رسالت«هیئت انقلابی» در روزگار ما چیست؟

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- جلیل خبره- رصد، اهمیت ماه محرم در تقویم شیعه و به ویژه در تقویم ما ایرانی ها بر کسی پوشیده نیست این ماه واقعا تکانی اساسی را در سبک و شیوه زندگی مردم غالب نقاط ایران می دهد؛ بسیاری از خیابان ها و اماکان عمومی به مناسبت این ماه سیاه پوش می شوند و بسیاری از هیئات وتکایا برپا می شود و شهر ها چهره ای دیگر می یابند.

 هیئت های عزاداری، مردمی وماندگار در مسیر تاریخ
هیأت های مذهبی از قدیمی ترین نهادهای مردمی و اجتماعی بوده که حول محور حب اهل بیت عصمت و طهارت و تعظیم شعائر دینی به خصوص بزرگداشت ایام شهادت سید و سالار شهیدان حضرت اباعبداله الحسین (ع) فعالیت می نمایند.

در یک نگاه گذرا بر تاریخچه هیأت های مذهبی می توان گفت این نهاد مردمی دینی بلافاصله پس از واقعه عاشورا و از طریق بازماندگان آن حماسه به صورت های مختلف نشو و نمو گرفت.در تعظیم شعائر دینی و پاسداشت فرهنگ عاشورا در زمان های مختلف، مخالفت ها و موافقت ها و حال و هوای متفاوتی حاکم بوده است.

اصلی ترین رسالت هیأت های مذهبی اقامه عزاداری و ذکر مصیبت در شهادت حضرت سیدالشهدا و احیاء فرهنگ پرشور و شعور و بالنده عاشوراست. اما آنچه کمتر مورد توجه قرار گرفته، نقش اجتماعی هیأت های مذهبی در جامعه و کارکرد آنها در برقراری تعاملات در سطوح مختلف مردمی است.فرهنگ عاشورا و مکتب حسین (ع) درس آموز ابعاد گوناگون زندگی بشر و متفکرین، خاصه شیعیان بوده است. به گونه ای که قسمتی از فرهنگ شخصی هر شیعه و بخش اعظم فرهنگ و تمدن اسلامی شیعی، نشأت گرفته و متأثر از فرهنگ عاشورا است

یکی از کارکردهای بسیار مؤثر هیأت های مذهبی، الگوسازی، مبتنی بر دین باوری و رعایت هنجارها، ارزش ها و اخلاقیات است.افراد با حضور در دسته جات، تکایا و حسینیه ها و استماع احادیث و درس های اخلاقی و گوش دادن به ایات الهی و اشعار مداحان در مدح و ثنای اهل بیت به صورت علمی و کاربردی (تعلیم و تربیت)، راه به فرهنگی می برند که مبنای آن رعایت معنویات،اخلاقیات، اصول و مبانی انسانی، خودشناسی و خداشناسی است. این کارکرد، انسان را برای رسیدن به یک هویت مذهبی و حیات دینی کمک می کند .

یکی دیگر از تعاملات هیأت های مذهبی، پر نمودن اوقات فراغت افراد، به طور منسجم و نهادینه است. افراد و اعضایی که فصول اشتراک دیگر اجتماعی، قومی، فکری و… دارند، غیر از ایام خاص مذهبی و تبلیغی و مناسبت های اسلامی چون ماه های محرم، صفر، فاطمیه و رمضان، در دیگر ایام سال به صورت گروه های کوچکتر گرد هم جمع شده و نسبت به اجرای برنامه های مختلف دینی، چون قرائت قرآن، ادعیه، زیارتنامه ها، برگزاری کلاس های آموزشی، اخلاق، احکام و علوم دینی و برنامه های فرهنگی و دینی اهتمام و اقدام می نمایند .

هیئت سکولار نداریم!
آذرماه سال گذشته بود که رهبر معظم انقلاب در جمع اعضای ستاد مرکزی هیئت رزمندگان اسلام مختصات یک هیئت مذهبی و عزاداری مقبول را این گونه بیان کردند:«هیئت ها نمی توانند سکولار باشند؛ هیئت امام حسین سکولار ما نداریم! هرکس علاقه‌‌مند به امام حسین است، یعنى علاقه‌‌مند به اسلام سیاسى است، اسلام مجاهد است، اسلام مقاتله است، اسلام خون دادن است، اسلام جان دادن است؛ معناى اعتقاد به امام حسین این است. اینکه آدم در یک مجلس روضه یا هیئت عزادارى مراقب باشد که نبادا وارد مباحث اسلام سیاسى بشود، این غلط است. البتّه معناى این حرف این نیست که هر حادثه‌‌ى سیاسى در کشور اتّفاق مى‌‌افتد، ما باید حتماً در مجلس روضه آن را با یک گرایش خاصّى بیان کنیم و احیاناً با یک چیزهایى هم همراه باشد؛ نه، امّا فکر انقلاب، فکر اسلام، خطّ مبارکى که امام(ره) در این مملکت ترسیم کردند و باقى گذاشتند، اینها بایستى در مجموعه‌‌ها و مانند اینها حضور داشته باشد».

هیئت‌ها در دو سده گذشته نمود یک حرکت مردمی برخواسته از عمق ایمان فردی جامعه به حساب می‌آمد. عنصر عاطفه به عنوان درون مایه اصلی همه شئون آن بحساب می‌آمد و تا دهه‌ها خبری از عنصر حماسه و دمیدن آن به کالبد جامعه نبود. و به همین جهت حکومت‌های طاغوتی و پادشاهی در کنار ظلم آشکار خویش تعرضی به ساحت هیئات و محافل مذهبی نمی‌نمودند. تا اینکه رگه‌های روشنی از عنصرحماسه در سال های ابتدایی حکومت پهلوی اول در کورسوی برخی محافل هیئتی و روضه‌ها به چشم خورد. در این زمان بود که تفکر استعماری بنای تضعیف و محدود ساختن هیئات و محافل روضه‌ی سیدالشهدا(ع)گذاشت و با سفاهت پهلوی اول توانستند برپایی علنی روضه ها را تعطیل نمایند اما این آتش زیر خاکستری بود که شعله‌اش سالها بعد دودمان استکبار و نوچه‌های داخلی‌اش را برباد داد.

هیئت انقلابی، محفل نیروسازی و تربیت شهروندان شایسته عصر تمدن اسلامی است
با وقوع انقلاب اسلامی و رشد و پویایی نظام اسلامی که خود به فرمایش بنیانگذار انقلاب از ثمرات قیام حضرت اباعبدالله(ع) بود، باز هم دشمنان پیدا و پنهان نظام راه براندازی ساختار هیئت‌های مذهبی رادر پیش گرفتند و این بار بجای ممانعت از روضه های علنی به تکثیر هیئت‌های غیر انقلابی مبادرت ورزید و در راستای آن، حرکت استحاله از درون را سازمان دهی کرد، اما به لطف برکات روضه خوانی‌ها و هوشیاری متمسکین واقعی به مصیبات وروضه‌های حضرات آل الله(ع)، این جریان نتیجه نداد.

 در این میان آن چه مدنظر رهبر معظم انقلاب قرارداشته و می بایست سرلوحه فعالیت های هیئات مذهبی قرار گیرد لزوم تقویت محتوای عزاداری ها و توجه به ماهیت معرفت افزای قیام عاشوراست.

 هیئت انقلابی دارای یک روح کلی است که از باطن آن می‌توان به رسالت ها و رویکردها و برنامه‌ها و ماموریت‌های خرد و کلانش پی برد و آن مفهوم شناسی صحیح از مبحث نیروسازی و جریان سازی است. هیئت انقلابی، محفل نیروسازی برای بدنه حرکت عظیم و پیشرو انقلاب اسلامی درسایه نظام اسلامی و تربیت شهروندان شایسته عصر تمدن اسلامی است که این همه را می‌توان در یک عبارت کوتاه خلاصه کرد، و آن بحث عمیق وقابل تامل تربیت حماسی است.

 در واقع هیئت را می‌توان اینگونه معنا کرد که یک قرارگاه بزرگ جهت انجام  تربیت حماسی بر روی نسل‌های انقلاب آن هم به اقتضای قشر و سن و ضرورت‌های دیگر است. از سوی دیگر هیئت انقلابی محور جریان سازی در بستر نظام اسلامی،هدایتگر و شکل دهنده دولت اسلامی و ساختار ساز برای حکومت اسلامی و نیز پیش برنده تفکربرپایی تمدن نوین اسلامی نیز هست.به واقع هیئت های مذهبی، نقشی محوری در حرکت آفرینی وشکل‌دهی به شور انقلابی و شعور اجتماعی دارد که نظیر آن را نیزمی‌توان در دفاع مقدس ونیز عبور سربلندانه ملت و نظام از گردنه‌های صعب العبورفتنه ها و حوادث مشاهده کرد.