یک عمل زیبایی به نام افزایش قد
پايگاه خبري تحليلي «پارس»- «چرا قد ما کوتاه می‌شود؟»، «آیا می‌شود از کوتاهی قد پیشگیری کرد؟»، «افزایش قد با هورمون‌درمانی، جراحی و صندل‌های افزایش قد امکان دارد؟» این‌ها سوالاتی است که درباره افزایش قد پرسیده می‌شود. برای پاسخ به این سوالات گفتگوی ما با دکتر تقی بغدادی، فوق‌تخصص ارتوپدی کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران را بخوانید.
طول قد ما و بلندی یا کوتاهی آن تحت تاثیر عوامل گوناگونی است. این عوامل می‌تواند درونی یا بیرونی باشد. منطقه جغرافیایی، وراثت، متابولیسم درونی بدن، تغذیه، نژاد و بیماری‌ها از عوامل مهم موثر بر طول قد ما هستند. برای مثال نژاد زرد قد کوتاهی دارند ولی در همین نژاد تاثیر عوامل بیرونی مانند تغذیه و ورزش قابل مشاهده است و آنها هم توانسته‌اند به مرور زمان قد خود را افزایش دهند. عوامل ژنتیکی در هر شخصی از مهم‌ترین عوامل موثر بر طول قد است و چگونگی رشد استخوان‌ها و میزان آن را مشخص می‌کند. علاوه بر آن آنچه که بیماری‌های ارثی و اشکالات ژنتیکی شناخته می‌شود می‌تواند سبب کوتاهی قد شود.
یک نوزاد با وزن متوسط سه کیلوگرم وقد متوسط 50 سانتی‌متر متولد می‌شود که این قد برای پسرها تا 16 سالگی و دخترها تا 18 سالگی افزایش می‌یابد. پس از این سنین رشد طولی اندام‌ها متوقف می‌شود اما همان‌طور که گفته شد برخی از بیماری‌ها می‌تواند این رشد را مختل کند. برخی از این بیماری‌ها علاوه بر کاهش رشد طولی موجب آسیب به مفاصل شده و سبب اشکالاتی در حرکت می‌شود.
طول قد فردی مناسب با قد والدین است. منحنی طول قد در اختیار بسیاری از کلینیک‌ها و مراکز واکسیناسیون کودکان قرار دارد. در این مراکز اگر طول قد کودک از 3 درصد کمتر و یا از 97 درصد بیشتر باشد علت آن بررسی می‌شود. اگر کوتاهی قد ناشی از بیماری‌های ژنتیکی نباشد، تناسب اندام وجود دارد. یعنی طول قد و اندام‌ها تناسب دارد ولی در بیماری‌های ژنتیکی به‌طور معمول این‌طور نیست. برای مثال در بیماری اکو ندروپلازلی طول قد بلند و طول اندام‌ها کوتاه است.
آیا پیشگیری از کوتاهی قد امکان‌پذیر است؟
در بیماری‌هایی که زمینه ژنتیکی وجود دارد پیشگیری از کوتاهی قد مقدور نیست. در افرادی که کوتاهی قد آنها ناشی از کمبود ترشح هورمون رشد باشد می‌توان استفاده از هورمون رشد را توصیه کرد اما در بقیه موارد مسایل تغذیه‌ای و ورزش نقش مهمی در افزایش رشد طول دارند که توجه به ورزش و تغذیه باید پیش از بسته شدن صفحات رشد و از سنین کودکی مورد توجه قرار گیرد.
آیا صندل‌های افزایش قد موجب افزایش قد می‌شود؟
کفش‌ها یا صندل‌های افزایش قد که تبلیغات فراوانی درباره آنها می‌شود هیچ مبنای علمی ندارد و افزایش قد با استفاده از آنها مقدور نیست. به خصوص اینکه در تبلیغات این صندل‌ها مطرح می‌شود که افراد با استفاده از این صندل‌ها در هر سنی می‌توانند قد خود را افزایش دهند که ادعای کاملا غیر علمی است زیرا پس از بسته شدن صفحه‌های رشد، افزایش طول قد به غیر از روش جراحی به هیچ‌وجه مقدور نیست.
جراحی چگونه موجب افزایش قد می‌شود؟
سابقه جراحی برای افزایش طول استخوان‌ها بیش از 75 سال قدمت دارد. این عمل در افرادی که دچار کوتاهی قد در یکی از اندام‌ها هستند انجام شده و امروز نیز انجام می‌شود. با وجود پیشرفت‌های چشم‌گیر در زمینه اعمال جراحی و ترمیمی هنوز هم عمل‌های جراحی قد دارای عوارضی هستند. مهم‌ترین عوارضی که عمل‌های جراحی برای بلند کردن استخوان‌ها دارد بسته به نوع وسیله‌ای است که برای افزایش قد استفاده شد است. در سیستم الیزاروف که امروز بیش از سیستم‌های دیگر استفاده می‌شود عارضه شایع عبارت است از عفونت در محلی که عمل انجام می‌شود. عفونت ممکن است سطحی باشد که با درمان‌های معمول شامل نظافت و آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود ولی گاهی عفونت‌ها عمقی شده و استخوان‌ها گرفتار می‌شود که ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. به ندرت ممکن است عفونت به مفاصل مجاور هم سرایت کند که در آن صورت می‌تواند به عوارض حادتر منجر شود و عوارض و معلولیت مادام‌العمر ایجاد کند.
در طول زمان بلند کردن استخوان‌ها ممکن است جوش‌خوردگی در موقع مناسب صورت نگیرد و یا گاهی ممکن است استخوان‌ها دیرجوش خورده یا در محل استخوان‌ها ساخته شود و نیاز به عمل‌های جراحی مکرر داشته باشد. در برخی موارد اگر سرعت افزایش طول استخوان‌ها یا میزان آن زیاد باشد ممکن است مفاصل بالا و پایین محل بلند کردن استخوان در رفتگی پیدا کند، اگر چه با کنترل مستمر روی محل جراحی شده می‌توان تا حدود زیادی از آن پیشگیری کرد. همچنین اگر سرعت افزایش استخوان زیاد باشد ممکن است عروق و اعصاب کشیده شده و آسیب ببیند. میزان متوسط رشد استخوان یک میلی‌متر در روز است.
در چه مواردی از عمل جراحی افزایش قد استفاده می‌شود؟
بلند کردن یک اندام در بیماری‌هایی انجام می‌شود که یا زمینه‌های بیماری مادرزادی وجود دارد یا در اثر حوادث آسیب وارد شده و بخشی از استخوان از بین رفته باشد. همچنین اگر صفحه رشد در کودکی آسیب دیده باشد و سبب کوتاهی اندام شده باشد عمل جراحی افزایش استخوان انجام می‌شود. در همه این موارد با توجه به زمینه علت کوتاهی استخوان چگونگی درمان و شیوه برخورد با آن مشخص می‌شود.
اما همیشه بحث بر سر بلند کردن اندام در شخص نیست که اختلاف طول دو اندام دارد بلکه برخی از افراد می‌خواهند با روش‌های عمل جراحی افزایش قد، قد خود را افزایش دهند که یک عمل زیبایی محسوب می‌شود. با توجه به عوارض بسیار زیادی که عمل جراحی افزایش قد دارد بیشتر صاحب‌نظران بر این عقیده هستند که برای افرادی که قد متوسط دارند عمل جراحی افزایش قد، مناسب نیست.
ارسال نظر