کدام ورزشکاران با کافئین دوپینگ کردند؟

به گزارش پارس به نقل از مهر، بر اساس یک داستان قدیمی حدود پنج هزار سال پیش" شن نونگ" ، امپراتور چین که به دلیل تبحرش در روش های علمی شهرت داشت و همواره بر این اعتقاد بود که مطمئن ترین روش برای نوشیدن آب این است که ابتدا آن را بجوشانند، طی یک سفر متوجه شد تعدادی برگ در داخل آبی افتاده که وی آن را جوشانده است. پادشاه جرعه ای از این آب را نوشید و از طعم مطلوب و خواص نیروبخش آن شگفت زده شد.

بر اساس افسانه های یاد شده، چای اینگونه شناخته شد و مصرف آن همه گیر؛ طوریکه امروزه یکی از نوشیدنی های شایع حتی در میان ورزشکاران محسوب می شود. چرا که مصرف آن باعث شادابی و نشاط آنها می شود البته در صورتیکه چای به صورت کمرنگ و ولرم مصرف شود.

قهوه دیگر نوشیدنی پرطرفدار میان مردمان جهان است. قهوه ابتدا در کشور اتیوپی کشف و خیلی زود به دیگر کشورها معرفی شد. قهوه به سرعت به عنوان جایگزینی برای برخی نوشیدنی ها به خصوص نوشیدنی های الکلی که اسلام مصرف آن را حرام دانسته، جایگاه خاصی را میان مردمان جهان و به ویژه مسلمانان به دست آورد.

چای و قهوه هر دو - هر یک به اندازه ای - دارای طعمی مطلوب و البته کمی هم تلخ و گس هستند که مربوط به کافئین موجود در آنها می شود؛ ماده ای تلخ مزه که مصرف آن تاثیراتی روی سیستم عصبی و قلبی ورزشکاران دارد و در نهایت باعث افزایش قدرت و انرژی آنها می شود. به همین دلیل است که ورزشکاران باید در استفاده از چای و قهوه و البته هر ماده دیگری که دارای" کافئین" است باید و نبایدهایی را مورد توجه قرار دهند.

تاثیر کافئین بر روی بدن
" کافئین" که طعمی تلخ دارد نخستین بار در سال ۱۸۱۹ توسط دانشمندی به نام Bunge کشف شد. مصرف این ماده در ورزش باید با احتیاط صورت بگیرد چراکه دارای آثار محرک بر روی سیستم اعصاب مرکزی و دستگاه قلبی عروقی است. دکتر لطفعلی پورکاظمی در کتاب" ورزش، درمان بیماری ها" تاکید کرده که در واقع کافئین روی کورتکس مغز اثر گذاشته و حواس فرد را تحریک می کند. اینگونه است که استفاده از مواد کافئین دار سبب آگاهی ذهنی بیشتر می شود و در رفع خستگی و خواب آلودگی اثر بسزایی دارد.

میزان کافئین موجود در چای و قهوه
در یک فنجان چای حدود ۲۰ - ۷۵ میلی گرم کافئین وجود دارد اما یک فنجان قهوه ۸۵ - ۱۰۰ میلی گرم کافئین دارد. مصرف کافئین به مقدار کم یعنی ۵۰ تا ۱۰۰ میلی گرم (یکی دو فنجان چای در هر وعده) اثر محرک و مفید دارد اما اثرات مضر آن برای ۵۰ تا ۱۰۰ میلی گرم در هر وعده بروز می کند. در این شرایط آثار مسمومیت خفیف و شدید در فرد پدید می آید و فرد مبتلا به بیماری خاصی به نام" تئیسم" می شود.

با این اوصاف مصرف حدود ۵ فنجان چای در روز که حدود ۲۰۰ میلی گرم کافئین دارد، مفید است اما مصرف روزانه قهوه به این میزان، خوب نیست. در کل اگر فردی روزانه ۵۰ فنجان چای یا ۲۰ فنجان قهوه بنوشد در حقیقت ۲-۳ گرم کافئین در روز مصرف کرده است و علائم مسمومیت کافئین در وی ظاهر می شود.

چای بهتر است یا قهوه؟
میزان کافئین در یک فنجان قهوه ۵/۲ برابر یک فنجان چای است یعنی اگر میزان کافئین موجود در یک فنجان قهوه را ۱۰۰ میلی گرم در نظر بگیریم با توجه به سایر ترکیباتی که در قهوه وجود دارد نباید روزانه از ۲ فنجان قهوه بیشتر مصرف کرد، زیرا اگر میزان کافئین از ۵۰۰ میلی گرم روزانه بیشتر شود عوارض مسمومیت با کافئین رخ می دهد و خطرهای جسمی و روحی فراوانی به دنبال دارد.

در واقع مصرف چای روزانه مفید است اما مصرف قهوه در طی روز توصیه نمی شود مگر در شرایطی که در فرد احساس ضعف و سستی یا شب کاری اجباری و اضطراری ایجاد شده و نیاز به تقلیل خواب داشته باشد که حتی در این شرایط نیز هفته ای یک تا سه بار توصیه می شود. در چای مقادیر بیشتری آب جوشیده نسبت به قهوه ریخته می شود و عوارض بسیار کمتری در مسمومیتهای کافئین دارد.

بنابراین و با توجه به اینکه میزان کافئین موجود در چای کمتر از قهوه است (به شرط داشتن چای و قهوه به میزان مشابه) بیشتر به استفاده از چای توصیه شده است. به طور کلی نوشیدن قهوه در طی روز در شرایط طبیعی توصیه نمی شود اما نوشیدن چای توصیه می شود به ویژه مصرف چای سبز بسیار مفید و آثار ضد سرطانی آن خیلی ارزشمند است.

کافئین و دوپینگ
میزان مصرف معمول روزانه کافئین حداکثر ۲۰۰ میلی گرم است. مصرف بیش از این حد عوارضی به همراه دارد. اگر فردی حساس باشد حتی مصرف یک فنجان قهوه که ۱۰۰ میلی گرم کافئین دارد باعث بروز عصبانیت و تشویش و بی خوابی شدید در او شده و ریتم قلب او را مختل می کند. دوز کشنده کافئین هم ۱۰ گرم است. دوز مسموم کنندگی شدید آن بالای ۲ گرم و برای مسمومیت خفیف ۵۰۰ میلی گرم است.

مصرف کافئین اگر بیشتر از میزان معمول روزانه باشد، روی کارآیی فرد تاثیر می گذارد. این طریق کارآیی و استقامت ورزشکاران بیشتر و موجب افزایش مصرف اسیدهای چرب در حین ورزش می شود و گلیکوژن بیشتری در عضله ذخیره می شود و قابلیت انقباض عضلات مخطط برای مدت بیشتری باقی می ماند، در نتیجه احساس خستگی در وزشکار کمتر شده و هوشیاری و قدرت وی بیشتر می شود.

پیش از این مصرف ۲۵۰ تا ۳۵۰ میلی گرم کافئین از نظر وادا مجر به دوپینگ ورزشی می شد. بر این اساس وقتی در المپیک ۱۹۷۶ در ادرار دو ورزشکار به نام های لائورین و لتورنو مقادیر زیادی کافئین کشف شد باعث محرومیت آنها شد.

به طور کلی از کافئین به عنوان شایع ترین و پرمصرف ترین داروی محرک در میان عموم مصرف می شود. حتی تا چند سال پیش از کافئین به ویژه به منظور دوپینگ ورزشکاران استفاده می شد اما استفاده از این ماده همچنان به عنوان دوپینگ محسوب می شود؟

لطفعلی پورکاظمی در پاسخ به این پرسش مهر گفت: بدون شک کافئین باعث افزایش کارآیی ورزشکاران می شود و به راحتی درصد موفقیت آنها را بیشتر می کند. بر همین اساس تا چند سال پیش کافئین جزو مواد ممنوعه به حساب می آمد هرچند بعد از آن محدودیت های استفاده از این ماده برداشته شد با این حال ورزشکاران باید همچنان در استفاده از این ماده هوشیار باشد.

وی تاکید کرد: وادا در حال بررسی مجدد روی کافئین است تا در مورد این ماده به نتیجه قطعی برسد. بنابراین بهتر است ورزشکاران از حالا مصرف این ماده و هر ماده دیگری که دارای کافئین است را با دقت انجام دهند چون آنچه مسلم است کافئین روی کارآیی ورزشکاران تاثیر مثبت دارد و بعید نیست وادا دوباره استفاده از آن را دوپینگ ورزشی به حساب بیاورد.

بر این اساس ورزشکاران باید حتی در استفاده از داروهایی که کافئین دارند نیز جانب احتیاط را رعایت کند. به هر حال کافئین به صورت قرص و کپسول و آمپول در پزشکی کاربرد درمانی دارد. افزودن کافئین به قرص های ضد درد و ضد سرماخوردگی از جمله آسپرین و استامینوفن سبب افزایش آثار ضد درد این داروها می شود. آوامیگرن، میگریل، و تونوپان از داروهایی هستند که دارای کافئین می باشند.

ورزشکاران بیشتر چای بخورند یا قهوه؟
این پرسش دیگری است که پورکاظمی در پاسخ به آن به مهر گفت: چای بهترین توصیه به افراد مختلف حتی ورزشکاران است. البته چای هم باید به صورت کمرنگ و ولرم مصرف شود در غیراینصورت عوارض خود را دارد. اما برای ورزشکاران استفاده از قهوه به هیچ وجه توصیه نمی شود چراکه قهوه غلظت کافئین و تئین خیلی بالاست و استفاده از آن وابستگی شدید در فرد ورزشکار ایجاد می کند. گذشته از همه اینها احتمال اینکه کافئین دوباره جزو مواد دوپینگی قرار بگیرد، زیاد است و به این واسطه قهوه نیز دوپینگ زا خواهد شد.