بررسی یک مسأله در آغاز نگرانی‌ها

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، فصل جدیدی از حکایت این سازمان، پس از آن آغاز شد که نام « محمدعلی نجفی» از گردونه ی انتصابات حسن روحانی - رییس جمهور - بیرون آمد و به دنبالش پیام های تبریک بود که از هر گوشه صادر شد تا شاید او که به عنوان مدیری شایسته در میان فرهنگیان شناخته می شد، بتواند زخم های این سه حوزه را که برخی از آن ها چرکی هم شده بودند، درمان کند.

  پس از آمدن نجفی به یکی از پرچالش ترین سازمان هایی که زیر نظر رییس جمهور فعالیت می کند، امیدها پررنگ شد. چند انتصاب نخست نجفی، چشم اندازی روشن پیش روی کارشناسان، فعالان و خبرنگاران حوزه ی میراث فرهنگی قرار داد، چیزی که امید می رفت دست کم تا پایان انتخاب مدیران ادامه داشته باشد.

انتخاب همزمان « مهدی حجت» به عنوان معاون میراث فرهنگی و قائم مقام سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، « جلیل گلشن بافقی» به عنوان رییس پژوهشگاه سازمان و همچنین « سیدمحمد بهشتی» در نقش مشاور ارشد نجفی در امور میراث فرهنگی، لبخند را بر لب خیلی ها نشاند.

البته نجفی در حوزه ی معاونت هنرهای سنتی و صنایع دستی با انتصاب « بهمن نامورمطلق» که فردی پژوهشگر در حوزه ی هنرهای سنتی است، گام مثبتی روبه جلو برداشت. نامورمطلق نیز این روزها رؤسای قبلی و خوش نام معاونت صنایع دستی را طی احکامی با خود در سازمان میراث فرهنگی همراه کرده و به نظر می رسد این اقدام، برای حوزه ی صنایع دستی که سال هاست با مشکلات عدیده ای دست وپنجه نرم می کند، خبر خوبی باشد.

گزینه ی بعدی، معاون گردشگری بود؛ نجفی حدود یک ماه مانده به پایان مهلت مقررشده ی ۱۰۰ روزه، فردی کمتر شناخته شده را از وزارت امور خارجه آن هم در شرایطی که بسیاری از کارشناسان و مدیران قبلی حوزه ی گردشگری تلاش می کردند گوی سبقت را از هم بربایند و صندلی معاونت گردشگری را نصیب خود کنند، در این سمت منصوب کرد. فردی که هنوز به طور مستند، چرایی انتخابش معلوم نیست و ظاهرا مانند آقای رییس، حرکت کُندی در انتصاب مدیران زیرمجموعه اش دارد. دست به عصا راه رفتن « مرتضی رحمانی موحد» این نگرانی را هم ایجاد می کند که صبر کردن نتیجه ی معکوس داشته باشد؛ مانند اتفاقی که این روزها در برخی دیگر از انتصاب ها در این سازمان شاهد آن هستیم.

نجفی همچنین با خود، سمیع الله حسینی مکارم را که قبلا مدیرکل بودجه و تسهیلات وزارت آموزش و پروش بود، به معاونت توسعه و مدیریت آورد. به علاوه، او از وزارت آموزش و پرورش، اسدالله درویش امیری را به عنوان معاون امور مجلس، حقوقی و امور استان های سازمان میراث فرهنگی منصوب کرد.

برخی از انتصاب هایی هم که در معاونت میراث فرهنگی انجام شد احساس آسودگی را به دنبال داشت؛ از جمله روی کار آمدن دوباره ی « محمدرضا کارگر» که ۱۱ سال مدیر موزه ی ملی ایران بود، به عنوان مدیرکل اداره ی موزه های سازمان میراث فرهنگی و « فرهاد نظری» به عنوان مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی که هر دو، جزو افراد باتجربه در این حوزه ها هستند.

اما وقتی نوبت به انتخاب مدیران استانی رسید، وزنه بیشتر به سمت « نگرانی» سنگینی کرد؛ مدیرانی که اهم و فی الاهم در انتخاب آن ها باید از مهم ترین اولویت ها در سازمانی باشد که روسا، آن را به مریضی اورژانسی و فرد در حال مرگ شبیه دانسته اند.

در استان ها، یک روز « عیسی رضایی» یکی از کارشناسان قدیمی حوزه ی گردشگری به عنوان مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان قم انتخاب شد و روز دیگر « محمدحسین بحرالعلومی» از کارشناسان حوزه ی میراث فرهنگی و مدرس دانشگاه به عنوان مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری سمنان منصوب شد؛ اما از سوی دیگر، شاهد انتصاب فردی بودیم که در سال های گذشته مدیر یک پایگاه مهم میراث فرهنگی بوده و کارنامه اش در این سمت چندان درخشان نیست و بارها رسانه ها از مشکلات این سایت متعلق به دوره ی ساسانی نوشته اند که همین مشکلات مانع نزدیک شدن آن به فهرست میراث جهانی یونسکو شده است.

در یکی از استان ها هم کسی به عنوان مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری انتخاب شد که از اردیبهشت ماه ۱۳۸۶ تا بهمن ماه ۱۳۸۹ همین سمت را در استان دیگری داشت و سپس معاون گردشگری یکی از منطقه های آزاد شد. براساس اخبار منتشرشده، در دوره ی مدیریت او در کردستان، بخش هایی از محوطه ی چندهزار ساله ی « زیویه» از بین رفت، همچنین بخش قابل ملاحظه ای از بافت تاریخی شهرهای « بیجار» و « سقز» آسیب دید.

شورای انتصاب ها در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شامل مهدی حجت - قائم مقام -، سیدرحمت الله رئوف - مدیرکل دفتر بررسی عملکرد، بازرسی و رسیدگی به شکایات -، علیرضا تابش - مدیرکل دفتر ریاست -، اسدالله درویش امیری - معاون امور مجلس، حقوقی و امور استان ها -، سمیع الله حسینی مکارم - مشاور اجرایی - و امین عارف نیا مدیرکل روابط عمومی است. این شورا در ادامه ی عزل و نصب ها برای پیدا کردن مدیران استانی به سراغ مدیران شهری رفت؛ « محمود باقری» از جمله ی این افراد بود که از شورای شهر یاسوج به اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد رفت یا « محمدمهدی شرافت» که برای اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد انتخاب شد، حدود شش سال شهردار یزد بود و پس از آن، برای مدتی مدیریت پروژه ی انبوه سازان و مسکن یزد را برعهده گرفت.

از سوی دیگر، این روزها نام برخی کارشناسان در تهران به میان آمده است. فردی که از سوی مدیر جدید میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران - رجبعلی خسروآبادی - که خود جزو کارشناسان گردشگری است، به عنوان مدیر پروژه ی سامان دهی بافت تاریخی عودلاجان منصوب شده، کسی است که در مدت دو سال حضور در پست مدیریت استان تهران، مجوز تخریب سرای افشار را در محدوده ی کاخ گلستان و ساخت مجتمع تجاری در حیاط بنای تاریخی عین الدوله را صادر کرد و همچنین پروژه ی سامان دهی عودلاجان را آغاز کرد، ولی در مدت معین آن را به پایان نرساند. نمونه ی دیگر، بازگشت فرد دیگری به اداره کل میراث فرهنگی استان تهران است که بسیار جای تأمل دارد، چراکه نام او در پای مجوزهایی بود که بارها داد دوست داران میراث فرهنگی را درآورد و در نمونه هایی از همین مجوزها به آثار تاریخی آسیب های جبران ناپذیر زد.

محمدعلی نجفی در اوایل حضورش در این سازمان در پاسخ به اظهار نگرانی خبرنگاران حوزه ی میراث فرهنگی برای انتخاب مدیران و مسوولان این سازمان به همه قول داد، از آنجا که می خواهد انتصاب های کیفی در سطح سازمان داشته باشد، پس از مطالعه و بررسی، این کار را انجام دهد. حالا بیش از ۱۲۰ روز از حضور نجفی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می گذرد و تا کنون بیش از ۱۵ حکم برای مدیران ارشد سازمان و مدیران استانی ابلاغ شده است. از تخصص و نوع مدیریت این مدیران که بگذریم، بحث اولویت در تعیین تکلیف مدیران استانی اهمیت دارد، مثلا در حال حاضر بیشترین میزان حفاری غیرمجاز در گیلان گزارش شده یا خوزستان بالاترین درصد تخریب آثار تاریخی را دارد و استان اصفهان یکی از مهم ترین مناطق گردشگرپذیر در کشور است؛ ولی هنوز مدیر منتخبی برای این استان ها معرفی نشده است.

بر این اساس می توان پرسید که انتصاب مدیران استانی بر چه اساسی و با کدام اولویت ها انجام می شود؟ انتصاب هایی که به گفته ی قائم مقام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، معمولا در روزهای پنج شنبه و جمعه توسط نجفی انجام می شود و سپس شورایی با بررسی انتخاب های رییس سازمان، نظر نهایی را می دهد.

مهدی حجت در آخرین نشست خبری اش در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در ۱۸ آذرماه امسال، روند انتخاب مدیران استان ها را این گونه توضیح داد: براساس سیستمی دقیق و با دستور رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، رزومه ی همه ی افرادی که صلاحیت مدیریت استان ها را داشتند تهیه شده و در اختیار رییس سازمان قرار گرفته است. ایشان نیز روزهای پنجشنبه و جمعه این رزومه را مطالعه و افراد دارای صلاحیت را انتخاب می کند. سپس در جلساتی که با حضور تعدادی از افراد صاحب نظر برگزار می شود، به افراد انتخاب شده امتیاز داده می شود و اگر امتیاز بالایی بگیرند، با آن ها مصاحبه می شود و در آن مصاحبه نیز به آن ها امتیاز داده می شود. سپس این امتیازات در رزومه ی شخص جمع می شود و پس از آن، مدیر مشخص می شود.

رحمت الله رئوف - مدیرکل دفتر بررسی عملکرد، بازرسی و رسیدگی به شکایات سازمان میراث فرهنگی - نیز در نشستی که ۱۳ آذرماه در ایسنا داشت، درباره ی سیاستی که برای ارزیابی مدیران استانی در دستور کار دارد گفت: یکی از مهم ترین اصول این است که بدنه ی کارشناسی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با موضوعی که در آن حوزه فعالیت می کند، مطابقت داشته باشد. آن وقت مطمئن می شویم کارها به درستی پیش می رود.

او همچنین درباره ی نقش ارزیابی هایش در انتصاب مدیران، اظهار کرد: مدیران و مسوولانی موفق خواهند بود که در مسوولیت خود تخصص داشته باشند. ما متخصصان مجرب را در هر رشته ی شغلی انتخاب و معرفی خواهیم کرد. در این صورت، ارزیابی عملکرد آن ها با واقعیت نزدیک تر است و در این حالت، تخصص و فن مدیریت در کنار هم تحقق یافته و این امر، میزانی برای موفقیت و نشان دادن مسوولیت پذیری همراه با تخصص است که ما را به اهداف برنامه ریزی شده خواهد رساند.

اما با توجه به عملکرد سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تا کنون، چه میزان بحث های کارشناسی شده ای که رئوف به آن ها اشاره کرد، مد نظر بوده و اصلا نقش « دفتر بررسی عملکرد، بازرسی و رسیدگی به شکایات» با توجه به مأموریتی که نجفی در روز معارفه ی مدیر این دفتر که در دوره ی گذشته تقریبا بایکوت شده بود تکلیف کرد، در این انتصاب ها چیست؟

آیا اکنون مدیران سازمان میراث فرهنگی و گردشگری فرصتی برای آزمون و خطا دارند، در شرایطی که رییس جدید سازمان بارها اعلام کرده، ویرانه ای را تحویل گرفته است و چهار سال برای آبادانی جایی که در مدت هشت ساله تخریب شد، زمان دارد؟

۰