چرا آفت می‌زنیم؟ درمانش چیست؟

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- بسیاری از مراجعان به دندان‌پزشکی، ادعا می‌کنند که بعد از مراجعه به دندان‌پزشک و انجام کار دندان‌پزشکی دهانشان آفت زده است. برخی از آنها وسایل و ابزارآلات آلوده را دلیل بروز آفت می‌دانند، در حالی که بروز آفت بعد از درمان‌های دندان‌پزشکی هیچ ربطی به آلوده بودن یا نبودن وسایل ندارد و علل متفاوت است.

آفت‌ها زخم‌های کوچکی از 2-1 میلی‌متر تا 1 سانتی‌متر هستند که رنگ زرد یا سفید با حاشیه‌ای قرمز رنگ دارند. آفت 3 نوع مینور، ماژور و هرپتیک دارد. شیوع آفت خیلی بالاست به طوری که گفته می‌شود 20-15درصد مردم در سرتاسر دنیا به شایع‌ترین نوع آفت (یعنی آفت مینور) مبتلا می‌شوند.
 
چرا آفت می‌زنیم؟
تا به حال علت مشخصی برای آفت دهانی مشخص نشده است. در مجموع می‌توان گفت در افراد مختلف علت‌های متفاوتی می‌تواند زخم‌هایی از نوع آفت ایجاد کند؛ ژنتیک، تغذیه و واکنش‌های غیرطبیعی دستگاه ایمنی به‌طور کلی زمینه‌های بروز آفت را فراهم می‌کنند. آلرژی به موادغذایی و برخی دارو‌ها می‌تواند علت برخی آفت‌های دهانی باشد. در بیمارانی که شیمی‌درمانی می‌شوند هم بعد از دوره‌های درمان و افراد سیگاری بعد از ترک سیگار گاهی آفت‌های دهانی مشاهده می‌شود.
 
محرک آفت چیست؟
استرس‌ها و تغییرات هورمونی (مانند دوران بارداری یا دوره‌های ماهیانه) می‌توانند آفت را تشدید کنند. موادغذایی مختلف مانند بادمجان، موز، کیوی، گردو، توت‌فرنگی، ادویه‌‌ و... نیز می‌توانند محرک بروز آفت باشند. گاز گرفتن قسمتی از گونه و زبان یا آسیب‌ برنده یا کوفتگی زبان یا ناحیه‌ای دهان هم می‌تواند به‌صورت زخم‌های آفتی خود را نشان دهد. به‌علاوه، تعدادی از مراجعان دندان‌پزشکی بعد از کار دندان‌پزشکی‌ آفت می‌زنند.

آفت بعد از کار روی دندان، علت‌های مختلفی می‌تواند داشته باشد؛ از تحریک و کشش بافتی با وسایل دندان‌پزشکی و تروماتیزه شدن نواحی دهان گرفته تا حساسیت به موادی که داخل دهان استفاده شده است. استرس نیز عامل تشدید آفت است و چه بسا بیماران پراسترس که از درمان‌های دندان‌پزشکی وحشت دارند، حتی قبل از مراجعه به دندان‌پزشکی دچار آفت می‌شوند.

نکته مهم این است که در نظر داشته باشیم زخم‌های دهانی که بعد از مراجعه به دندان‌پزشکی به صورت آفت ممکن است ظاهر شود، عفونت و قارچ و... نیست. نقش ویروس‌ها هم در بروز آفت نشان داده نشده است. بروز آفت ربطی به استریل بودن یا نبودن وسایل دندان‌پزشکی یا خود درمان دندان‌پزشکی ندارد. اگر این عارضه واقعا آفت باشد، ظرف 2 هفته معمولا برطرف می‌شود. در صورتی که بعد از درمان دندان، زخم دهانی در مدت 2 هفته برطرف نشود، باید به دندان‌پزشک مراجعه کرد و مشکل را با او درمیان گذاشت. آفت‌ها می‌توانند از علائم بیماری‌های عمومی ‌بدن باشند. در بروز آفت‌های مکرر دهانی به همراه زخم‌های ناحیه تناسلی یا هرگونه علائم درگیری چشمی‌ مراجعه سریع خیلی مهم است چون مجموع این علائم می‌تواند نشانگان بهجت را به عنوان یک گزینه تشخیصی مطرح کند اما به‌طورکلی آفت‌های عادی که در تعداد زیادی از افراد جامعه دیده می‌شود، گذرا هستند و ذاتا خطری برای افراد ندارند.
 
درمان آفت چیست؟
امروزه علت عمده ایجاد آفت، عملکرد دستگاه ایمنی است بنابراین برای آفت درمان مشخص و قطعی وجود ندارد. محلول‌های تجاری برای درمان آفت در بازار وجود دارند که البته بیشتر نقش تسکینی و کاهش درد یا حداکثر کاهش دوره آفت را دارند. دندان‌پزشکان به‌طور سنتی شربت آلومینیوم ام‌جی را به صورت دهانشویه برای ماسکه کردن آفت‌ها (گاهی در ترکیب با یک کورتون و شربت دیفن‌هیدرامین) پیشنهاد می‌کنند. کورتون‌ها مانند پمادهای تریامسینولون که با اسم‌های تجاری مختلف برای درمان آفت به بازار عرضه شده‌اند هم تا اندازه‌ای مخصوصا در شروع آفت، در کاهش درد و دوره بیماری موثرند. با وجود همه درمان‌ها، آفت‌ها معمولا با پایان دوره‌شان خود‌به‌خود برطرف می‌شوند حتی اگر درمان نشوند.