کارنامه مسئولان در مقابله با عروسک هاي نامناسب فرهنگي/ دلايل فروش اسباب بازي هاي ممنوعه+ تصاوير

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- مجيد حسين زاده- بيش از يک سال از هشدار مقام معظم رهبري به مسئولان درباره تاثير منفي اسباب بازي هاي نامناسب بر ذهن کودکان گذشته است، اما متاسفانه هنوز تلاش جدي براي رفع اين مشکل و حذف اسباب بازي هاي ممنوعه از بازار توسط مسئولان اجرايي ديده نمي شود. به گزارش پايگاه اطلاع رساني khamenei.ir، ايشان در 19 آذر سال گذشته در ديدار با اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي در اين باره فرمودند: «تهاجم فرهنگي يک حقيقتي است که وجود دارد؛ مي خواهند روي ذهن ملت ما و روي رفتار ملت ما - جوان، نوجوان، حتي کودک - اثرگذاري کنند. اين بازي هاي اينترنتي از جمله همين است؛ اين اسباب بازي هايي که وارد کشور مي شود از جمله همين است که من چقدر سر قضيه توليد اسباب بازي داخلى معني دار و جذاب حرص خوردم با بعضي از مسئولين اين کار که اين کار را دنبال بکنند؛ البته بحمدا... ظاهرا اينجا يک تصميمي در اين زمينه گرفته شد، حالا ان شاءا... همان تصميم را هم دنبال کنيد که اجرايي بشود. خب، دوستان ما آمدند در يکي از دستگاه هاي فعال و مسئول، عروسک هاي خوبي درست کردند؛ خوب هم بود؛ اول هم حساسيت طرف مقابل را -يعني مخالفين را، خارجي ها را- برانگيخت که اين ها آمدند در مقابل باربي و مانند اين ها، اين [عروسک ها] را درست کردند؛ ولي نگرفت. من به اينها گفتم که اشکال کار شما اين است که شما آمديد به فلان نام، يک پسري را، يک دختري را آورديد در بازار، اين عروسک شما را بچه ما اصلا نمي شناسد -ببينيد، پيوست فرهنگي که مي گوييم اينهاست- خب، يک عروسک است فقط، در حالي که مرد عنکبوتي را بچه ما مي شناسد، بتمن را بچه ما مي شناسد. ده بيست فيلم درست کرده اند، اين فيلم را آنجا ديده، بعد که مي بيند همان عروسکي که در فيلم داشت کار مي کرد، در مغازه هست، به پدر و مادرش مي گويد اين را براي من بخريد؛ عروسک را مي شناسد؛ اين پيوست فرهنگي [است]. شما بايستي اين عروسک را که ساختيد، در کنار ساخت عروسک، ده بيست فيلم کودک درست مي کرديد براي اين که اين عروسک معرفي بشود پيش بچه ها؛ بعد که معرفي شد، آن وقت خودشان مي خرند، [ولي] وقتي معرفي نشد، بازار ندارد و ورشکست مي شود؛ و ورشکست شد. يعني يک چنين دقت هايي را بايست کرد. به هرحال اين تهاجم فرهنگي به اين شکل يک واقعيتي است.»

يک فروشنده اسباب بازي با 17 سال سابقه کار: تا حالا يک بازرس هم براي ارزيابي کيفيت به مغازه من مراجعه نکرده است
نظارت بر بازار اسباب بازي از اهميت ويژه اي برخوردار است چراکه اسباب بازي علاوه بر سلامت، بر فرهنگ و چگونگي تربيت بچه ها هم تاثير مي گذارد. براي اطلاع از ميزان نظارت بر بازار اسباب بازي، به يکي از مغازه هاي اسباب بازي فروشي مي رويم و صحبت هاي فروشنده آن را که به گفته خودش 17 سال سابقه کار در اين حوزه دارد مي شنويم.

آيا نظارتي بر بازار اسباب بازي وجود دارد؟

مجمع امور صنفي و اداره اماکن تا حدودي بر بازار اسباب بازي نظارت دارند و هر از چند گاهي به مغازه ما سر مي زنند و به نظر من، نظارت خوبي وجود دارد.

بنابراين اسباب بازي ها از لحاظ کيفيت و نداشتن تاثير منفي بر سلامت کودکان کنترل مي شوند؟

از اين لحاظ که هيچ نظارتي وجود ندارد يا حداقل من با 17 سال سابقه کار، هيچ نظارتي در اين حوزه نديدم و تا به حال، يک بار هم براي کنترل کيفيت، اسباب بازي هاي مغازه من ارزيابي نشده است. الان اسباب بازي هاي مغازه من 90 درصد چيني و 10 درصد هم ايراني است و مطمئنم که هيچ کدام شان استانداردهاي کيفي مناسب را ندارد. نظارت هايي هم که هر از گاهي انجام مي شود فقط از نظر قيمت، کالاها را بررسي مي کنند.

خبر داريد که فروش عروسک باربي ممنوع است در حالي که شما نيمي از دکور مغازه خود را به اين عروسک ها اختصاص داده ايد؟

وقتي مردم به خريد چنين عروسک هايي تمايل دارند، ما هم مي فروشيم. من هم شنيده ام که ممنوع است ولي تا حالا در اين باره به من تذکر نداده اند.

اسباب بازي قيمت مشخصي ندارد
اولين قدم براي کنترل قيمت و کيفيت اسباب بازي ها در کشوري که بيشتر از 80 درصد بازار اسباب بازي آن را اسباب بازي هاي خارجي تصرف کرده اند، نظارت بر فعاليت واردکنندگان است. يکي از وارد کنندگان اسباب بازي که 15 سال سابقه فعاليت در اين حوزه دارد، درباره نظارت بر قيمت گذاري اسباب بازي هاي وارداتي مي گويد: وقتي هزينه هاي ترخيص کالا از مراکز گمرک ثابت نيست، طبيعتا قيمت ثابتي هم براي اسباب بازي ها وجود نخواهد داشت. وي مدعي مي شود: به طور مثال ترخيص اسباب بازي از گمرک بندرعباس کيلويي ۶ هزار تومان و از گمرک خرمشهر کيلويي ۳ هزار و پانصد تومان است و به همين دليل، قيمت يک اسباب بازي حتي با يک مارک خاص هم در کشور ثابت نيست و نخواهد بود.

عروسک هايي شبيه باربي وارد مي کنيم
اين وارد کننده درباره ممنوعيت واردات عروسک هاي باربي مي گويد: در حال حاضر عروسک هايي شبيه باربي وارد کشور مي شود، ولي اسم مارک شان باربي نيست؛ چراکه واردات باربي ممنوع است و وارد کنندگان براي واردات اين محصول ريسک نمي کنند. البته برخي عروسک هاي باربي که در مغازه هاي سطح شهر مي بينيد، ممکن است قاچاق باشد يا همان طور که گفتم، عروسک هايي باشد که بسيار شبيه به باربي است.

من حداقل 20 مارک مي شناسم که عروسک هاي شبيه باربي توليد مي کند و به بازار ايران هم راه يافته است.

دلايل فروش اسباب بازي هاي ممنوعه به روايت دبير شوراي نظارت بر اسباب بازي ها/نهادهاي نظارتي حتي يک تذکر ساده هم نمي دهند
اولين هدف از تشکيل شوراي نظارت بر اسباب بازي ها که در سال 1377 در جلسه شوراي عالي انقلاب فرهنگي تصويب شد و در اساسنامه اين شورا ثبت شده است، ساماندهي موضوع اسباب بازي از طريق حمايت، هدايت و نظارت بر طراحي، ساخت، واردات و توزيع اسباب بازي هاست. «محمدحسين فرجو»، دبير شوراي نظارت بر اسباب بازي ها در گفت و گو با زندگي سلام درباره دلايل نبود نظارت جدي در حوزه اسباب بازي، نکات قابل تاملي را مطرح مي کند.

شوراي نظارت بر اسباب بازي ها بر اسباب بازي هاي موجود در بازار نظارت دارد؟

يکي از وظايف شوراي نظارت بر اسباب بازي ها، صدور مجوز براي ترخيص واردات کالا از گمرک به داخل کشور است، ما از لحاظ فرهنگي و بررسي کيفيت اسباب بازي هاي وارداتي، نظارت کاملي داريم. در حوزه اسباب بازي هاي توليد داخل هم، توليد کننده بايد مجوز توليد اسباب بازي را از شوراي نظارت بگيرد و حتي اگر اسباب بازي دقيقا مشابه مدل خارجي ساخته شود و از لحاظ فرهنگي، مغايرتي نداشته باشد، مشکلي براي کسب مجوز ندارد چون قانون کپي رايت در کشور ما جا نيفتاده است.

پس چرا اسباب بازي هاي نامناسب و مغاير با فرهنگ کشورمان، اين قدر در مغازه ها راحت به فروش مي رسد؟

بخشي از واردات اسباب بازي هاي ممنوعه به کشور قاچاق است، اما گاهي اين اسباب بازي ها قانوني، وارد کشور مي شود و در واحدهاي صنفي به فروش مي رسد. دستگاه هاي مختلفي از جمله اماکن، سازمان تعزيرات حکومتي، سازمان حمايت از مصرف کننده، شوراي اصناف، اتحاديه خرازي ها و پلاستيک براي بازرسي بازار اسباب بازي وظايف نظارتي دارند و مي توانند براي فروشندگان مختلف، مجازات هايي همچون جريمه يا پلمب و ... در نظر بگيرند. ما بارها به نمايندگان اين دستگاه ها تذکر داده ايم که گزارشي از نظارت شان بر بازار به ما بدهند، ولي متاسفانه اين دستگاه ها به دليل اين که با مشکلاتي مانند بودجه، نيروي انساني و ... مواجه هستند، نتوانسته اند وظايف شان را آن طور که شايسته است، انجام دهند. حتي در بعضي دستگاه هاي نظارتي براي برخورد با متخلفان، ملاحظاتي انجام مي گيرد و انگار براي برخورد قانوني با فروشندگان متخلف رودر بايستي دارند.

يکي از وظايف شوراي نظارت بر اسباب بازي ها، جلوگيري از واردات برخي اسباب بازي ها مانند باربي است، اما اين اسباب بازي ها، تقريبا در همه مغازه‌ها به فروش مي رسد!

زماني که شوراي نظارت بر اسباب بازي ها، مانع واردات اسباب بازي ممنوعه اي مانند باربي مي شود، اين اسباب بازي ها در گمرک متروکه مي شود. سازمان گمرک موظف است چنين اسباب بازي هايي را به سازمان جمع آوري و فروش اموال تمليکي تحويل بدهد تا به نفع دولت آن ها را بفروشد و پول آن را به حساب دولت بريزد. متاسفانه 2 سازمان «جمع آوري و فروش اموال تمليکي» و «ستاد اجرايي فرمان حضرت امام(ره)»، اموال متروکه را در اختيار مي گيرند البته درباره فروش اسباب بازي بايد از شوراي نظارت بر اسباب بازي استعلام کنند که آيا کالاي متروکه اي را که در اختيارشان قرار گرفته است، مي توانند به مردم بفروشند و پولش را به حساب دولت واريز کنند يا بايد آن ها را معدوم کنند. متاسفانه فقط در سال گذشته، چنين اسباب بازي هايي را در 8 استان بدون استعلام از ما به فروش رساندند و وارد کنندگان به ما مراجعه کردند که چرا به ورود چنين کالاهايي توسط ما ايراد مي گيريد، ولي خودتان آن را وارد مي کنيد!

آيا براي حل اين مشکل با مسئولان اين سازمان ها جلسه اي داشته ايد؟

ما از سازمان جمع آوري و فروش اموال تمليکي درخواست تفاهم نامه اي کرديم تا اين وضعيت را اصلاح کنيم اما آن ها راضي به امضاي اين تفاهم نشدند. در آن تفاهم نامه از سازمان امور تمليکي خواسته بوديم که قبل از حراج اسباب بازي هاي متروکه به ما اجازه دهند که اسباب بازي ها را از لحاظ فرهنگي در کمترين زمان ممکن مورد بررسي قرار دهيم و نظرمان را صادر کنيم و در صورت مغاير بودن با فرهنگ کشورمان، از آن ها بخواهيم که آن اسباب بازي ها را معدوم کنند و در جامعه عرضه نکنند. واردات اسباب بازي هاي نامناسب مانند عروسک هاي باربي ممنوع است، ولي در بازار شما چنين اسباب بازي هايي را مي بينيد چون نهادهاي نظارتي يا اتحاديه مربوط شان حتي يک تذکر ساده به متخلفان نمي دهند.

مسئول آسيب هاي فرهنگي که به کودکان به دليل استفاده از اسباب بازي هاي نامناسب مي رسد، کيست؟

متاسفانه بعضي مديران ارشد دستگاه هاي دولتي به فکر اين نيستند که با واردات نابجاي چنين کالاهايي، چه ضربه فرهنگي سنگيني به کشور مي زنند و به تهاجم فرهنگي کمک مي کنند و فقط به فکر سودشان هستند. چنين رفتارهايي از دولت در تعارض با اهداف نظام جمهوري اسلامي ايران است. من اميدوارم نمايندگان مجلس و مسئولان دولتي از اين مشکل مطلع نباشند وگرنه سکوت شان به هيچ وجه قابل بخشش نيست.

آيا سازمان شما تلاشي براي نظارت بيشتر بر بازار اسباب بازي داشته است؟

شوراي نظارت بر اسباب بازي به هيچ وجه از وضعيت فعلي و نحوه نظارت دستگاه هاي نظارتي راضي نيست و خيلي هم نگران است. به همين دليل سال گذشته، ما در شوراي نظارت بر اسباب بازي ها با تمام نهادهاي نظارتي در اين باره جلسه‌اي گذاشتيم و با وسيله نقليه و کارشناس هايي که در اختيار آن ها قرار داديم، نظارت از اسباب بازي فروشي ها را شروع کرديم و نتايج مثبتي هم به دست آورديم، اما متاسفانه مقطعي بود و ادامه پيدا نکرد و فعاليت هاي نظارتي اگر مقطعي باشد، هيچ فايده اي ندارد.

در حال حاضر چه قدر از اسباب بازي هاي موجود در بازار، توليد داخلي است؟

واردات اسباب بازي در سال 91 به خاطر گران شدن دلار 51 درصد نسبت به سال 90 و در سال 92، 30 درصد نسبت به سال 91 کاهش يافته است. در اين مدت توليد اسباب بازي داخلي روند رو به رشدي داشته است. هرچند در سال هاي گذشته تنها 5 درصد بازار در اختيار توليدکنندگان داخلي بود، اما در حال حاضر، آمارها نشان مي دهد که ما آرام آرام به سمت تصرف 20 درصدي بازار اسباب بازي با توليدات داخلي حرکت مي کنيم.