پايگاه خبري تحليلي «پارس»- مسعود فتحی پور- ایالت‌های کلرادو و واشنگتن دو ایالت در آمریکا هستند که فروش ماریجوانا از سال ۲۰۱۴ در آن ها آزاد اعلام شده است. این دو ایالت در نوامبر سال میلادی گذشته به فروش قانونی ماری‌جوانا به افراد بالای ۲۱ سال رأی دادند طبق قوانین جدید آمریکا، مالیات فروش ماریجوانا به اندازه مشروبات الکلی خواهد بود. حساسیت مسئله البته در دو نکته است: نخست، سیر تصویب قوانین آزادی استعمال ماریجوانا از پزشکی به تفریحی در ایالت‌های مختلف و دوم، تاثیر تصویب این سیاست‌ها در آمریکا بر سیاست‌های مبارزه با مواد مخدر در جهان است.

قدرت هژمونیک کشورها و تاثیر آن بر وضع قوانین
یک اصل مهم در روابط بین‌الملل که همواره سایه‌ سنگین و سیاه خود را تحمیل کرده است، وزنه‌ قدرت هژمونیک کشور ابرقدرت در عرصه تصویب قوانین به نحوی است که به صورت جانبدارانه منافع سیاسی یا اقتصادی آن کشور را تسهیل می‌کند. برای مثال انگلستان یا هلند در زمان ابرقدرتی خود یا آمریکا پس از جنگ جهانی همگی ساختار و نحوه‌ی وضع قوانین را مشخص می‌کردند. قوانین حقوق دریایی در زمان هلند، امکان بیشتری به این کشور می‌داد که منافع خود را بیش از پیش دنبال کند. انگلستان نیز در زمان برتری هژمونیک حتی در زمینه میانجی‌گری در منازعات، سیاست‌های خود را تحمیل می‌کرد که نمونه‌های آن را در قرارداد پاریس برای جداسازی افغانستان از ایران یا قرارداد ارزروم درباره منازعات فی‌مابین ایران و عراق در خصوص دعاوی مرزی می‌بینیم. این نحوه سیاستگذاری در عرصه‌های دیگر نیز از همین اصل تبعیت می‌کند.

ایالات متحده آمریکا نیز به واسطه همین اصل توانسته است در رقابت با دیگر کشورها منافع خود را بیش از پیش جلو ببرد. این کشور که پیش‌تر از این اتهامات متعددی به مقامات کشورهای آمریکای لاتین در خصوص قاچاق مواد مخدر وارد می‌کرد و از طریق برتری هژمونیک کشورهای دیگر را تحت فشار قرار می‌داد، اکنون با آزادی تمام بر علیه سیاست‌های پیش‌تر تدوین کرده خویش به پا خواسته است. سئوال اصلی این است که علت تغییر این سیاست‌ها چیست؟ و این تغییرات که طبیعتاً به لحاظ پیگیری ایالات متحده در عرصه دیپلماتیک عوارض و پیامدهایی دارد، چه عواقبی را در پی دارد؟

ماریجوانا و جامعه آمریکا
سازمان ملل متحد گزارش کرده که حدود ۸ درصد از مردم آمریکا و کانادا به نوعی ماریجوانا مصرف کرده یا می‌کنند. شاید هم همین تعداد زیاد مصرف کننده در این کشورها باعث شده که در سال‌های اخیر بحث و جدل‌ها برای آزادسازی مصرف ماریجوانا در آمریکا و کانادا بسیار بالا بگیرد و بالاخره هم از روز اول ژانویه امسال، ایالت کلورادو مصرف آن را با شرایطی آزاد اعلام کرد. اما بحث‌ها در مورد آزادسازی ماریجوانا تنها در حوزه پلیسی و اجتماعی مطرح نیست؛ در بین دانشمندان هم سال هاست که در مورد خواص و مضرات این ماده بحث جدی در جریان است. همچنین در حوزه روابط بین‌الملل نیز حساسیت‌هایی نسبت به این مسئله وجود دارد.

از جمله نقاط حساسی که مخالفان قانونی شدن ماریجوانا  به لحاظ علمی از آن صحبت می‌کنند، آسیب‌هایی است که این ماده به حافظه و مغز وارد می‌کند صحبت می‌کنند و اینکه مصرف بیش از حد و مداوم این ماده چه طور می‌تواند زمینه‌ساز اختلالات روانشناختی چون اسکیزوفرنی از نوع پارانویا شود و حافظه را نقصان دهد. استدلال مخالفان عرصه سیاسی نیز این است که تلاش آمریکا برای قانونی کردن آن، بعدها در عرصه دیپلماتیک نیز فشار آمریکا بر دیگر کشورها برای آزادی آن را در پی خواهد داشت. باراک اوباما و جورج سوروس از جمله مهم‌ترین حامیان طرح قانونی شدن مصرف این ماده مخدر هستند. جورج سوروس ۱ میلیون دلار برای تبلیغ استفاده از آن کمک مالی کرده است.

دلایل اقتصادی حمایت مقامات آمریکا از آزادی ماریجوانا
پر واضح است که اقبال جامعه آمریکا به استفاده از ماریجوانا  که بیش از ۸ درصد جامعه آمریکا (نزدیک به ۲۰ میلیون نفر) را در بر می‌گیرد، طمع مقامات اقتصادی این کشور را بر انگیخته است. آمریکا همان طور که از نام ساختار سیاسی-اقتصادی آن مشهود است، کشوری کاپیتالیستی یا سرمایه‌داری است، بنابراین تنها معیاری که اولویت نخستین را دارد، کسب درآمد و پول است. بدین‌ ترتیب، قوانین دست و پاگیری که پیش‌تر در راستای حمایت از هوشیاری و سلامت مردم تدوین شده بود، جای خود را به قوانینی که طمع کارگزاران اقتصادی را تسهیل می‌کند، داده است.

ابعاد اقتصادی این قانون جالب توجه است: برای مثال لس آنجلس بیش از ٨٠٠ درمانگاه ماریجوانا دارد. این رقم بیش از تعداد مدارس دولتی است. بعضی از درمانگاه ها از سوی شهرداری مجوز دریافت کرده‌اند و برخی دیگر راه‌هایی برای گریز از مقررات می‌یابند.

سیر سریع اقبال به آزادی ماریجوانا  در آمریکا
سیر حرکت جامعه آمریکا از ۱۹۹۶ که برای اولین بار استفاده آن برای مصارف پزشکی مورد تایید ایالت کالیفرنیا قرار گرفت تا امروز که ۲۰ ایالت این قانون را تصویب کرده‌اند و هم اکنون که دو ایالت مصرف آن را به صورت آزاد و به همانند دیگر اقلام مصرفی خانوارها به فروش می‌رسانند، سیری سریع و شگفتی‌آور بوده است. نکته جالب رقابت ایالت‌های مذکور برای به تصویب رساندن این قانون بوده است، برای مثال ایالت کالیفرنیا در تلاش بود که زودتر به تصویب آزادی استفاده از ماریجوانا دست یابد که با توجه به اقبال کم مردم این ایالت نتوانست به این خواسته دست یابد. با این وجود سیر تغییر نظر مردم نسبت به آزادی ماریجوانا به سرعت در حال تغییر است. به نظر کارشناسان، طبیعی است که این تغییرات پیامدهای نگران‌کننده‌ای در عرصه خارجی خواهد داشت.

رصد

اوباما ایالات متحده آمریکا جامعه حقوق دلار سرمایه مالیات مبارزه با مواد مخدر مصرف بیش از حد واشنگتن