ارتباط شامپوها با ریزش مو و شوره سر

پايگاه خبري تحليلي «پارس»-بطور طبیعی پوست سر و موها با سبوم ترشح شده از غدد سباسه˛ نرم نگه داشته می شود. این ترشح چرب˛ مو و پوست را در برابر از دست دادن آب حفظ کرده و ظاهری درخشان به آن می دهد.

شامپوها برای جایگزینی صابون معمولی ساخته شده اند و ترکیب اصلی آنها "سورفاکتانت” است. سورفاکتانت های موجود در شامپو قطرات کوچک چربی را که حاوی آلودگیها هستند احاطه می کنند در نتیجه حین آب کشیدن از پوست سر جدا می شوند.
طریقه شامپوزدن صحیح موها :
گره گشایی از مو :
موی خودرابا یک شانه دندانه درشت شانه کنید تا هیچگونه گره ای روی آن باقی نماند.  هرگز موی خود را درحالت خیس شانه نکنید ٬ زیرا در این حالت نیروی بیشتری برای شانه کردن مصرف می کنید بنابراین موی شما ممکن است شکسته شود.

آبکشی اولیه با آب ولرم :
درمرحله بعدی موهای خودرا با آب ولرم و نیمه گرم آبکشی نمایید. به این مرحله آبکشی اولیه و یا پیش از شستشو "  Pre-Washing "  گفته می شود که برای زدودن گردوغبار و بطورکلی آلودگیهای قابل حل درآب انجام می گیرد. هرگز از آب داغ استفاده نکنید زیرا باعث تردی و شکنندگی موهای شما خواهد شد.

پخش کردن شامپو درکف دست :
مقداری شامپو درکف دست خود بریزید و دستهای خودرا روی هم مالش دهید تا شامپو روی دستهایتان پخش شود(حرارت دستهای شما به عملکردبهترشامپو کمک می کند). درواقع کف شامپو بایدروی دست شما تشکیل گردد. مقدار شامپو توسط خودتان تعیین می شود وباید به اندازه ای باشد که کف آن تمام موهای شما را بپوشاند.

ماساژ دادن شامپو برروی پوست سر با نوک انگشتان :
شامپو راروی همه قسمتهای سرپخش نموده و با نوک انگشتانتان به آرامی روی پوست سروموهایتان ماساژ دهید (دقت نمائید که از ناخن ها استفاده نکنید) برای جلوگیری از گره خوردن و شکسته شدن مو این کاررا به آرامی و بصورت دورانی انجام دهید.

آب کشی نهایی :
دراین مرحله موی خود را به خوبی آبکشی نمایید تا هر گونه بقایای شامپو از لابلای موهای شما زدوده شود.

مزایای شامپو نسبت به صابون :
ماده فعال موجود در صابون نمک اسیدهای چرب مختلف است. این اسیدهای چرب از منابع حیوانی یا گیاهی بدست می آیند. صابون معمولی دو ضرر دارد:
* صابون معمولی PH بالایی دارد که به پوست و مو صدمه می زند. PH صابون معمولی بین ۹ و ۱۰ است (گاهی حتی بالاتر از ۱۰) که بسیار بیش تر از PH پوست نرمال (معمولا بین ۴ تا ۵/۶) است . در نتیجه وقتی صابون معمولی در تماس با پوست قرار می گیردPH  پوست را بالا می برد که ممکن است ایجاد آزار پوستی بکند.

* استفاده از صابون معمولی به همراه آبهای سنگین، نمک های کلسیم و منیزیوم تولید می کند که به مو می چسبند و این موجب شکنندگی و کدری مو و به هم چسبیدن و اشکال در شانه کردن آن می شود.

سورفاکتانت ها (مواد فعال سطحی)
سورفاکتانت ها ترکیباتی محلول در آب هستند که بخش اصلی شامپوها را تشکیل می دهند. سورفاکتانت‎ها با ساختمان شیمیایی خود عمل تمیزکردن را به عهده دارند.

بدین ترتیب که چربی را (بهراه آلودگیهای چسبیده به آن) احاطه کرده و ساختمانهای شیمیایی به نام میسل به وجود می آورند، به طوری که با آب کشیدن، چربی و آلودگی از پوست و مو برداشته می شود. چهار گروه اصلی از سورفاکتانت ها وجود دارد که با ساختمان شیمیایی و بار الکتریکی بخش آبدوست خود، از یکدیگر مجزا می شوند.

سورفاکتانت های آنیونی، دارای بار منفی
سورفاکتانت های کاتیونی، دارای بار مثبت
سورفاکتانت های غیر یونی، بدون بار
سورفاکتانت های آمفوتری، که دارای هر دو خصیصه بار مثبت و منفی هستند.

سورفاکتانت های مختلف خواص گوناگونی دارند و براساس قابلیت شستشو، کف زدن، درخشان و نرم کردن مو از یکدیگر تفکیک می شوند. شامپوها معمولا یک نوع سورفاکتانت ندارند بلکه ترکیبی از چند نوع سورفاکتانت دارند که برای انواع مختلف مو مورد استفاده قرار می گیرند برای مثال سورفاکتانت های آنیونی خواص تمیزکنندگی خیلی خوبی دارند به همین دلیل در بیشتر شامپوها از این نوع سورفاکتانت استفاده می شود.

روی برچسب اکثر شامپوها نام "سدیم لوریل سولفات ” دیده می شود که ازهمان سورفاکتانت های آنیونی هستند. غیر یونی ها، گرچه تمیزکننده های خوبی هستند ولی خاصیت کف کنندگی کمی دارند بنابراین در فرمولاسیون های شامپو استفاده زیادی ندارند.

آمفوتریک ها، دترجنت هایی با خاصیت کف کنندگی کم هستند و عموماً به عنوان پاک کننده های ضعیف قلمداد می‎شوند. آنها بسیار ملایم اند و اغلب در شامپو بچه بکار می روند.

سورفاکتانت های طبیعی
نوع دیگری از سورفاکتانتها از ساپونین ها «که از گیاهان مختلف بدست می آیند» ساخته شده اند. "ساپونین ها” کف خوبی تولید می کنند ولی تاثیر کمتری در تمیز کردن واقعی دارند. به همین دلیل معمولا با سورفاکتانت های سنتتیک ترکیب می شوند تا تمیزکنندگی کافی و نتایج رضایتبخش حاصل شود.

بهترین شامپو
همانطور که ذکر شد شامپو فقط برای تمیز کردن نیست بلکه تامین کننده اهداف دیگری نیز بر اساس نیاز مشتری می باشد. شامپو باید براساس معیارهای زیر انتخاب شود:

انواع مو: خشک یا چرب بودن مو، نازکی مو، موهای رنگ شده یا بی رنگ شده یا  فرشده

مشکلات خاص موی سر: به عنوان مثال وجود شوره سر

بی خطربودن فراورده: فراورده چشم را نمی سوزاند و پوست سر را تحریک نمی کند

نیازها و سلیقه های شخصی هرفرد: 
جنس و حالت شامپو (شامپو ممکن است به حالت مایع یا کرم باشد) وجود عطری خاص، سهولت و ایجاد رضایت در مصرف کننده از بکار بردن شامپو ̨ این که شامپو به آسانی در سر پخش شود، مقدار کف تولید شده و کیفیت و حالت آن، سهولت شسته شدن شامپو با آب، میزان نرم‎کنندگی و خوش حالتی و درخشان کنندگی مو، میزان شانه پذیری و حالت گرفتن موها. بنابر این، شامپو باید برای فصل های مختلف سال، تعداد دفعات مصرف و نیاز های خاص مشتری مناسب باشد.

مواد تشکیل دهنده شامپو
اگر شامپوها فقط حاوی مواد پاک کننده ای باشند که کارشان پاک کردن لایه چربی از روی پوست سر و مو است بعد از شستشو ̜ موها خشن و حالت دادن به انها مشکل می شود. بنابراین مواد دیگری باید در شامپو بکار گرفته شود تا برای مصرف کننده مطلوب تر باشد .از جمله این مواد عبارتند از:

۱- مخلوطی از چند سورفاکتانت چون معمولا یک سورفاکتانت به تنهایی متضمن نتیجه مورد نظر نیست.
۲- مواد مرطوب کننده به خصوص برای موها ی خشک
۳- حالت دهنده ها
۴- مواد کف کننده
۵- موادی که سختی آب را می گیرند
۶- غلیظ کننده ها
۷- موادی که شفافیت و درخشانی به شامپو می دهند (حالت صدفی)
۸- موادرنگی
۹- عطرها
۱۰- مواد نگه دارنده
۱۱- مواد خاص
شامپو ها و شوره سر

شوره سر (Dandruff ) مشکل عذاب آور و شایعی است که شیوعی حدود ۵% در کل جامعه دارد. شوره غالبا پس از سن بلوغ (بین ۲۰ تا ۳۰ سال) رخ می دهد و آقایان بیشتر از خانم ها به آن مبتلا می شوند. شوره سر با پوسته های پوست سر تشخیص داده می شود و در اغلب اوقات با سبوره مرتبط است. سبوره پیش درآمد ایجاد "درماتیت سبورئیک” است. "درماتیت سبورئیک” در بزرگسالان و افراد بالغ معمولا با پوسته های چرب خفیف در پوست سر به همراه اریتم و پوسته پوسته شدن ناحیه چین نازولبیال یا پوست پشت گوش آغاز می شود. پوسته‎ریزی معمولا با یک ترکیب پوستی چرب همراه است و در مناطقی که غدد سباسه فعالترند ظاهر می شود.

"پیتروسپوریوم اوال” مخمری است که یکی از دلایل ایجاد شوره سر بشمار می رود. "پیتروسپوریوم اوال” از لیپیدها و پروتئین های پوست تغذیه و فعالیت لیپاز را تسهیل می کند، به دنبال فعالیت این انزیم اسیدهای چرب آزاد پیش‎التهابی ساخته می شوند که موجب التهاب در درم و در پی آن، تخریب بافتی می شوند .

فعالیت آنزیم لیپاز نشان می دهد که علاوه بر حساسیت بیش از حد، "پیتروسپوریوم اوال” مواد شیمیایی سمی را آزاد می کند که منجر به تشدید التهاب می شود.

درمانهای موثر درماتیت سبورئیک شامل عوامل ضد التهابی، عوامل کراتولیتیک و ضد قارچ ها است. یکی از ساده ترین راههای رفع این مشکل استفاده از شامپوهای ضد شوره است.

شامپوها و موهای چرب
سبوم (sebum )، چربی طبیعی پوست که از غدد سباسه ترشح می شود، در حفظ رطوبت طبیعی پوست و مو نقش دارد و مانع از خشک شدن و شکنندگی آنها می شود. غدد سباسه به فولیکولهای مو متصل هستند و محتویات آنها از طریق یک مجرای باریک به سمت فولیکول مو ترشح می شود. گاهی مکانیسم ترشح سبوم از این غدد سریع تر از حد معمول می شود و سبوم، پوست سر و موها را کاملاً چرب می کند.

تسریع ترشح، دلایل متعددی دارد که از مهمترین آنها می توان به اختلالات هورمونی در دوران بارداری، بلوغ، بیماری، کوفتگی و خستگی بیش از حد، اضطراب و استرس اشاره کرد. از جمله مشکلاتی که ترشح بیش از حد سبوم ایجاد می کند، مستعد کردن فرد به ابتلا به درماتیت سبورئیک است. همچنین مخمرهای موجود در سطح پوست سر با تجزیه سبوم، شرایط نامساعدی را برای مو ایجاد می کنند، که می تواند سلامت فولیکولهای مو را تحت تاثیر قرار دهد.

در موارد خیلی شدید، ترشح بیش از حد سبوم موجب عوارض ناخوشایند خارش و التهاب پوست سر می گردد. در نتیجه کنترل و تنظیم ترشح سبوم در پوست سر، برای این افراد ضروری می باشد. یکی از روشهای دستیابی به این هدف، بهره گیری از شامپوهای کاهش دهنده و تنظیم کننده‎ی سبوم سر است.

شامپوها و ریزش مو
ریزش و نازک شدن موی سر علاوه بر عوامل هورمونی و ارثی، تحت تاثیر شرایط محیطی نامساعد و مواد شیمیایی تشدید می شود. یکی از روشهای موثر در کاهش ریزش مو و تقویت فولیکولها و استحکام تارهای مو استفاده از یک شامپوی تقویتی مناسب است. چنین شامپویی با بهره گیری از مواد موثر مناسب، ضمن تغذیه فولیکولهای مو با مواد و ویتامینهای ضروری برای رشد مو، به تارهای مو نیز شادابی، استحکام و درخشندگی بخشیده و از ریزش بیش از حد موها جلوگیری می کند.