راهکار یا راه فرار وزارت ارتباطات از فیلترینگ شبکه های ارتباطی موبایلی/ «بیسفون» و «ساینا» چقدر ایرانی هستند؟

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- محمدمهدی ساکنی- رصد، به تازگی وزیر ارتباطات از راه‌اندازی دو نرم‌افزارم ارتباط موبایلی بومی به نام “بیسفون” و “ساینا” خبر داد. محمود واعظی در جمع خبرنگاران گفت: برنامه‌نویسان ایرانی دو برنامه بسیار خوب نوشتند که بسیار شبیه نرم‌افزارهای موبایلی فعلی است. این نرم‌افزارها تجمیعی از نرم‌افزارهای فعلی از جمله وایبر و تانگو است که امکان پیامک و مکالمه را برای کاربران فراهم می‌کند.

نطفه نرم افزارهای ارتباط موبایلی بومی کجایی است؟!​

بلافاصله پس از شنیدن این خبر از زبان وزیر ارتباطات، امیدوارانه در پی نرم افزارهای معرفی شده برآمدیم تا تجمیع امکانات نرم افزار های خارجی را در یک نرم افزار بومی مشاهده کنیم.

نام ساینا به واسطه مرورگری بومی که قبلا با این نام طراحی شده آشنا بود، اما اسمی از بیسفون نشنیده بودیم.

با جستجو در اپ استورها با نرم افزاری ارتباطی با این نام مواجه شدیم که در اولین نگاه نشانی از بومی بودن این اپلیکیشن دیده نمی شد.

در فروشگاه های اپلیکیشن، نام شرکت بیستاک تلکام (Bistalk Telecom AG) به عنوان توسعه دهنده این اپلیکیشن خودنمایی می کرد. در اپ استور ها سایت نرم افزار بیسفون به آدرس bisphon.ir معرفی شده بود که در این سایت توضیح قابل توجهی به چشم نمی خورد.

در همین حین دانلود اپلیکیشن هم تمام شد. به سرعت نرم افزار را نصب کردیم تا نوآوری ها و هنرمندی های برنامه نویسان ایرانی را ببینم. اولین مرحله برای ایجاد حساب کاربری انتخاب کشور بود. لیست کامل کشورهای جهان نشان از پشتیبانی این نرم افزار از اکثر کشورها بود که در نوع خودش جالب بود. از خود پرسیدیم آیا این نرم افزار ایرانی، اسرائیل را هم جزو کشورها به حساب آورده است یا نه؟ در عین ناباوری دیدیم که اسرائیل در لیست موجود است و از فلسطین به عنوان منطقه فلسطین (Stat Of Palestine) نام برده نه کشور فلسطین!

چند ثانیه بعد از انتخاب ایران و وارد کردن شماره همراه، کد تائید را از یک سامانه پیامک با پیش شماره +۴۶ دریافت کردیم. پیش شماره ای که مربوط به کشور سوئد است.

ابهاماتم بیشتر شد! با ورود به نرم افزار باز هم به دنبال نشانه ای از بومی بودن یا دلالت بر خارجی نبودن این اپلیکیشن می گشتم. باورش سخت بود که نرم افزاری که وزیر ارتباطات آن را بومی و حاصل کار برنامه نویسان داخلی عنوان کرده است، در ایران تولید و مدیریت نشود!

با یک جستجوی ساده و مشاهده اطلاعات “درباره ما” وبسایت رسمی شرکت Bistalk Telecom به آدرس www.bistalk.com با کمال تعجب این جملات را مشاهده کردم:

We carry our own sources of retail traffic as well as trade in wholesale international hubbing. In addition to our focussed routes in the region, we also offer a full A-Z to worldwide locations.

In addition to Bistalk’s headquarters in Switzerland, we have offices in Italy, the United Kingdom, and Germany.

To ensure the highest quality of service, we operate carrier grade white routes over a private dedicated fibre infrastructure to major Tier 1 and Tier 2 telecommunications carriers and operators worldwide.

Our infrastructure directly links our connection points in Europe and the US to our switches throughout the MIddle East. With 24/7 support from technical teams in multiple time zones, Bistalk can offer premium levels of quality and support.

Through Bistalk’s network of partners, we can offer direct routes to a number of locations in the Middle East and Africa.

…علاوه بر دفتر مرکزی Bistalk در سوئیس، در حال حاضر دفاتری هم در ایتالیا، انگلستان و آلمان موجود است.

ما با بالاترین کیفیت فعالیت های عمده مخابراتی، زیر ساخت فیبر اختصاصی و اپراتوری در سطح جهان را انجام می دهیم.

زیرساخت های ما نقاط اتصال ما در اروپا و آمریکا را به سوئیچ های ما در سراسر خاورمیانه به صورت مستقیم، متصل می کند.

…از طریق شبکه Bistalk ما می توانیم راه های مستقیم (direct route) به تعدادی از مکان های موجود در خاورمیانه و آفریقا ارائه دهیم.

سخت است بپذیریم وزیر ارتباطات این شرکت بزرگ مخابراتی را نمی شناخته و یا نمی دانسته که این شرکت تولید کننده نرم افزار سوئیسی Bisphon است نه برنامه نویسان توانمند داخلی.

با خوشبینی فراوان، فقط می توان این سوال را مطرح کرد که آیا این فقط یک تشابه اسمی است؟!

یا اینکه آیا محمود واعظی بدون کسب اطلاع از ملیتِ نطفه این نرم افزار، آن را بومی معرفی کرده و مدعی شده زیرساخت های این نرم افزار نیز داخلی است؟

و اما ساینا
وبسایت همراه اول یک روز پس از معرفی ساینا توسط وزیر، نرم افزار ارتباط موبایلی ساینا را عرضه و تبلیغ کرد. (http://www.mci.ir/syna) اقدام یک اپراتور نسبت به معرفی جایگزین برای تماس، پیام رسانی و رومینگ بین المللی در جای خود، تأمل برانگیز است. اما آیا این نرم افزار می تواند جایگزین خوبی برای نمونه های خارجی باشد؟

بعد از نصب و آزمایش به نظر می رسد ساینا بومی است اما تردیدهایی در داخلی بودن سورس برنامه وجود دارد. به علاوه بسیاری از امکانات نرم افزارهای مشابه مثل ارسال عکس، ویدئو، صوت، برچسب و… فعال نیست. حتی پیام های متنی به مخاطب تحویل نمی شود! رابط کاربری ضعیف و بیش از حد ساده نیز از دیگر معایب ساینا به شمار می رود. هر چند منتظر رفع نواقص و توسعه این نرم افزار ارتباطی هستیم.

اما علامت سوالی که چرا وزیر ارتباطات از عبارت “تجمیع امکانات نرم افزار های مشابه مانند وایبر و تانگو ” استفاده کرده، هر لحظه در ذهن بزرگتر می شود؟

سرعت رشد لاک پشتی در همگامی با فناوری های داخلی در حوزه فضای مجازی از یک سو و مخالفت های برخی مسئولان با مسدودسازی از سوی دیگر، نگرانی های خانواده ها و دغدغه مندان امنیت و فرهنگ کشور را هر روز  بیشتر می کند.

با وجود تهدیدات فراوان فضای مجازی و اقدامات دست و پا شکسته دولت در این زمینه، چطور می توان دل آرام بود؟!

راهکار یا راه فرار؟
محمود واعظی نسبت به اینکه صرفا مسدودسازی راه حل مناسبی برای بهبود وضعیت امنیتی و فرهنگی فضای مجازی نیست اشاره درستی کرد و این نکته را یادآور شد که همکاری تمام دستگاه ها برای فرهنگ سازی همگام با توسعه اینترنت برای استفاده صحیح از این ابزار، ضروری است.

از اظهارات آقای وزیر که بگذریم، این سوال باقی خواهد ماند که آیا بهترین راهکار برای بهبود وضعیت شبکه های ارتباطی-اجتماعی موبایلی در کشور، صرفا تجمیع امکانات نمونه های خارجی و کپی برداری از آن ها است؟ آیا با هوشمندی و تلاش مجدانه اساتید برجسته فرهنگ و ارتباطات، نمی توان نوآوری هایی ایجاد کرد که علاوه بر ایجاد بستر مناسب برای ارتباط ایرانیان، ارزش ها و آرمان های ایران اسلامی را نیز تقویت کرد؟

از آن جا که اهمیت و ضرورت ایجاد چنین بستری برای ارتباط سالم بر همگان روشن است، دلیل این اقدام وزارت ارتباطات ادامه مخالفت ها با قوه قضائیه در مسدودسازی نرم افزارهای مذکور است یا اینکه به واقع هیچ راهکاری بهتر از راه فرار یافت نشده است؟