حضور زنان در ورزشگاه‌ها؛ آری یا نه؟
حضور زنان در ورزشگاه‌ها چند سالی است که به یکی از بحثبرانگیزترین مسایل اجتماعی در کشور تبدیل شده است. به تازگی و به دنبال جلوگیری از ورود زنان به ورزشگاه دوازده هزار نفری آزادی برای تماشای بازی‌های تیم ملی والیبال ایران در لیگ جهانی، موضوع حضور زنان در ورزشگاه‌ها بار دیگر در فضای عمومی و رسانهای مطرح شده است.
به گزارش پارس به نقل از ایرنا ؛ پس از آنکه ممانعت از حضور زنان برای تماشای مسابقه‌های والیبال با اعتراض «شهیندخت مولاوردی» معاون رییس جمهوری در امور زنان و خانواده رو به رو شد، «حسن روحانی» رییس جمهوری دستور پیگیری و بررسی این موضوع را صادر کرد.
زنان ایرانی در حالی نمی‌توانند در ورزشگاه‌ها حاضر شوند که در هنگام برگزاری مسابقه‌های بین‌المللی در ایران، زنان دیگر کشورها اجازه‌ی ورود به ورزشگاه‌ها را دارند. طبق قانون‌های جهانی نیز جلوگیری از ورود خانم‌ها به ورزشگاه‌ها ممنوع است.
موافقان و مخالفان چه می‌گویند؟
ممانعت از ورود زنان به ورزشگاه‌ها، موافقان و مخالفان بسیاری دارد و هر کدام نیز بر اساس یک استدلال، از نظر خود دفاع می‌کند.
«فخرالسادات محتشمی پور» فعال سیاسی اصلاح‌طلب و از فعالان حقوق زنان از جمله موافقان حضور زنان در ورزشگاه‌هاست. وی در این ارتباط گفت: نه تنها با ورود خانم‌ها به ورزشگاه‌ها و هر مکان عمومی دیگری مخالف نیستم، بلکه آن را حق طبیعیِ خانم‌ها می‌دانم.
محتشمی پور در ادامه با اشاره به اینکه تا امروز هیچ یک از استدلال‌های مخالفانِ این ماجرا را منطقی و مطابق با عقل و شرع و عرف جامعه ندیده است، تصریح کرد: متاسفم که چنین روندهای معیوبی همچنان ادامه دارد و مسئله‌ای سهل و ساده را تا این حد پیچیده و دشوار جلوه می‌دهند و کشورِ ما را مضحکه‌ی جهانیان می‌کنند.
این فعال زن گفت: از نظر قانونی تا جایی که من مطالعه کرده‌ام اشاره‌ای به ممنوعیت حضور خانم‌ها در ورزشگاه‌ها نشده است. این تنها یک اعمال سلیقه است که در دوره‌های مختلف نیز شاهد آن بوده‌ایم. در دوره‌ی اصلاحات بصورت مکرر در این خصوص صحبت شد و حتی برخی از مسئولان زن برای تماشای بازی‌ها به استادیوم‌ها رفتند. ولی در کمال تاسف این ماجرا هرگز جنبه‌ی عمومی پیدا نکرد. حتی در دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد نیز بحث‌هایی در این خصوص مطرح شد که در مقابل آن‌ها مقاومت شد.
«محمدامین قانعی راد» رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور نیز از حضور زنان در ورزشگاه‌ها دفاع می‌کند. وی گفت: متاسفانه هرگز توجهی به جنبه‌ها و تأثیرگذاری مثبتی که حضور خانم‌ها قادر است در ورزشگاه‌ها ایجاد کند، نشده است. زنانی که در آن جا حضور پیدا می‌کنند مادران کنونی و آینده‌ی کشور ما هستند. بدون شک حضور آن‌ها در این عرصه می‌تواند در انتقال فرهنگ ورزشکاری و ورزش دوستی به فرزندان و اعضای خانواده‌ی آن‌ها موثر باشد.
قانعی راد ادامه داد: ما همیشه این گلایه را مطرح کرده‌ایم که چرا کودکان و نوجوانان ما به قدر کافی به ورزش که قادر است سلامت جسمی و روانی و کاهش آسیب‌های اجتماعی در بر داشته باشد نمی‌پردازند. لازمه‌ی تحقق چنین هدف‌هایی برخورداری پدر و مادر از درجه‌ای از سواد ورزشی است. این سواد ورزشی می‌تواند از طریق ورزشکار بودن و ورزش دوست بودن به فرزندان انتقال پیدا کند و یکی از بهترین راه‌های تقویت و انتقال آن نیز حضور در استادیوم‌های ورزشی است. ورزش این خاصیت را داراست تا از دل تماشاگران خوب، ورزشکاران خوب را نیز تولید کند.
این جامعه‌شناس همچنین در پاسخ افرادی که حضور زنان در استادیوم‌های ورزش‌هایی نظیر فوتبال را به دلیل آن چه فضای نامناسب آن‌ها می‌خوانند، نامناسب می‌دانند، گفت: واقعیت این است که حضور بانوان و کمک به خانوادگی شدن این محیط، می‌تواند برای مبارزه با اوباش گری و فحاشی در این مکان کمک کند.
قانعی راد ادامه داد: هر جا که خانواده حضور دارد آقایان خود را کنترل و از حرکت‌هایی که خاصِ محیط‌های مردانه است اجتناب می‌کنند. اینکه خانمی دست در دست دختر و پسر کوچک و سایر اعضای خانواده در استادیوم حاضر شود، این محیط را به نوعی کنترل و تلطیف می‌کند. افزون بر این، ما همواره از نبود تماشاگران کافی در استادیوم‌ها گلایه کرده‌ایم؛ دادن این فرصت به خانواده‌ها به رونق این حوزه و کمک به تیم‌های ورزشی ما نیز منجر خواهد شد.
«لاله افتخاری» نماینده‌ی اصولگرای مجلس هرچند که خود زن است اما با حضور زنان در ورزشگاه‌ها مخالف است. وی در این ارتباط گفت: من حضور خانم‌ها در استادیوم‌های ورزشی و حتی طرح این مسئله را ضروری نمی‌بینم و به اعتقاد من این مسئله‌ی مهمی نیست. ما موضوع‌های بسیار مهم‌تر از این قضیه داریم که لازم است به آن‌ها توجه شود و روی آن‌ها مانور دهیم. زمانی که به جزییات پرداخته می‌شود، ما از امور کلان بازمی‌مانیم. لازم است که ما انرژی خود را روی مسئله‌های حیاتی تر و مهم تری بگذاریم.
به گفته‌ی افتخاری، در کشور مسئله‌های بسیار مهمی در حوزه‌ی زنان وجود دارد که باید تمرکز مسئولان و مردم بر روی آن‌ها گذاشته شود. او در توصیف این مشکل‌ها به موضوع‌هایی نظیر ماده‌ی ۲۲۷ برنامه‌ی پنجم توسعه در خصوص سلامت و امنیت کودکان، ماده‌ی ۲۳۰ در خصوص زنان و خانواده، بحث بیمه‌ی زنان خانه‌دار و تاکید رهبری بر توجه به خانه‌داری به عنوان یک شغل، بحث‌های مربوط به مرخصی‌های زایمان خانم‌ها که قرار بود دولت در خصوص آن اقدام‌هایی را انجام دهد و ... اشاره کرد.
افتخاری در مورد برخورد تازه‌ی نیروی انتظامی با زنانی که برای تماشای مسابقه‌ی والیبال به ورزشگاه دوازده هزار نفری آزادی آمده بودند گفت: آنچه گفته می‌شود معمولا با واقعیت فاصله‌ی زیادی دارد. ما باید واقعیت‌ها را مورد توجه قرار دهیم و حالا که از آن‌ها خبر نداریم نباید وقت خود را برای بررسی این موضوع تلف کنیم.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا نباید از منظر حقوق اجتماعی به این مسئله نگریست و برای ارتقای این حقوق تلاش کرد گفت: من دوست ندارم وقت خود را برای چنین مسئله‌های بی‌اهمیتی تلف کنم و این مسئله‌ها نباید بر دیدگاه ما در عرصه‌ی کلی تأثیرگذار باشند.
در این بین «فاطمه رهبر» دیگر نماینده‌ی اصولگرای مجلس، مخالفت و موافقت با این مسئله را وابسته به متغیرهای مختلف دانست. فاطمه رهبر گفت: در برخی از ورزشگاه‌های ما شرایط خاصی وجود دارد و ما قادر نیستیم در مورد همه‌ی ورزشگاه‌ها نظری یکسان دهیم.
برای مثال در خصوص ورزشگاه‌های فوتبال، به دلیل بزرگی، زیادی جمعیت، فضای خاص حاکم بر این محیط که معمولا مردانه است، سردادن شعارها و دشنام‌هایی که شنیدن آن‌ها شایسته‌ی خانم‌ها نیست و ...، حضور بانوان در این شرایط به صلاح نیست و من فکر می‌کنم حتی خود آن‌ها هم از حضور در این مکان‌ها اجتناب می‌کنند. البته در خصوص ورزشگاه‌های مربوط به ورزش‌هایی نظیر کشتی، وزنه‌برداری، شنا و ...، حضور خانم‌ها از نظر شرعی و عرفی به هیچ‌وجه درست نیست.
عضو فراکسیون زنان و عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی در ادامه گفت: ولی در برخی از ورزش‌ها مثل والیبال، بسکتبال، تنیس روی میز و ورزش‌هایی که در مجموعه‌های کوچک تر که کنترل را راحت تر کرده و فضای حاکم بر آن‌ها سالم تر است، با رعایت ضابطه‌های درست می‌توان حق همه‌ی قشرهای جامعه برای تماشای این بازی‌ها را در نظر گرفت.
رهبر در خصوص برخوردهای صورت گرفته با زنان از طرف نیروی انتظامی نظری مشابه با محتشمی پور داشت. او این برخوردها بویژه در خصوص خبرنگاران را به شدت نقد کرد و آن را ناگوار دانست و گفت: کارت ورود خبرنگاران به این معنی است که پیش‌بینی حضور بانوان خبرنگار در این مکان صورت گرفته است؛ بنابراین برخورد نامناسبی که با این خانم ها-که تا جایی که ما می‌دانیم همگی از خانم‌های متعهد هستند و رعایت موازین و حجاب را بطور کامل انجام می‌دهند- شده است، درست نیست و افرادی که متولی این اقدام بوده‌اند باید در این خصوص پاسخگو باشند و در صورتی که توجیه‌های آن‌ها برای چنین اقدامی مورد قبول نباشد باید عذرخواهی بکنند.
رهبر گفت: این اتفاق ناگواری بود که وقوع آن حتی برای یک بار نیز درشان نظام جمهوری اسلامی ایران نبود. چرا که نظام ما مدعی اخلاق و رفتار و مدعی این است که در بین ورزشکاران و ورزش دوستان ما اخلاق حرف اول را می زند. پس وقوع چنین اتفاقی مایه‌ی تاسف همگیِ ما است.
چرا هرگز به این خواسته‌ی زنان توجهی نشده است؟
ضوابط و اصول در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ... بدون شک برآیندی از خواست‌ها و مطالبه‌های مردمی هستند و در صورت طرح آن‌ها از طرف مردم، قانون‌گذاران و مسئولان مربوط باید با در نظر گرفتن جنبه‌های مختلف این مطالبه‌ها، امکان و شرایط تحقق آن‌ها را فراهم کنند.
زنان ایرانی امروزه در همه‌ی حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حضوری پررنگ دارند و حتی کم توجهی به آن‌ها در حوزه‌ی ورزش به عنوان ورزشکار حرفه‌ای نیز مانع از افتخارآفرینی آن‌ها نشده است. نباید فراموش کرد که در طول تاریخ، هر زمان که زنان در سرتاسر دنیا و حتی ایران برای تحقق خواسته‌های خود نظیر حق رای و ... تلاش می‌کردند نیز عده‌ای به عنوان یک «تابوی بزرگ» به این قضیه نگاه می‌کردند؛ افرادی که امروزه تاریخ با نگاه تمسخر به آن‌ها می‌نگرد.
فخر السادات محتشمی پور در بخش دیگر گفت: بحث‌های زنان همواره بصورت غیرمعمول و غیرمنطقی به مسایل اعتقادی پیوند داده شده‌اند. بدون شک زن و مرد مسلمان با پیروی از دستورالعمل‌ها و اعتقادهای دینی خود زندگی می‌کنند که قانون اساسی ما نیز با تاسی به همین اعتقادها نوشته شده است، ولی این اقدام‌ها و اظهارنظرهای تازه کاملا بی‌منطق و غیرقابل فهم است. چرا زنان می‌توانند از صفحه‌ی تلویزیون بازی را تماشا کنند ولی مجاز به حضور در محل برگزاری این بازی‌ها نیستند؟
این فعال زن اصلاح‌طلب در ادامه گفت: همواره نگاهی در کشور وجود داشته است که زن را در پستو و حرم و در خدمت مردان می پسندیده است و متاسفانه، طرفداران تحجر دینی همیشه تلاش کرده‌اند تا این موضوع را به اصول عالیه‌ی اسلام ربط دهند.
محتشمی پور با اشاره به قدرتمند شدن این نگاه آمیخته به تحجر طی سال‌های گذشته و نفوذ آن به لایه‌های سیاست و اعمال قدرت و نفوذ در کشور گفت: اگر ما تصمیم‌گیری در این خصوص را بر عهده‌ی آقایان و خانم‌هایی که متاسفانه در تضعیف حقوق زنان در کنار این مردان نقشی فعال ایفا می‌کنند بگذاریم، باید خانم‌ها در خانه بمانند و در هیچ عرصه‌ای فعالیت نکنند.
البته او درصد زیادی از مخالفت‌های تازه‌ی صورت گرفته را نه زیر تاثیر عامل‌های مذهبی بلکه سیاسی و برای رویارویی با دولت تدبیر و امید به عنوان یکی از قطب‌های مدافع حقوق بانوان ارزیابی کرد.
در این بین، قانعی راد نیز در نظری مشابه، بسیاری از جنبه‌های بروز این مشکل را دارای ریشه‌های سیاسی دانست و گفت: فوتبال و برگزاری جام جهانی برزیل، به نوعی میل به تماشا و توجه بیشتر به بازی‌های ورزشی را در همه ایجاد کرده است. این اشتیاق بسیار مهم و مفید است و می‌توان از آن در راستای تحقق هدف‌هایی نظیر گسترش میل به ورزش کردن، استفاده از نقش ورزش در تولید نشاط اجتماعی و همبستگی ملی، تزریق روحیه و شادمانی به مردم و ده‌ها نکته‌ی دیگر استفاده کرد. پس اقدام عده‌ای مبنی بر حرکت در خلاف جهت این سیل و اقبال عمومی و طرح مسئله‌ای مانند ممنوعیت حضور خانم‌ها در ورزشگاه‌ها با بهانه‌های مختلف را می‌توان دارای جنبه‌های سیاسی دانست.
رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران همچنین در توصیف جنبه‌ها و ضررهای این نوع برخورد در بُعد اجتماعی گفت: این افراد ادعا می‌کنند که با ممانعت از حضور خانم‌ها در استادیوم‌های ورزشی قصد جلوگیری از هنجارشکنی و ایجاد هنجارهای اجتماعی صحیح را دارند. این در حالی است که آن‌ها با چنین اقدامی، تنها بر روی گسترش ناهنجاری‌های فرهنگی تاکید می‌کنند.
قانعی راد نیز همچون محتشمی پور برخوردهای تند و افراطی با زنان را دارای ریشه‌های تاریخی عمیق دانست و با ابراز تاسف از برخی صحبت‌های مطرح‌شده از طرف مخالفان گفت: گویی این افراد در نگاه کلی، زنان را موجودهایی ناهنجار و حضور آن‌ها را عامل بروز ناهنجاری می‌دانند. اگر چنین بود چرا اصلا خداوند زنان را خلق کرد؟ این موضوع نشان‌دهنده‌ی نوعی نگاه منفی و پیش‌داوری به جنس زن در بدنه‌ی فرهنگیِ جامعه‌ی ما است. این نگاه چون حضور زنان را موجب گناه می‌داند در صدد است تا از راه‌های مختلف اقدام به حذف آن‌ها کند.
چه باید کرد؟
فاطمه رهبر با یادآوری لزوم اتخاذ تصمیم‌های صحیح و به هنگام در این خصوص، در خصوص برخوردهای صورت گرفته با زنانی که خواستار تماشای مسابقه‌ی والیبال بودند، گفت: وقوع این اتفاق‌ها بیش از همه به این دلیل است که تا کنون تصمیم حاکمیتی درستی اتخاذ نشده است و در کشور ما به همه‌ی ورزش‌ها و استادیوم‌های آن‌ها از یک نگاه و منظر نگریسته شده است.
رهبر با اشاره به اینکه سوم تیر نمایندگان، نشستی با حضور معاون زنان و خانواده‌ی رییس جمهوری داشته‌اند، گفت: ما در این جلسه مطلع شدیم که کمیته‌ای متشکل از خانم مولاوردی، نماینده‌ای از دفتر ریاست جمهوری و نماینده‌ای نیز از طرف وزارت ورزش و جوانان در این خصوص تشکیل شده است و متولی این کمیته نیز اداره‌ی کل امور بانوان وزارت ورزش و جوانان است. امید می رود که تشکیل این کمیته که باید مدت‌ها پیش صورت می‌گرفت، ضابطه‌های این موضوع را مشخص و به رفع مشکل‌ها کمک کند.
قانعی راد نیز در خصوص چگونگی برخورد با این مسئله و ارائه‌ی راهبرد منطقی به جای برخوردهای یک طرفه گفت: ما در بسیاری از عرصه‌های کشور نظیر دانشگاه‌ها و ... شاهد تفکیک جنسیتی بوده‌ایم، ولی در خصوص ورزش به نظر می‌رسد که مشکل نه تفکیک بلکه «طرد جنسیتی» است. این الگویی است که ما باید جنبه‌های مختلف آن را شناسایی و اصلاح کنیم.
این جامعه‌شناس تصریح کرد: برای نگاه راهبردی به این مسئله در وهله‌ی نخست لازم است تا ما هر دو نگاه و جریان مخالف و دغدغه‌های آن‌ها را بشناسیم. بخشی از این مسئله بدون شک سیاسی و بخش دیگر دارای دغدغه‌های مذهبی است. ما می‌توانیم برای پاسخ‌گویی به دغدغه‌های مذهبی، با استناد به نوعی خرد جمعیِ دینی و تعامل با مراجع، شبهه‌ها و تردیدهای این موضوع را مشخص و حتی رفع کنیم.
رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران ادامه داد: ما در خیلی از بخش‌ها و مکان‌ها سیاست تفکیک جنسیتی را اجرایی کرده‌ایم. چرا نمی‌توانیم این سیاست را در ورزشگاه‌ها اجرایی کنیم. می‌توان به فکرهای خلاقانه و استفاده از طراحی‌های درست، ورزشگاه‌ها را به طرزی طراحی کرد که جایگاه‌های مختلف برای حضور خانم‌ها، آقایان و خانواده‌ها داشته باشند.
قانعی راد همچنین با اشاره به نقش بسیار تاثیرگذار رسانه در کنترل و رفع مسئله‌هایی از این دست، از صدا و سیما انتقاد کرد و گفت: صدا و سیما باید با برگزاری نشست‌ها و مناظره‌های مختلف که بدون شک به رضایت مخاطبان این رسانه نیز کمک خواهد کرد، این مسئله را به بحث و گفت و گو بگذارد و به مردم و مسئولان نشان دهد که در هر مسئله‌ای در کنار ناهنجاری‌های کوچک، ممکن است هنجارآفرینی‌های مثبت و پرفایده‌ای نیز وجود داشته باشد.
رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران در پایان گفت: واقعیت این است که نوعی حس مشارکت طلبی بسیار قوی در خانم‌های ما بیدار شده است. باید به این حس که دارای قدرت و ظرفیت بسیار زیادی است به صورت صحیح پاسخ داده شود. حضور خانم‌ها در مراسم، مسابقه‌ها و ... می‌تواند به تخلیه‌ی صحیح این حس کمک کند.
اگه زنها ب ورزشگاه ها بیان صددرصد جو ورزشگاه ها بهتر میشه وشاید دیگر فحشوناسزا در ورزشگاه ها کمتر بشه
باید زنان در ورزشگاه باشند