الگوی آمریکایی دختر مسلمان

به گزارش پارس به نقل از سایت دخت ایران، مجموعه کمیک های مارول (Marvel comics) که از معروف ترین و پرطرفدارترین مجموعه داستان های مصور آمریکایی هستند، به تازگی اعلام نموده از سال آینده میلادی یک شخصیت دختر مسلمان پاکستانی-آمریکایی به نام « کماله خان» را به شخصیت های خود خواهد افزود.

داستان های مصور یا کمیک استریپ ها از تاثیرگذارترین رسانه ها در آمریکا هستند که بسیاری از اسطوره ها و شخصیت های ادبی و داستانی فرهنگ آمریکا از این بستر ظهور نموده اند. محبوبیت این داستان های مصور به حدی است که غالب شخصیت های داستان مشهور سینمای هالیوود نیز از این داستان ها اقتباس شده اند. سوپرمن، بتمن، مرد عنکبوتی یا اسپایدرمن، هالک شکست ناپذیر، مرد آهنی و بسیاری دیگر از همین دست شخصیت هایی هستند که در دنیای کمیک خلق شدند و پس از کسب محبوبیت در میان مردم به دنیای سینما آمدند. در نتیجه می توان ضریب نفوذ و تأثیرگذاری این رسانه را به خوبی درک نمود.

اما خلق شخصیتی که یک مسلمان مهاجر آمریکایی است از جنبه های مختلفی حائز اهمیت است. کماله خان دختر نوجوانی است که خانواده او اصالتاً مسلمانان پاکستانی هستند و به آمریکا مهاجرت نموده اند. آمریکا یکی از کشورهایی است که بیشترین میزان مهاجرت را به خود می بیند و طی دهه های اخیر تنوع نژادی و مذهبی مهاجران نیز بسیار افزایش یافته است. در نتیجه طی سالیان اخیر مساله مهاجران همواره از مهمترین مسایل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آمریکا بوده و حتی در چند دوره انتخابات گذشته ریاست جمهوری و کنگره موضع گیری نامزدها در این خصوص سرنوشت ساز بوده است. به همین ترتیب، سیاست گذاری های فرهنگی این کشور نیز تحت تأثیر همین واقعیت است و به مساله مهاجرت و مهاجرین توجه جدی می شود. در این میان یکی از رایج ترین اندیشه ها و سیاست ها در قبال مهاجرین، « همسان سازی» یا شبیه سازی آنها به یک « آمریکایی» بوده است. طبق این تفکر، فرد مهاجر باید به تدریج در فرهنگ میزبان هضم شده و گذشته خود را به فراموشی بسپارد و مطابق فرهنگ جدید تغییر نماید.

بر همین اساس، استفاده از یک شخصیت مهاجر در یکی از پرطرفدارترین مجموعه داستان های مصور که میزان تأثیرگذاری آن پیشتر بحث شد، قدمی در راستای همسان سازی مهاجرین خواهد بود. اما اینکه این شخصیت مهاجر مسلمان هم باشد، اهمیت بیشتری دارد. پس از حوادث یازده سپتامبر، اسلام هراسی به شدت در فضای رسانه ای و سیاسی آمریکا گسترش یافت و به یک گفتمان غالب تبدیل شد. بر اساس این گفتمان که متأثر از اندیشه های شرق شناختی بود، مسلمانان افرادی اهریمنی و غیرمدرن تصویر می شدند. به همین دلیل، هنوز هم برای بسیاری از مردم آمریکا تصور اینکه یک آمریکایی مسلمان هم باشد بسیار دشوار است. با این حال پروپاگاندای اسلام هراسی نتوانست مانع از آن شود که این دین بیشترین رشد را در میان ادیان مختلف شاهد باشد.

در نتیجه، سیاست گذاران فرهنگی آمریکایی به این نتیجه رسیده اند که به جای مقابله با مسلمانان به ارائه الگوی مطلوب خود از مسلمانان بپردازند. در حقیقت شخصیت کماله خان با توجه به تمامی موارد فوق طراحی شده است و می توان مأموریت اصلی او را ارائه الگوی همسان سازی مسلمانان و مهاجران دانست. الگویی که از طریق یکی از فراگیرترین و پرطرفدارترین رسانه های آمریکا منتشر می شود و بر خلاف مادر خود حجاب ندارد. ظاهر کماله خان کاملاً غربی است و هیچ یک از نمودهای اسلامی مانند پوشش کامل و حجاب در او دیده نمی شود. مهمتر از همه اینکه این شخصیت ابرقهرمان قابلیت های خارق العاده ای دارد و بر خلاف تصویر زن مسلمان که کمتر به دنبال ماجراجویی و تهور است، جسورانه به دنبال ماجراجویی است. تهیه کننده این مجموعه داستان ها هدف از خلق این شخصیت را کمک به نوجوانانی که دچار این دوگانگی در جامعه هستند عنوان نموده، اما به نظر می رسد با توجه به سطح تأثیرگذاری این داستانها، کماله خان قرار است مهاجران و به طور اخص مسلمانان مهاجر را به اسلام آمریکایی رهنمون شود.

اگر زمانی امثال باربی به دنبال ارائه الگوی مورد نظر خود به نوجوانان بودند، اکنون یک شخصیت از میان خود مسلمانان معرفی شده است تا به تدریج تصورات نوجوانان از دین خود را تحت تأثیر قرار دهد. احتمال بسیار زیادی وجود دارد که با موفقیت این مجموعه داستانی، در آینده نه چندان دور، فیلم های سینمایی نیز توسط هالیوود تهیه شود تا با سهولت و تأثیرگذاری بیشتری در سطح جهانی منتشر شود.