دکتر جفری برن‌اشتاین روانشناس، مربی زندگی و اجرایی، و مربی انگیزشی در فیلادلفیا و حومه است. در برنامه‎های رادیویی و تلویزیونی معروف شرکت کرده و همچنین مولف چهار کتاب معروف است. او در این نوشتار از راه‏‎کارهایی می‎گوید که والدین برای فریاد نزدن بر سر فرزندانشان می‏‎بایست آگاه باشند.

تحقیقات نشان داده است تنبیه کلامی شدید از سوی والدین ممکن است بر کودکان و نوجوانان تاثیرات مخرب زیادی بگذارد. نوجوانانی که والدینشان از دادوفریاد برای تنبیه استفاده می‎کنند، به‌احتمال بیشتری دچار بیماری‌های روحی و روانی می‎شوند و اعمالی مانند خراب کردن اموال عمومی، خشونت و پرخاشگری بیشتری از خودشان نشان می‎دهند. تحقیقات بیشتر نشان داد آثار تنبیه کلامی توهین‎آمیز متناوب با آثار تنبیه‎ بدنی (مثل کتک یا سیلی زدن) مشابه است و می‌توان با آن قیاس کرد.

مدت زیادی است که روان‎شناسان کودک درباره این موضوع تحقیق می‎کنند. تحقیقی که در مجله ازدواج و خانواده در سال ۲۰۰۳ منتشر شد، نشان داد در خانواده‌هایی که در طول یک سال حدود ۲۵ بار یا بیشتر اتفاقی رخ داده که در پی آن بر سر کودکان فریاد زده شده است، بچه‎هایشان نسبت به بچه‌های بقیه خانواده‌ها اعتمادبه‌نفس کمتر، پرخاشگری بیشتر و نرخ بالاتر افسردگی دارند. حاصل تجربه من در زمینه روان‎شناسی هم این بوده‎ که فریاد زدن میزان اضطراب را نیز در کودکان افزایش می‎دهد. با توجه به اینکه اغلب پدرها و مادرها ممکن است کنترل اعصابشان را به‌راحتی از دست بدهند و فریاد بزنند، این یافته‎ها انگیزه خوبی برای جلوگیری از فریاد، به‌خصوص فریاد زدن همراه با تحقیر، است.

در اینجا برخی نکات مهم و موثر از کتابم، ۱۰روز تا کم کردن عصیانگری و سرکشی فرزند، برای کمک به شما در جهت کمتر فریاد زدن بر سر کودک یا نوجوانتان ذکر می‌شود.

۱– شنونده فعال باشید.
اگر در حال مجادله‌اید، سعی کنید ماجرا را از نگاه فرزندتان هم ببینید تا بفهمید احساسش چیست. پیش‎داوری نکنید، زیرا باعث می‎شود فرزندتان احساس کند از او انتقاد می‌شود و حالت دفاعی به خودش بگیرد. یکی از مراجعان من، به‌نام کِن، می‌گفت این جمله برای رویارویی با پسر ۱۲ساله‎اش، تروی، بیشترین کمک را کرده است: «لطفا بیشتر توضیح بده و به من کمک کن تا بفهمم چرا ناراحت شده‎ای». این جمله ساده به کِن یادآوری می‎کند قبل از سخنرانی کردن و تادیب، اول به حرف‎های پسرش گوش بدهد. کن متوجه شد حتی اگر تروی در همان لحظه جوابی نداشته باشد، فرصتی برای گفت‌وگو و به اشتراک گذاشتن افکار پسرش در آینده ایجاد کرده است. همچنین گفتن این جمله باعث می‌شد کن حالت «سخنرانی» به خودش نگیرد؛ حالتی که تروی از آن متنفر است.

۲– سعی کنید با تلاش بیشتر برای فهمیدن، سرعت واکنش نشان دادن خود را کم کنید.
همان‎طور که در قسمت قبل توضیح داده شد، گوش دادن به شما کمک می‎کند به عمق ماجرا بروید و بفهمید واقعا در ذهن فرزند سرکش شما چه می‎گذرد. این موضوع شاید بهترین پادزهر برای فریاد زدن باشد. این فرآیند درک کردن به‌تنهایی نمی‎تواند جلو فریاد زدنتان را بگیرد، ولی حتما کمکتان می‌کند. سعی کنید با تجزیه‌وتحلیل بفهمید که انتظار دارید فرزندتان چه چیزی را تغییر دهد و سپس به‌صورتی کاملا منطقی آن را برایش شرح دهید. به‌عنوان مثال، وقتی با اتاق خوابی شلوغ و کثیف روبرویید، از خودتان بپرسید چه چیزی ایراد دارد و باید متوقف شود و چه چیزهایی اهمیت کمتری دارند. کایلا، مادر گوردون ۱۳ساله، متوجه شد که خیلی مهم نیست اگر لباس‎ها کف اتاق ریخته باشد، ولی دیگر خرده‌چیپس باقیمانده از دو هفته پیش را در گوشه اتاق نمی‎توان تحمل کرد. به عنوان مثالی دیگر، فکر کنید آیا ممکن است وقتی فرزندتان از حاضر شدن برای رفتن به مدرسه سر باز می‎زند، به این دلیل باشد که آن روز امتحانی دارد که آمادگی‎اش را ندارد؟ یا دخترتان می‎ترسد گروه جدید دوستانش تاییدش نکنند و به همین دلیل ترس و عصبانیتش را سر شما خالی می‎کند؟ توجه داشته باشید سعی در درک و فهمیدن اینکه چه چیزی در زندگی فرزندتان در جریان است به کاهش سرعت واکنش احساسی و لحظه‎ای شما کمک می‎کند. هر قدر شما دیرتر واکنش نشان دهید، این واکنش کمتر عاطفی و احساسی خواهد بود و در نتیجه به احتمال کمتری فریاد خواهید زد.

۳– همه‌چیز را به خودتان نگیرید و شخصی برداشت نکنید.
میگل روییز در کتاب خود، چهار موافقت‎نامه، می‎نویسد: «هیچ چیزی را به خودتان نگیرید (شخصی برداشت نکنید)… هیچ یک از کارهایی که دیگران انجام می‎دهند به‌خاطر شما نیست…» این نصیحت باارزشی است که باید همیشه به یاد داشت. اگر با دقت بیشتر به اغلب لحظاتی فکر کنید که بر سر فرزند سرکش خودتان فریاد می‎زنید، متوجه می‎شوید بر سرش فریاد زده‎اید چون رفتارش را به خودتان گرفته‎اید و شخصی برداشت کرده‎اید. فرزند سرکش شما حتی اگر قصد تحریک و اذیت کردن شما را داشته باشد، بیشتر در واقع به‌دلیل مشکلات و درگیری‎های شخصی خودش، و نه شما، این کار را می‎کند. به یاد داشتن این مطلب کمکتان می‎کند تا بیش از اندازه ناامید و درمانده نشوید و کمتر بر سر بچه فریاد بزنید.

ترجمه از: سارا رحیمی