معاینه تا تجویز دارو تنها در کمتر از ۵ دقیقه!

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، زمان زیادی نمی گذرد که بفهمد خیلی منتظر نمی ماند و سرعت عمل منشی ها و تشخیص سریع پزشک هر دو دست به دست یکدیگر می دهند تا نه وقت بیماران در سالن انتظار به هدر رود و نه وقت پزشک درمطب.

  بیماری که از انتظار کشیدن بیش از اندازه اش برای ویزیت خسته شده به منشی مطب گلایه می کند و می گوید: از چند ماه قبل نوبت گرفته ام بعد از کلی منتظر ماندن پروسه معاینه و تجویز دارو و توضیح نحوه مصرف کمتر ازپنج دقیقه طول می کشد.

یکی از ویژگی های ویزیت مناسب اختصاص وقت کافی به بیمار است. پزشک باید وقت کافی در اختیار بیمار قرار دهد تا او بتواند شرایط بیماری و شرح حال خود را توضیح دهد. همچنین پزشک باید شرایط بیماری و گزینه های مختلف درمان را در کنار عوارض، هزینه ها و فواید برای بیمار توضیح دهد تا بیمار بتواند تصمیم درستی برای درمان بگیرد.

دکتر احسان شمسی گوشکی، متخصص اخلاق پزشکی در رابطه با شرایط یک ویزیت اخلاقی و مناسب می گوید: یک ویزیت مناسب باید به گونه ای باشد تا رابطه سالم و اخلاقی بین پزشک و بیمار برقرار شود و بتواند حس اعتماد به پزشک را در بیمار به وجود آورد به طوری که بیمار احساس کند که می تواند مشکلات خود را یک به یک با پزشک در میان بگذارد. پزشک نباید طوری رفتار کند که بیمار حس کند که پزشک برای اتمام معاینه عجله دارد بلکه باید برخورد او به گونه ای باشد که بیمار دغدغه وقت اندک را نداشته باشد و مشکلات خود را به اطلاع پزشک برساند.

معاینه ای به سرعت برق و باد

بنا به دستورالعمل وزارت بهداشت، متوسط زمان ویزیت پزشک عمومی حداقل ۱۵ دقیقه، متخصص ۲۰ دقیقه، فوق تخصص ۲۵ دقیقه و روان پزشک حداقل ۳۰ دقیقه است. همین طور در بند دوم منشور حقوق بیماران آمده است" پس از ارائه اطلاعات، زمان لازم و کافی به بیمار جهت تصمیم گیری و انتخاب داده شود" که این اطلاعات شامل" مفاد منشور حقوق بیمار در زمان پذیرش، ضوابط و هزینه های قابل پیش بینی بیمارستان اعم از خدمات درمانی و غیر درمانی و ضوابط بیمه و معرفی سیستم های حمایتی در زمان پذیرش، نام، مسئولیت و رتبه حرفه ای اعضای گروه پزشکی مسئول ارائه مراقبت از جمله پزشک، پرستار و دانشجو و ارتباط حرفه ای آن ها با یکدیگر، روش های تشخیصی و درمانی و نقاط ضعف و قوت هر روش و عوارض احتمالی آن، تشخیص بیماری، پیش آگهی و عوارض آن و نیز کلیه اطلاعات تأثیر گذار در روند تصمیم گیری بیمار، نحوه دسترسی به پزشک معالج و اعضای اصلی گروه پزشکی در طول درمان، کلیه اقداماتی که ماهیت پژوهشی دارند، ارائه آموزش های ضروری برای استمرار درمان می شود اما وقت ناکافی که پزشکان در اختیار بیماران قرار می دهند چنین فرصتی فراهم نمی کند.

همچنین دکتر ایرج خسرو نیا، رییس جامعه متخصصان داخلی در رابطه با حداقل زمانی که یک پزشک باید برای بیمار صرف کند، عنوان می کند: حداقل زمانی که پزشک عمومی برای هر بیمار اختصاص می دهد، نباید از هفت دقیقه کمتر باشد یعنی هر پزشک عمومی نباید بیش از هشت ویزیت در یک ساعت داشته باشد. این استاندارد برای پزشک متخصص شش بیمار و برای یک فوق تخصص چهار بیمار در یک ساعت است که زمان کافی برای معاینه و شرح حال در اختیار بیمار قرار بگیرد.

اما شمسی گوشکی در این باره اعتقاد دارد: تعیین زمان ثابت برای معاینه هر بیمار توسط پزشک چندان کار نتیجه بخشی و معقولی نیست.

وی در این خصوص می گوید: مدت معاینه بیمار توسط پزشک معیار درستی برای تشخیص کیفیت معاینه نیست چرا که ممکن است برخی از مراجعه کنندگان نیازی به زمان زیاد برای ویزیت نداشته باشند و تشخیص این موضوع بر عهده پزشک است اما پزشکان نیز باید توجه داشته باشند که معاینه همراه با عجله بیماران اخلاقی نیست و علاوه بر بیمار به شأن حرفه ای پزشک صدمه می زند و بر دیدگاه بیماران نسبت به آن ها تأثیر مثبت خواهد داشت.

صرف نظر از برخی پزشکانی که حقوق بیماران را نادیده می گیرند و یا این که لزومی به معاینه کامل بیمار نمی بینند گاهی حجم بالای مراجعه بیماران به برخی پزشکان باعث می شود که تعداد بیماران آن قدر زیاد باشد که پزشک وقت معاینه کامل را نداشته باشند و مجبور به کوتاه کردن زمان ویزیت باشند. در این صورت نیز پزشکان بااخلاق و با وجدان نسبت به نوبت دهی مدیریت می کنند. مردم نیز باید توجه داشته باشند که تعداد مراجعه کنندگان تمام پزشکان زیاد نیست و پزشکانی که تعداد زیادی بیمار در انتظار داشته باشند مجبورند وقت کمتری برای معاینه بگذارند.

بیمار ناراضی: برای ادامه درمان مجبوریم شرایط را تحمل کنیم

" هشت سال است که تحت نظر این پزشک هستم و برای ادامه درمان نیز مجبورم به او مراجعه کنم چرا که ممکن است تغیر پزشک معالج در روند درمان تاثیر منفی داشته باشد به اضافه این که تضمینی نیست پزشک بعدی رفتار بهتری با بیماران و یا معاینه دقیق تری داشته باشد" این را زنی می گوید که در مطب یک فوق تخصص غدد درون ریز دارای بورد تخصصی و عناوین دیگر منتظر است تا در ازای پرداخت حق ویزیت گزاف، برگه آزمایشی نشان دهد و نسخه اش را تا نوبت مراجعه بعدی تمدید کند.

پزشک

او و بسیاری دیگری از بیماران تصور می کنند با تغییر پزشک معالجشان در روند بیماری خود اختلال ایجاد می کنند و از پزشک جدید و ادامه درمان هراس دارند اما خسرونیا، رییس جامعه متخصصان داخلی اعتقاد دارد معاینه دقیق بیش ترین اهمیت را در درمان دارد و زمانی که پزشک وقت کافی برای معاینه و شرح حال گرفتن از بیمار اختصاص نمی دهد دیگر به او مراجعه نکنند چرا که دقت در تشخیص اهمیت بیشتری دارد.

خسرونیا با بیان اینکه مهارت پزشک نمی تواند جایگزین دقت در معاینه بیماران شود، می گوید: بدن انسان چندین ارگان مرتبط با یکدیگر دارد که با وجود حاذق بودن پزشک باز هم برای تشخیص درست نیاز به معاینه دقیق این ارگان ها وجود دارد بنابراین بی دقتی در معاینه می تواند باعث تشخیص نادرست بیمار و درمان اشتباه شود.

ویزیت نیمه خصوصی در مطب های خصوصی

حریم خصوصی نکته ای دیگر است که بیماران بسیار به آن اهمیت می دهند و توقع دارند در زمان معاینه رعایت شود و این موضوع به هیچ وجه توقع بی اساسی نیست. بر اساس ماده ۱۲ کلیات قوانین مربوط به مطب های پزشکی ودندانپزشکی معاینه بیماران به طور همزمان مجاز نیست و محل معاینه بیماران باید از محل انتظار کاملاً جدا باشد. همچنین طبق منشور حقوق بیماران ارائه خدمات سلامت باید مبتنی بر احترام به حریم خصوصی بیمار (حق خلوت) و رعایت اصل رازداری باشد و در کلیه مراحل مراقبت اعم از تشخیصی و درمانی باید به حریم خصوصی بیمار احترام گذاشته شود و ضروری است کلیه امکانات لازم جهت تضمین حریم خصوصی بیمار فراهم شود.

با این وجود محدودیت فضا و شمار بیماران و… موجب شده برخی پزشکان این حق بدیهی بیماران را نقض کنند و در هر نوبت ۲ یا تعداد بیشتری از بیماران را پذیرش و معاینه می کند. این علاوه بر این که نوعی بی احترامی به حقوق بیمار است باعث می شود آنان بسیاری از مشکلات خود را یا عنوان نکنند و یا به اشاره سربسته مشکلاتشان بسنده کنند که هر دو در تشخیص و درمان تأثیرگذار است.

با توجه به شرایط فرهنگی حاکم بر جامعه بسیاری از بیماری ها با انگ همراه است و مردم دوست ندارند اگر برای معالجه به پزشکی مراجعه می کنند دیگران نیز در جریان نوع بیماری، مدت درگیری و روند درمان قرار بگیرند. این مسئله در شهرهای کوچک کشورمان اهمیت بیشتری پیدا می کند چرا که آدم ها شناخت بیشتری از یکدیگر دارند و دانستن اطلاعات بیماری چندان برای افراد بیمار خوشایند نیست.

شمسی گوشکی، دبیر انجمن علمی حقوق پزشکی ایران در رابطه با رعایت حریم خصوصی بیماران به خبرنگار می گوید: معاینه همزمان چند بیمار باعث می شود که افراد با توجه به شرایط فرهنگی نتوانند مسائل و مشکلات خود را به راحتی برای پزشک بازگو کنند. این موضوع به خصوص در معایناتی که از حساسیت بیشتری برخوردارند می تواند باعث تضییع حق بیماران شود.

راه حل بیماران چیست؟

نارضایتی بیماران از ویزیت برخی پزشکان در مطب های خصوصی معمولا وقتی مطرح می شود که فردی به دلایلی نتیجه دلخواه را از معاینه نبیند و چون در بسیاری از موارد تاثیر درمانی در کوتاه مدت حاصل نمی شود بیماران به دنبال معیارهای کیفی قابل مشاهده در روند پذیرش و معاینه هستند. ویزیت هایی فله ای و یا دسته جمعی دو پدیده رایجی است که بیماران را نسبت به پزشکان گله مند کرده است.

در اولین اقدام بیماران باید در انتخاب پزشک دقت کنند و صرف مشهور بودن یک پزشک باعث نشود که برای درمان به او مراجعه کنند. در هجوم بیماران به برخی پزشکانی که با تبلیغات شناخته شدند، بی دقتی پزشک برای ویزیت بیماران کاملا طبیعی است. بنابراین بیماران دلیل اصلی به وجود آمدن چنین شرایطی هستند. هر چند که عوامل دیگری نیز در دامن زدن به آن تاثیر بیشتری دارند.

خسرونیا، رییس جامعه متخصصان داخلی با اشاره به اینکه تعیین زمان استاندارد نمی تواند این مشکل را حل کند، عنوان کرد: مردم از حق خودآگاه نیستند و راهی برای نظارت بر رعیت استانداردها نیز وجود ندارد، بهترین راه کنترل این موضوع وجدان پزشک و آگاهی بیماران است. مردم معمولاً اعتراضی برای نحوه معاینه نمی کنند مگر اینکه مدت ها تحت نظر پزشک باشند و عدم توجه او باعث تشخیص اشتباه شود. در نتیجه پزشکان نیز باید توجه داشته باشند که میزان مراجعه کنندگان را کنترل کنند و برای برخی از بیماران که شرایط خاص دارند به طور مثال از شهرهای مختلف برای ویزیت به او مراجعه می کنند وقت بیشتری بگذارند.

احسان شمسی گوشکی، متخصص اخلاق پزشکی نیز معتقد است تعیین مدت زمان ثابت برای معاینه هر بیمار توسط پزشک منطقی نیست اما پزشکان نیز باید توجه داشته باشند که معاینه باعجله و بدون صرف وقت کافی بیماران نیز صحیح نیست.

بدون تردید معاینه باید در شرایط مناسب و با زمان کافی انجام شود این را هم پزشک و هم بیمار می داند اما گاهی اوقات در عمل اتفاقی که می افتد این است که پزشک با سرعت معاینه و تجویز دارو را انجام می دهد و بیمار سکوت می کند. دلیل این سکوت هر چه که باشد چه ناآگاهی از حقوق خود یا ترس از برخورد پزشک و یا به دلیل احترام به پزشک، به نظر می آید این احترام یک طرفه و تنها از سوی بیماران باقی مانده است و برخی پزشکان همچنان در نسخه نویسی و پذیرش بیمار، وارد مارتن و رقابت تنگاتنگی با یکدیگر قرار گرفته اند.

هرچند سهم بیماران در ایجاد این ماراتن کاذب انکارنشدنی است اما با تمام این ها هر چند که این مسائل به نوعی تخلف پزشکان محسوب می شود و متولی آن باید روشن شود تا پاسخگوی این تخلفات باشد اما همه ما در گسترش این روش غلط ویزیت و معاینه سهیم هستیم. هر کس با دیدن این شرایط باید از پزشک خود مطالبه داشته باشد و درصورت عدم پاسخگویی از مراجعه مجدد به آن پزشک خودداری کند و باور داشته باشد که داشتن مهارت و با سابقه بودن پزشک و یا معروف بودن او نمی تواند دلایلی منطقی برای کم کاری و کم فروشی باشد چرا که این شرایط باعث می شود که بیمار با وجود صرف هزینه های بسیار برای پرداخت هزینه های مربوط به ویزیت و درمان، نتیجه مطلوبی از درمان نگیرند.

اگرچه کم کاری برخی پزشکان در حوزه معاینه، تشخیص و درمان بیماران متوجه همه پزشکان نیست اما به خاطر داشته باشیم این گروه از پزشکان به خاطر درآمدزایی در مطب و کلینیک هایشان، نسبت به ساده ترین و ابتدایی ترین قوانین که همان اخلاق پزشکی است بی توجه هستند و نباید به سادگی از آنها گذشت و انتظار می رود وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی در این باره جدی تر وارد شود.