جريمه هاي رانندگي يک روز تهران برابر با يک سال اروپا/مرگ بيش از دو نفر در هر ساعت بر اثر تصادفات+ تصاوير دلخراش

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- مريم خديوي-چند روز بيشتر تا پايان سال و آغاز تعطيلات نوروزي نمانده است، سفرهاي نوروزي در اين ايام به اوج مي رسد، تردد خودروها در شهرها و جاده ها چشمگير است، از اين رو نياز است که گريزي به وضعيت تردد خودروها و فرهنگ رانندگي در کشور داشته باشيم. ايران در ميان ۱۹ کشور دنيا از نظر تصادفات رانندگي دومين رتبه را دارد و رتبه پنجم را از لحاظ مرگ و مير ناشي از تصادفات در جان به خود اختصاص داده است، در حالي که متوسط جهاني مرگ و مير در اثر حوادث رانندگي ۱۴ تا ۱۵ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر است، اما اين ميزان در ايران ۳۰ نفر در ۱۰۰ هزار نفر تخمين زده شده است که ۲ برابر ميانگين جهاني است. ما بايد با فرهنگ سازي و رعايت قوانين و مقررات اين آمار را کاهش دهيم. 

سنجري کارشناس ترافيک گفت: با آن که به گفته مسئولان پليس راهنمايي و رانندگي کشته ها در حوادث رانندگي کاهش يافته است اما هنوزسالانه حدود ۱۹ هزار نفر در سال بر اثر تصادفات مي ميرند که علاوه بر تعداد کشته شدگان ۸۰۰ هزار نفر نيز مصدوم مي شوند در کشور ما در هر ساعت بيش از دو نفر بر اثر تصادفات رانندگي جان خود را از دست مي دهند.وي افزود: يکي از دغدغه هاي اجتماعي، رعايت نکردن قوانين و انضباط در جامعه است. قوانين راهنمايي و رانندگي به عنوان ضامن امنيت رفت و آمد در کشور شرايط خاصي دارد که متاسفانه رعايت نکردن اين قوانين موجب مي شود تردد در جاده هاي برون شهري و معابر عمومي شهري به شدت آسيب پذير شود و آمار بالاي تخلفات حاکي از رعايت نشدن انضباط در رانندگي است اما کشورهايي نظير آلمان توانسته اند آمار حوادث خود را به صورت چشمگيري کاهش دهند آن ها با آموزش همگاني به نهادينه کردن روحيه انضباط و نظم پذيري در فرهنگ رانندگي پرداخته اند به طوري که پروفسور گرجي رئيس ايراني مرکز تحقيقات علوم اعصاب و مونستر آلمان گفته است در اروپا به دليل رعايت قوانين رانندگي عابران پياده مي توانند چشم بسته از خيابان عبور کنند به گفته وي در آلمان جريمه عبور از چراغ قرمز حدود ۱۵ ميليون تومان است که همين مسئله نظم پذيري را به دنبال دارد.به ازاي هر ۱۰ هزار خودرو 5.9 کشته در ايران داريم اين اظهارنظر رئيس پليس راهنمايي و رانندگي ناجاست. او اشاره کرد: در ۱۰ سال گذشته تعداد خودروها ۱۳۵ درصد رشد داشته است و از سال ۸۴ تا ۹۳ شاهد سير صعودي توليد خودرو در کشور بوديم در سال ۸۴ تعداد خودروها 7.5 ميليون برآورد شد که اين رقم در حال حاضر به ۱۸ ميليون رسيده است که رشد ۱۳۵ درصدي دارد و خوشبختانه تعداد کشته ها از ۲۷ هزار و ۷۶۲ نفر در سال ۸۴ به ۱۶ هزار نفر در پايان سال ۹۳ رسيده است و رسيدن به آمار پايين فقط نياز به فرهنگ سازي بيشتر و رعايت قوانين توسط رانندگان دارد. سردار مومني متذکر شد: بي توجهي به هشدارهاي پليس عامل اصلي تصادفات است. ۶۵ درصد علت وقوع تصادفات اشتباه راننده است که ۴۱ درصد اين رقم به دليل رعايت نکردن قوانين راهنمايي است که با کنترل صحيح پليس اين ۴۱ درصد به ۲ درصد کاهش خواهد يافت.بي نظمي در رانندگي ريشه در نارسايي هاي آموزشي و ضعف فرهنگي دارد به طوري که دکتر قاضي زاده عضو کميسيون بهداشت و درمان نيز گفت: ارتقاي فرهنگ نظم پذيري در کشور از ضروريات است و بايد در تمام بخش هاي زندگي اجتماعي اين مسئله نهادينه شود. نظم در رانندگي به وجود نمي آيد مگر اين که آموزش لازم در سطوح دبستاني و دبيرستاني ارائه شود،باز آموزي قوانين براي عوامل اجرايي پليس در دستور کار قرار گيرد و در حوزه قانون گذاري نيز قوانين متناسب با رانندگي منضبط مصوب شود.وي افزود: در حوزه قضايي نيز مقررات تنبيهي و پيشگيري از رعايت نشدن ضوابط رانندگي تدوين شود. رسانه هاي جمعي نيز رعايت نظم و انضباط را در رانندگي در توليدات خود به نمايش بگذارند تا از اين طريق از سوانح رانندگي در کشور کاسته شود.برخي کارشناسان حوزه ترافيک بر اين باورند که نقش جرايم در فرهنگ سازي را نمي توان ناديده گرفت. اما جرايم رانندگي در کشور ما نتوانسته عامل بازدارنده و کارساز براي کاهش تصادفات باشد به طوري که براساس اعلام رئيس پليس راهنمايي و رانندگي تهران، تعداد جريمه هاي رانندگي يک روز تهران با تعداد جريمه هاي رانندگي يک سال اروپا برابري مي کند که ضعف قوانين و نبود بازدارندگي فردي به عنوان ۲ عامل مهم در شکل گيري اين وضعيت است. يکي ديگر از معيارهاي ارزيابي سنجش فاصله فرهنگ رانندگي ما با کشورهاي توسعه يافته نگاهي به شکاف موجود در ميزان جرايم رانندگي ما با اين کشورهاست.

مقايسه شيوه جريمه هاي رانندگي ايران با برخي کشورها
سوئيس:

سوئيس از جمله کشورهايي است که تجربه موفقي در زمينه کنترل تخلفات حادثه  ساز رانندگي و کاهش رشد تصادفات داشته، اما روش مسئولان اين کشور در برخورد با تخلفات مخاطره آميز رانندگي، راهکار جالب و موثري بوده است. در اين کشور، راننده اي که تعداد تخلفات رانندگي اش از حد مجاز تعيين شده در سال بيشتر باشد به عنوان يک بيمار رواني از رانندگي محروم مي شود.

آمريکا:

در آمريکا نيز چنانچه راننده اي مرتکب تخلفات حادثه ساز رانندگي همچون سرعت بيش از حد مجاز و حرکات بي  پروا و خطرناک هنگام رانندگي شود يا حتي يک بار در طول دوره آزمايشي دريافت گواهي نامه خود مرتکب تخلف شود، گواهي نامه اش به مدت 60 روز و چنانچه در حالت غيرعادي رانندگي کرده باشد، به مدت 90 روز معلق مي شود.معمولي ترين ميزان جريمه در آمريکا برابر 50 دلار حدود( 150  هزار تومان) است که براي نبستن کمربند ايمني در نظر گرفته مي شود. نداشتن بيمه خودرو، رانندگي بي دقت و سرعت غيرمجاز از تخلفاتي هستند که در آمريکا جريمه هاي 150 دلاري دارند. سبقت غيرمجاز و بي توجهي به علامت ايست 2 تخلفي هستند که جريمه هاي 80دلاري دارند و اگر اين تخلفات در حوالي مدارس انجام شود مشمول 90 تا 1200 دلار جريمه مي شود.

نيوزيلند:

راننده اي که در نيوزيلند پس از مصرف مشروبات الکلي اقدام به رانندگي کند و تصادفي منجر به جرح يا فوت را رقم بزند، بين 10 هزار تا 20 هزار دلار جريمه نقدي همراه يک سال محروميت از رانندگي و حبس حداکثر 2 سال را متحمل مي شود.سرعت غيرمجاز در نيوزيلند 28 روز توقيف گواهي نامه و جريمه نقدي 630 دلاري را براي راننده متخلف به همراه دارد. حرکت با خودروي داراي نقص فني براي راننده متخلف حداکثر 2 هزار دلار جريمه دارد.

انگليس:

در انگليس جريمه 5000 پوندي (معادل25 ميليون تومان) همراه مجازات حبس پيش روي آن دسته از رانندگاني قرار مي گيرد که حداکثر ظرف 24 ساعت از وقوع تصادف، اقدام به فرار از گزارش کردن تصادف به پليس مي کنند.گريختن از صحنه تصادف در انگليس علاوه بر جريمه 5000 پوندي مجازات حبس حداکثر 6 ماهه را مشمول خود مي کند. علاوه بر اين، سرعت غيرمجاز نيز در انگليس جريمه 1000 پوندي را در پي دارد.

آلمان:

در آلمان وقتي پليس راننده اي را شناسايي مي کند که با سرعت غيرمجاز مي راند نه تنها وي را جريمه مي کند، بلکه اعتبار گواهي نامه اش را به مدت يک سال لغو مي کند در اين کشور فقط کافي است راننده اي طي ۲ سال يک بار مرتکب هر کدام از ۳ تخلف عبور از چراغ قرمز، سرعت غيرمجاز و رعايت نکردن فاصله مناسب با خودروي جلويي شود تا گواهي نامه رانندگي وي باطل شود.اما بسياري از رانندگان بر اين عقيده اند که جريمه شدن در ايران به صورت سليقه اي است و همين تفکر نادرست در بسياري موارد از کارايي بازدارنده حضور پليس کاسته است.به هر حال منضبط نبودن رانندگي در کشور ريشه در نارسايي هاي آموزشي، ضعف فرهنگي و ناکارآمد بودن برخي قوانين و مقررات و مهم تراز همه قانون گريزي رانندگان دارد از اين رو مي توان با ارتقاي سطح فرهنگ رانندگي در سطوح مختلف و ايجاد زيرساخت هاي لازم زمينه هاي رانندگي بي خطر و منضبط را فراهم کرد.

ديه ۲۷۰۰ ميليارد توماني قربانيان تصادف در يک سال

رئيس انجمن علمي و آموزشي ارتقاي سلامت ديروزدرکمپين ملي کاهش تلفات تصادفات گفت: اگر تنها ديه 150 ميليون توماني 18 هزار کشته در سال را ( ۲۷۰۰ ميليارد تومان) محاسبه کنيم، به رقم وحشتناکي مي رسيم.تقديسي افزود: براي محاسبه خسارت هاي غير مستقيم که به صورت صدمات روحي و جسمي وارد مي شود، کارشناسان مي گويند که بايد رقم خسارت هاي مستقيم را با ضريب 5 برابر حساب کنيم.

تنها جريمه فرهنگ ساز نيست
سرهنگ اسماعيلي استاديار دانشگاه علوم انتظامي و فرمانده پيشين پليس راه- جامعه هدف در فرهنگ رانندگي فقط رانندگان هستند اما فرهنگ ترافيکي شامل همه افراد جامعه مي شود، وقتي فردي به عنوان سرنشين خودروست وظايفي دارد که بايد آن ها را رعايت کند از کدام در سوار و پياده شود و... که به چنين مواردي فرهنگ ترافيک اطلاق مي شود. اما رانندگان براي رعايت قوانين و مقررات نسبت به ديگران تکاليفي دارند که رعايت اين قوانين مي تواند گذرگاه ها را ايمن کند و از مشکلات و گره هاي ترافيکي بکاهد. يک راننده بايد همه مواردي را که قانون او را از انجامش منع کرده است رعايت کند نظير توقف روي خط عابرپياده، پارک دوبله و ... که اين موارد جزو تکاليف قانوني يک راننده است. از طرفي علاوه بر اين که راننده بايد حقوق عابران را رعايت کند، عابران هم بايد در رفت و آمدهاي خود در خيابان ها و معابر حقوق رانندگان را رعايت کنند. رانندگان نقش بيشتري در مسائل ايمني و فرهنگي دارند اما برخي از رانندگان به حقوق عابران و ساير رانندگان تجاوز مي کنند و قوانين را رعايت نمي  کنند.عمده مشکل اين مسئله به بحث زيرساخت ها بر مي گردد و اگر امکانات براي عابران به شکل پل هاي زيرگذر و روگذر به طور کامل فراهم شود، برخورد رانندگان با عابران پياده کمتر مي شود. با آن که در برخي مکان ها زيرساخت ها براي جابه جايي فراهم شده است اما متناسب با شرايط استفاده مردم نيست. از طرفي هر چقدر مردم از حقوق اجتماعي خود بيشتر آگاه شوند سعي مي کنند قوانين را بيشتر رعايت کنند. رعايت نظم و انضباط در رانندگي بخش مهمي از حقوق اجتماعي است اما متأسفانه سيستم آموزشي آن گونه که بايد عميق و فراگير باشد نيست و اغلب رانندگان با يک دانش و اطلاعات سطحي رانندگي مي کنند و بايد گفت يکي از عوامل مشکلات ترافيکي در کلان شهرها به مهاجرت ها بر مي گردد زيرا مهاجران اغلب از روستاها و شهرهاي کوچک تر هستند و کمتر با قوانين شهروندي و رعايت آن آشنا هستند. همچنين علاوه بر اين موارد زيرساخت هاي ناقص و فقدان آموزش هاي جامع و کامل باعث مي شود که ديگر نتوانيم به آن فرهنگ موردنياز در رانندگي دست يابيم از اين رو اگر بتوانيم سيستم حمل و نقل عمومي جامع و قابل دسترسي را طراحي کنيم تا حدودي مشکل ترافيک حل مي شود و فرهنگ رانندگي شکل مي گيرد پس اگر زيرساخت ها کامل نباشد نمي توانيم انتظار فرهنگ سازي داشته باشيم زيرا تجربه ثابت کرده است تنها جريمه نمي تواند کارساز باشد از اين رو بايد زمينه بروز جرايم را در رانندگي کم کنيم زيرا وقتي زيرساخت ها فراهم نيست، دليل ندارد که ما دائم راننده را جريمه کنيم، راننده بايد زماني جريمه شود که زيرساخت ها و بسترها فراهم باشد پس جريمه به تنهايي نمي تواند بازدارنده صد درصد باشد. در دنيا بر روي بحث آموزش در شيوه صحيح رانندگي بسيار کار شده است اين آموزش ها از سنين کودکي و مقطع کودکستان آغاز مي شود، دائم و مستمر است. استراليا و سوئد در اين زمينه بسيار موفق عمل کرده اند و کاهش چشمگير هم در تصادفات دارند و آن ها يک طرفه براي فرهنگ سازي اقدام نکردند. همه موارد را در کنار هم لحاظ کرده اند و سيستم هاي حمل ونقل آن قدر قوي عمل مي کنند که شهروندان ترجيح مي دهند که براي جابه جايي از خودروي شخصي استفاده نکنند.

تاکيد برنامه پنجم توسعه بر کاهش حوادث رانندگي
در برنامه پنجم توسعه آمده است هر سال بايد آمار مرگ و مير حوادث ۱۰ درصد کاهش پيدا کند که فقط در اولين سال اجراي اين برنامه ۱۳ درصد کاهش داشته است. اما در سال هاي بعد برنامه توسعه بين ۴ تا ۶ درصد کاهش آمار قربانيان اتفاق افتاده است.

ضعف آموزش در فرهنگ رانندگي
هروي زاده-ارتقاي فرهنگ رانندگي به چند مقوله اساسي بستگي دارد. ابتدا بايد فرهنگ عمومي جامعه را از طريق رسانه هاي جمعي ارتقا دهيم و از اين طريق هشدارهاي لازم را براي رعايت قوانين و مقررات رانندگي به مردم بدهيم. دکترمحمد بلغاري، عضو هيئت مديره جامعه انديشمندان ترافيک کشور ضمن بيان اين مطلب گفت: از نظر آموزش رانندگي در کشور بسيار ضعيف هستيم در حالي که آموزش هاي لازم زمينه ساز فرهنگ سازي براي رانندگي هاي بي خطر است. از اين رو بايد آموزش ها به طور مستمر به شيوه ها و طرق مختلف ارائه شود تا رعايت انضباط ترافيکي در بين آحاد جامعه نهادينه شود. وي افزود: رعايت قوانين و مقررات بايد از سطوح بالا انجام شود و سپس از مردم بخواهيم که قوانين را رعايت کنند. خودروهاي پلاک دولتي از عمده ترين گزينه هايي هستند که مي توانند آموزش غيرمستقيم را به جامعه بدهند. از اين رو پليس و مسئولان بايد سعي کنند که خود ابتدا قوانين را رعايت کنند تا از اين طريق فرهنگ سازي در رفتارهاي ترافيکي انجام گيرد.

دکتربلغاري يادآور شد: اگر خط ويژه مختص اتوبوس و خودروهاي امدادي است، مسئولان دولتي نبايد به خود اجازه دهند که در اين خطوط حرکتي کنند و بايد آن ها هم مانند همه مردم ترافيک را تحمل کنند. اين مدرس دانشگاه متذکر شد: بايد در ساخت برنامه و سريال هاي تلويزيوني که توسط صداوسيما و سينما پخش مي شود، فرهنگ سازي و رعايت قوانين و مقررات در رانندگي لحاظ شود زيرا اين رسانه ها سهم بالايي را از آموزش هاي همگاني براي اين امر دارند و نبايد براي ايجاد هيجان در فيلم قوانين را ناديده بگيرند.صدور گواهي نامه رانندگي در کشور ما فقط خلاصه به پاسخ چند سوال مي شود در حالي که شخصي که گواهي نامه دريافت مي کند بايد اطلاع لازم، کافي و جامع درباره مقررات و قوانين رانندگي داشته باشد از اين رو براي دريافت گواهي نامه بايد اطلاعات کامل سنجش و فرهنگ رانندگي صحيح و بي خطر بين مردم نهادينه شود. اين کارشناس ترافيک بيان کرد: يکي ديگر از عوامل بازدارنده تخلفات رانندگي به خصوص حادثه ساز اعمال قوانين و مقررات سختگيرانه است که در بيشتر کشورهاي پيشرفته اروپايي، کانادا و آمريکا جرايم سنگين لحاظ کرده اند و با نصب دوربين هاي کنترل ترافيک، ترددها را رصد مي کنند از اين رو بايد کنترل هاي مداوم از طريق اين ابزار و تجهيزات صورت گيرد.وي گفت: وقتي از مردم انتظار رعايت قوانين و فرهنگ آن را داريم بايد زيرساخت هاي لازم را فراهم کنيم و وسايل نقليه عمومي را افزايش دهيم اما ناگفته نماند به دليل کمبود امکانات نبايد خودمان را توجيه به بي انضباطي و رعايت نکردن قوانين کنيم و حقوق ديگران راناديده بگيريم.