامي و همچنين دريافت نکردن حقوق سه ماه گذشته گله مند است.

با خانمي که به اين پايگاه مراجعه کرده است، صحبت مي کنم. از خدماتي که دريافت کرده راضي است . او مي گويد: پيش از اين به درمانگاه اشرفي اصفهاني در پاکدشت مراجعه مي کردم اما شلوغي آن جا باعث شد به اين پايگاه که در نزديکي منزلم قرار دارد، مراجعه کنم و همان خدمات را بدون آن که معطل شوم دريافت کنم. خانم ديگري نيز با بيان اين که قصد باردار شدن دارد، مي گويد: با مراجعه به اين پايگاه نه تنها آزمايش ها و تست پاپ اسمير به صورت رايگان انجام شد، بلکه پايگاه خلوت بود و کارشناس مامايي وقت بيشتري براي معاينه و صحبت با من اختصاص داد که اين مسئله در بيمارستان هاي اطراف با توجه به شلوغي زياد ممکن نبود.

به گفته مدير شبکه بهداشت و درمان پاکدشت بر اساس سرشماري سال 90 جمعيت پاکدشت 287 هزار و 986 نفر است که به اين رقم جمعيت 90 هزارنفري ساکنان افغاني هم اضافه مي شود. البته از اين بين 19 هزار نفر حاشيه نشين پاکدشت هستند و تحت پوشش برنامه هاي حاشيه شهرها قرار مي گيرند و تا کنون 3 هزار خانوار شامل 8 هزار نفر تحت پوشش اين طرح قرار گرفته‌اند. دکتر حميدرضا فتحي ناز ادامه مي دهد: در اين پايگاه ها، برنامه هايي براي مادران باردار، کودکان، بهداشت روان، تغذيه و مسائل بهداشتي در نظر گرفته شده است که به صورت رايگان به افراد تحت پوشش ارائه مي شود.

خاطرم هست که معاون بهداشت وزارت بهداشت در زمان آغاز طرح از حضور يک پزشک در اين پايگاه ها خبر داده بود؛ از مدير شبکه بهداشت و درمان پاکدشت درباره اين موضوع سوال مي کنم که وي پاسخ مي دهد: در اين منطقه 3 پايگاه بهداشتي ايجاد شده که تحت پوشش يک مرکز بهداشتي درماني هستند که در آن پزشک حضور دارد و در صورت نياز بيماران به خدمات بيشتر ، آن ها به مرکز بهداشتي درماني مربوطه و در صورت نياز به متخصص ارجاع مي شوند . اما نکته قابل تامل درباره فعاليت پايگاه هاي بهداشتي در مناطق حاشيه اي، بي اطلاعي مردم نسبت به خدماتي است که در اين پايگاه ها ارائه مي شود. به نحوي که وقتي از چندين نفر از ساکنان منطقه درباره فعاليت اين مرکز و مراجعه آن ها سوال مي کنم برخي نسبت به خدماتي که ارائه مي شود و برخي نسبت به وجود چنين مرکزي ابراز بي‌اطلاعي و حتي اعلام مي کنند براي دريافت همين خدمات به بيمارستان و مرکز بهداشتي ديگري که همگي نيز از شلوغي آن ها گله مند هستند، مراجعه مي کنند که اين امر ضرورت اجراي سريع تر طرح ارجاع به در منازل و آگاهي رساني به مردم را بيشتر مي کند.