سلامت هیچگاه اولویت دولت‌ها نبوده

به گزارش پارس به نقل از فارس، حسن قاضی زاده هاشمی به تشرح وضعیت وزارت بهداشت، آنجه تحویل گرفته و آنچه برای اجرا در نظر دارد، پرداخت و گفت: مردم مطمئن باشند بدون تعارف همه مشکلات را با مردم و مسئولان در میان می گذاریم، دروغ نمی گوییم، بیمارستانی را بدون اینکه نیرو و امکاناتش آماده باشد حداقل من افتتاح نمی کنم.

مشکل اصلی وزارت بهداشت و نظام سلامت چیست؟

سلامت هیچ وقت در اولویت دولتها نبوده است، رقم دقیق آن را نمی دانم شاید اولویت هشتم یا نهم بوده است و هیچ وقت اولویت اول تا سوم دولتها نبوده است چه قبل از انقلاب چه بعد از انقلاب، البته مشکلات اساسی ساختاری هم داریم به همین علت وزارت بهداشت از یک نوع به هم ریختگی و سرگردانی جدی رنج می برد در حالی وزارت بهداشت مسئول دفاع از حقوق سلامت مردم است.

منظورتان این است که در دولتهای گذشته کوتاهی شده است؟

نمی خواهم کسی را مقصر اعلام کنم و وارد حاشیه ها بشوم چون از این حاشیه ها چیزی گیر مردم نمی آید، اما در یک دولتی آ مدند، علیه جامعه پزشکی موضع گرفتند و مرتب محدودیت ایجاد کردند، برخورد کردند و نهادهای صنفی را تضعیف کردند.   در دولت دیگر آ مدند، جبران کنند از برخی دلجویی و استمالت کردند اما در این بین از برخی غافل ماندند و همه ذی نفعان نظام سلامت را ندیدند.

نمی خواهم وارد جزئیات بشوم، مردم خودشان متوجه مسائل هستند و می دانند چه کسانی برای سلامتشان کار کرده اند و چه کسانی کار نکرده اند و فقط حرف زده اند.   به هر حال ما در چینن شرایطی نظام سلامت را تحویل گرفته ایم و اگر از تقویت NGO ها حرف می زنیم بنا داریم آنها را در جای اصلی خودشان قرار دهیم. تا آنها مدافع حقوق صنف باشند و البته به مردم نیز پاسخگو باشند و ما هم سراغ حل دردها و  گرفتاریهای مردم برویم.

وزارت بهداشت از نظر بودجه ای در چه وضعی است و برای سال آینده بودجه وزارت بهداشت چه تغییری می کند؟

وزارت بهداشت را در شرایطی تحویل گرفتیم که حداقل  ۵۵۰۰ میلیارد تومان کسری داشت.

البته غیر از منابعی که از یارانه ها قرار بود، پرداخت شود؟

بله از  آن اعتبار ۱۰هزار میلیارد تومانی که ریالی ندادند، از اعتبار ۲ هزار میلیارد تومانی پزشک خانواده هم که فقط ۲ درصد محقق شد، کمتر از ۱۵درصد اعتبارات عمرانی وزارت بهداشت وصول شد. اینها همه روی کاغذ آمده اما  دولت جدید هم پولی ندارد که بتواند کمک کند همین الان برای پرداخت یارانه ماهانه مردم کسری جدی داریم. البته در دولت هم شخص رئیس جمهوری و هم وزرا متوجه اهمیت سلامت مردم هستند و آماده اند که فداکاری کنند تا سهم سلامت در بودجه کشور دیده شود اما همه می دانیم که در تنگای بودجه ای قرار داریم ولی در عین حال می دانیم که هزینه های درمانی چه فشاری به مردم وارد می کنند، به خصوص اگر دچار یکی از بیماریهای صعف العلاج باشند اما چه کنیم ساختار نظام سلامت سردرگم و به هم ریخته است و باید ابتدا این ساختار را درست کنیم.

مشکل ساختار وزارت بهداشت چیست؟

تعداد کارکنان وزارت بهداشت که در سال ۸۴ حدود ۲۳۰ هزار نفر بوده است الان به ۴۰۰ هزار نفر افزایش پیدا کرده و تقریباً دو برابر شده است، هنوز هم ۱۴۰  هزار نیز کم داریم و فشار زیادی روی پرستارها و کمک پرستارها وجود دارد که اینجا  هم متأسفانه تعریف درستی نشده است.   در حالی که در تمام این سالها شعار کوچک شدن دولت را سر می دادیم.

بیمارستانهای زیادی در همین سالها افتتاح شده اند بدون اینکه نیروی آنها تأمین شده باشد، حتی تجهیزات بیمارستانی را از جای دیگر می آوردند و بیمارستان را افتتاح می کردند بعد ۳ روز بعد در آن قفل می زدند.

چند بیمارستان  در کشور داریم که این طور بدون امکانات و منابع فقط افتتاح شده و تعطیل شده اند؟

تعدادش را الان دقیق نمی دانم، قرار شده آقای حریرچی، معاون توسعه این آمار را مشخص کنند. فقط در یک استان در خبرها هم آماده بود که طی دو روز ۳ بیماستان افتتاح کردند و بعد در آن را قفل  زدند و قابل استفاده نبود، مردم اینها را می بینند، در برخی استانهای دیگر هم وجود دارد.   به هر حال این طور مردم را بی اعتماد کرده ایم. من یکی هم اعلام کرده ام هیچ بیمارستانی را بدون اینکه ردیف بودجه، نیروی انسانی و تجهیزات آن کامل نباشد، افتتاح نمی کنم و  کار درستی نمی دانم که  بیمارستانی را افتتاح کنیم چهار روز بعد برویم در آن قبل بزنیم یا از جای دیگر وسیله بیاوریم و بیمارستان را افتتاح کنیم بعد از چند روز تعطیل کنیم. چرا مردم باید احساس کنند به آنها دروغ می گوییم یا خدای نکرده بخواهیم سرشان کلاه بگذاریم. از نظر نیروی انسانی هم اگر بخواهیم به این روند ادامه دهیم باید تعداد پرسنل وزارت بهداشت به ۶۰۰ هزار و ۷۰۰ هزار نفر برسد، مگر قرار است وزارت بهداشت و دولت چقدر بزرگ شود. در عین حال همه از شعار کوچک سازی دولت دم می زنیم.

چطور می خواهید ساختار نظام سلامت را درست کنید؟

ما یک طرح اساسی و تعریف جدید  برای اصلاح ساختاری نظام سلامت داریم که با کمک اقتصاددانان برجسته مثل دکتر دانش جعفری آماده شد و بر اساس همین طرح هم کارگروهی با حضور تعدادی از وزرا در دولت تشکیل شده است و فکر می کنیم ظرف  ۳ ماه آینده تا آخر سال به جمع بندی نهایی برسد. شاید بشود در این دولت  یک کار ساختاری اساسی و هم از نظر تأمین  پایدار کرد.

این را هم بگویم برخی فرافکنی می کنند و می گویند، منابع کافی است اما مدیریت ضعیف است و شما نمی توانید درست استفاده کنید. این چه حرفی  است، مگر وزرایی که قبلاً بودند،   دلسوز و با تجربه نبوده اند. من ساختار وزارت بهداشت را به اعضا و جوارح انسان  تشبیه کنیم و منابع را به  خون این بدن، تا خون در کالبد این جوارح نباشد، این جوارح هم فرمان نمی برند.

یک رئیس دانشگاه علوم پزشکی، رئیس یک مرکز بهداشتی و حتی وزیر وقتی پول ندارد، حقوق بدهد، شما انتظار دارید، ساختار تغییر پیدا کند.   ، نباید شعار بدهیم، باید عمیق فکر کنیم.   مشکلات را گردن این و آن نیندازیم، حاشیه سازی هم نکنیم و گر نه این ۴ سال هم می گذرد مثل دوره های قبل، ما قبلی ها را محکوم کنیم، آنها هم ما را محکوم کنند و این وسط چیزی گیر مردم نمی آید.

برای حل این مشکل در بودجه سال آینده چه تدابیری اندیشیده شده است؟

ما تلاشمان را برای اصلاح بودجه از همین امسال شروع کردیم اما در اصلاحیه بودجه فریادمان به جایی نرسید و هر چه تلاش کردیم امسال چیزی گیر وزارت بهداشت و بخش سلامت نیامد.   مجلس اعتبارات را اضافه نکرد، دولت هم بودجه اضافی ندارد، چرا باید انتظار بیهوده ایجاد کنیم، دولت برای پرداخت همین یارانه ها هم امسال  پول کافی  ندارد. برای سال آینده نیز نباید انتظار رشد جهشی بودجه داشته  باشیم، بودجه کل کشور در نهایت از ۱۳۰ هزار میلیارد تومان امسال به ۱۷۰ هزار میلیارد تومان می رسد، تلاشهای بین المللی هم بعید است که به این زودی در بودجه سال آینده  اثرچشمگیر داشته باشد بنابراین باید واقع نگر باشیم و با توهم پیش نرویم.

برنامه شما در وزارت بهداشت برای رفع این مشکلات و بهبود سلامت مردم چیست؟

صادقانه بگویم.   آمدن ما در این دولت زمانی ارزش پیدا می کند که  بتوانیم از طریق هدفمندی یارانه ها یکی از شعارهای اصلی انقلاب را محقق کنیم، من نمی گویم، بهداشت و درمان را رایگان کنیم.   شعاری که در قانون اساسی به عنوان بهداشت رایگان برای مردم ذکر شده است، اما باید جلوی افزایش هزینه های درمانی و پرداخت از جیب  مردم را که روز به روز دارد بیشتر می شود، بگیریم، این وضعیت نگران کننده است.

الان سهم مردم چقدر است؟

آمار رسمی ۶ سال پیش نشان می دهد مردم ۵۴ درصد هزینه های درمانی را می پردازند ولی آن موقع کجا و شرایط امروز کجا،   الان این آمار حتماً به ۶۵ تا ۷۰ درصد رسیده است. بنابراین زمانی آمدن ما ارزش پیدا می کند که بتوانیم از طریق یارانه ها و افزایش قیمت  حاملهای انرژی سهم مردم را از هزینه های سلامت کم کنیم.  

این هدف هم با شعار نمی شود، بالاخره باید اقتصادیون دولت و مجلس به قول معروف به خط بزنند و باید برای سلامت مردم فداکاری کنند، این یک اولویت مهم برای کشور است و نیاز به یک تصمیم شجاعانه دارد.

بالاخره من چشم پزشک هستم،   اقتصاددان نیستم اما فکر نمی کنم ما بتوانیم در مسائل اقتصادی یک تصمیمی بگیریم و  همه هم راضی باشند، این محال است. باید یکی از مسائل را اولویت قرار دهیم، بالاخره هر تصمیمی بگیریم یک عده راضی هستند، یک عده ناراضی هستند. باید ببینیم صلاح و مصلحت عامه مردم  در چیست. این را هم بگویم  اگر این اتفاق در این دوره نیفتد، منظورم به خاطر حضور ما نیست، منظورم این است که شرایط به آخر رسیده است. و اگر ما در این شرایط با این دولت و مجلس نتوانیم سر و سامانی به اوضاع بدهیم من بعید می دانم در آینده بتوان سر و سامان داد.

بنابراین آمدن ما زمانی ارزش پیدا می کند که دوستان اقتصادی ما در دولت و مجلس خلاصه جهادی تصمیم بگیرند، خیلی هم راحت است باید منابع یارانه ای را به این سمت (سلامت) سوق بدهند. ما  هم مدلی را طراحی کرده ایم که این افزایش منابع و تورم، آسیب رسان نباشد و سهم مردم افزایش پیدا نکند.

می خواهید این منابع را از طریق بیمه ها توزیع کنید؟

بله، بیمه ها نقطه کلیدی و اساسی است که حتماً باید متحول شوند و خوشبختانه این قدر ما و شما گفته ایم که دیگر همه می دانند، راه حل اساسی برای نظام سلامت، حل مشکلات جامعه پزشکی و پیراپزشکی و مردم، اصلاح و تقویت بیمه هاست. باید بیمه قوی و پاسخگو داشته باشیم.

راه حل شما برای تحول چیست؟

راه حل ما همان است که در اصلاحیه بودجه هم آوردیم که یارانه ۳ دهک پر درآمد را به سلامت مردم اختصاص دهند، البته در مجلس مخالفت کردند و گفتند نمی شود ولی من همچنان معتقدم که می شود.

انتظار شما  برای تحقق این هدف در بودجه سال آینده چیست؟

اولین درخواست من این است  که در بودجه سال آینده حداقل همان ۱۳ هزار میلیارد تومان اعتبار  امسال  را به اضافه ۵۵۰۰ میلیارد تومان کسری امسال و اعتبار ۱۱۰۰ میلیارد تومانی محقق نشده حق جذب  که الان نداریم و مجبوریم از پول بهداشت بزنیم و به حقوق پرسنل اختصاص بدهیم، به ما بدهند.

البته با لحاظ حداقل۱۵درصد  افزایش تورم.   تا فقط بتوانیم وضعیت موجود را پایدار کنیم و اگر انتظار تحول در نظام سلامت داریم، آن بحثش جداست.   ما رقمهای لازم برای تحول در نظام سلامت را هم حساب کرده ایم و  در اختیار دولت قرار داده ایم که اگر قرار باشد، حاملهای انرژی آن طور که مجلس تکلیف کرده، گران شوند، از آن چقدر اختصاص بدهند، نیازی هم نیست که تغییر و تحول در یک سال اتفاق بیفتند، باید در چند سال انجام شود اما هر سال باید منابع آن دیده شود، این محاسبات انجام شده است و البته باید عمیق تر شود و همه این موارد در همان کارگروه دولت در حال بررسی است.

این دیدگاه شما با توجه به بودجه انقباضی و محدودیتهای بودجه ای قدری ایده آلیستی نیست؟

نه این اعتبار که می خواهیم، ۱۳هزار میلیارد تومانش که بودجه همین امسال ماست، حداقلش این است که با احتساب حداقل توریم ۱۵ درصدی خودش می شود ۱۵ هزار میلیارد تومان. ۵۵۰۰ میلیارد تومان هم که کسری امسال ماست و باید جبران شود.

دولتها هم همیشه برای سلامت مردم هزینه می کرده اند و الان هم باید ادامه پیدا کند. اما از آن نظر که بخواهیم  تحول ایجاد کنیم باید یک  بیمه کارآمد  داشته باشیم. از آن طریق می توانیم خدمات بیماستانها را بهینه کنیم و مدیریت بیمارستانها را به واحدهای اقتصادی کوچک  تقسیم کنیم. یعنی این ۴۰۰ هزار نفر را می توانیم با استفاده از قانون هیئت امنایی کردن بیمارستانها و با استفاده از بخش خصوصی واگذار کنیم  و  تصدی گری دولت را کاهش بدهیم.

و شما می خواهید این قوانین را اجرا کنید؟

بله حتماً، اگر ما یک بیمه  قوی داشته باشیم و بتوانیم تعرفه ها را واقعی کنیم، تمام بیمارستانهای کشور اقتصادی می شوند.

این کار را در سال آینده می خواهید انجام دهید یا یک برنامه مدت دار است؟

نه، در صورتی این کار شدنی است که منابع آن در بیمه ها تأمین شده باشد. ما الان مجبوریم برای هر تخت روز اقامت مریض در بیمارستانهای دولتی ۵۰ هزار تومان از منابع دیگر از جمله بودجه بهداشتی کسر کنیم و برای بیمارستان هزینه کنیم. ما در سال ۲۲ میلیون شب بستری در بیمارستانهای دولتی داریم. اینها  را می دانید، چه اعتبار عظیمی می طلبد و منبع آن هیچ کجا دیده نشده است.

یعنی بیمارستانها ورشکسته هستند؟

بله، ورشکسته هستند، دیگه. تعارف نداریم، بیمارستانهای دولتی ورشکسته هستند، وقتی دخل و خرج نخواند، بیمارستان مجبور باشد، واحدهایش را به این و آن اجاره بدهند و آنها هم خلاصه به نوعی مردم را تحت فشار قرار بدهند، حالا اسمش را نیاوریم، اما خودش هست. اگر بخواهیم صادقانه بگوییم بیمارستانها ورشکسته هستند.