نوازندگان ارکستر ملی به رهبری فرهاد فخر‌الدینی «ای ایران» نواختند

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، در ابتدای این مراسم محمد سریر، رئیس هیات مدیره خانه موسیقی با بیان این نکته که فرهاد فخرالدینی عضو شورای عالی خانه موسیقی است، گفت: انتشار این کتاب ارزشمند گامی موثر در شرح ردیف موسیقی ایران است. خوشبختانه در سه دهه اخیر بحث تئوریک موسیقی بسیار فعال شده است.

او ادامه داد: در حوزه تئوریک دو جنبه مهم وجود دارد، یکی جان مایه دستگاه ها است که چقدر اصالت دارند و روایت هایی که از آن وجود دارد، کدام یک اصیل است. از سوی دیگر ذات موسیقی ایران و ردیف موسیقی ایران در بداهه نوازی نهفته است. شان این گوشه ها در ظرفیت ردیف ها حائز اهمیت است.

این آهنگساز گفت: موسیقی ردیف دستگاهی حاصل خلاقیت مشترک هنرمندان است و متأثر از شرایط اجتماعی زمان های گوناگون در طول تاریخ پدید آمده است. از سوی دیگر روایت های ردیف نوازی باید با نگاهی تحلیلی مورد بررسی قرار گیرد. نباید تردید کنیم که تئوری موسیقی در سال های اخیر بسیار مورد بررسی قرار گرفته است. برای نسل جوان این تحلیل ها بسیار اثر گذارند.

وی در بخش دیگری از سخنانش افزود: این اثر حاصل عمر و نزدیک به شش دهه تلاش در حوزه موسیقی ردیف دستگاهی است و تحلیل آن کار بسیار دشواری است. آقای فخرالدینی کتاب دیگری نیز نوشته که بخش مهمی از تاریخ موسیقی ایران را در خود داشت. این کتاب نزدیک به ۵۰۰ صفحه و مشتمل بر تاریخچه ردیف، دستگاه و همچنین تحلیل تمام گوشه های موسیقی ایران است.

سریر گفت: به یاد دارم در دورانی که اثر موسی معروفی نیز منتشر شد، هنوز بحث هایی درباره آن وجود داشت و به همین سبب غالبا هنرمندان بدین بخش از موسیقی نمی پردازند.

سریر در پایان سخنانش گفت: این کار با حمایت موزه موسیقی و تلاش های آقای مرادخانی منتشر شده است. کمتر اثری در سال های اخیر از سوی ناشران انجام می شود و بعید می دانم در آینده جوان ها هم به دنبال چنین کاری بروند.

در ادامه رامسری، مدیر انتشارات « معین» پشت تریبون آمد و از تمامی هنرمندان و کسانی که در انتشار این کتاب همکاری کرده اند، تشکر کرد.

پس از این عباس سجادی (مجری) از داریوش طلایی، نوازنده تار و استاد دانشگاه خواست تا به روی صحنه بیاید.

داریوش طلایی در ابتدای سخنانش گفت: هر زمان که شرایط طوری بوده است که موسیقی نمی توانست نشر داشته باشد، این هنر به صورت غیر ظاهری رشد می کرد. در دوره ناصرالدین شاه به دلیل اینکه اهل ذوق بود و همچنین ارتباطی که با مغرب زمین داشت موسیقی شکوفا می شود. در این دوره در دربار موسیقی جدی نیز باب می شود؛ بنابراین در این دوره که موسیقی به تعالیم اشرافی اضافه می شود.

وی افزود: در این دوره اساتید به جمع آوری موسیقی پراکنده می پردازند و موسیقی که به اصطلاح در سینه اشخاص بود را به صورت رپرتواری منسجم در می آورند و تدریس می کنند و این همان چیزی است که به آن ردیف می گوییم.

طلایی در توضیح کتاب فخرالدینی گفت: آنچه در این کتاب مطرح شده فراتر از ردیف است. آقای فخرالدینی در این کتاب کاری جامع انجام داده است. این کتاب در ۴ بخش تنظیم شده و آنچه تئوری نوین ایران که بنیان آن کلنل وزیری بوده است، در بخش نخست آمده است. بخش دوم مشتمل بر تاریخچه ردیف است که به رسالات کهن پرداخته است. نکته جالب در این کتاب آن است که تنها یک تئوری موسیقی نیست و حاشیه ها و نکات در آن است که به رسالات کهن پرداخته است.

این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنانش گفت: قسمت چهارم مفصل ترین بخش کتاب است که گوشه ها و دستگاه ها را تحلیل می کند و نه تنها فرم گوشه را تحلیل می کند، کارهایی را که می توان با آنها انجام داد نیز بیان شده است.

طلایی در این بخش از برنامه توضیحات مفصلی درباره کتاب « تجزیه و تحلیل و شرح ردیف موسیقی ایران» ذکر کرد و در ادامه مراسم علی اکبر قربانی از شاگردان فرهاد فخرالدینی پشت تریبون آمد و درباره روند همکاری برای کتاب گفت: از همان ابتدا مشخص بود تا چه حد نکته بینانه به موضوعات پرداخته شده است به بسیاری از مباحثی که میان اساتید ممکن است مورد عدم تفاهم باشد در این کتاب پرداخته شده و می تواند به عنوان مرجعی برای هنرجویان موسیقی ایران و هنرمندان به حساب بیاد.

وی در انتهای کلامش از فرهاد فخرالدینی تشکر کرد که به وی اعتماد کرده است.

پس از این سخنان علی هاشمی، از دوستان فخرالدینی به روی صحنه آمد و در قسمتی از صحبت های خود گفت: بهترین عامل تشخیص موسیقی ایرانی دل است. اعتقاد دارم حسن انتخاب شعر، تلفیق صدا و موضوعیت شعر جزو بداهه خوانی، بداهه نوازی و است و بسیار حایز اهمیت است. درک مفهوم اصلی شعر هم بسیار دشوار و مهم است.

در ادامه مراسم کامبیز روشن روان (آهنگساز) روی صحنه آمد و گفت: خوشحالم که این کتاب امروز منتشر شده است. این کتاب یک کتاب مرجع موسیقی است و می توان در مقطع دکتر آن را تدریس کرد.

وی افزود: امیدواریم روزی این کتاب به همه مراکز علمی دنیا برود زیرا شناخت زیادی درباره موسیقی ما در دنیا نیست با خواندن این کتاب می توان به دانشی جامع در زمینه ردیف نوازی رسید.

روشن روان گفت: به ویژه در بخش موسیقی قدیم ایران موضوعاتی نهفته است که نه تنها ویژگی های جدید بلکه ارتباطات ردیف های مختلف با یکدیگر در آثار گنجانده شده و خواننده از لحظه لحظه آن سرشار از عشق و امید می شود.

پس از این سخنان شهرام توکلی از شاگردان فخرالدینی به روی صحنه آمد گفت: من به نمایندگی از ۶۰ نفر به اینجا آمده ام. صدای ارکستر ملی و نفس ارکستر ملی ایران به خاطر وجود استاد فخرالدینی بود و پس از ۱۳۸۸ که وی کناره گیری کرد، فهمیدیم کسی که بر سکوی رهبری ارکستر ملی قرار می گیرد باید شناخت کامل موسیقی ملی ایران داشته باشد.

در ادامه مراسم شهرام ناظری، خواننده پیشکسوت موسیقی ایران به روی سن آمد و ضمن اشاره به اتفاقی فرخنده که برای موسیقی ایران افتاده گفت: انتشار این کتاب توسط استاد فخرالدینی برای موسیقی ایران فرخنده است و همه باید از او بیاموزند.

وی افزود: موسیقی طی سال های گذشته آنگونه که باید خود را نشان نداده است. از سوی دیگر مسئولان فرهنگی نیز کاری نکرده اند. کدام یک از مراکز درباره کتاب استاد طلایی کنگره و جلسه تشکیل دادند. باید برای امتداد این ماجرا باید مسئولان فکری کنند. مهم ترین موضوع تنبلی ارگان های مرتبط با موسیقی است و تصور می کنند این موضوع بدان ها مربوط نیست.

شوالیه آواز ایران در پایان سخنانش گفت: امیدوارم مراکز فرهنگی در برنامه ریزی های سالانه خود در طیف گسترده تری به مسائل مربوط به موسیقی بپردازند.

محمد موسوی، نوازنده پیشکسوت نی دیگر هنرمندی بود که در این مراسم سخن گفت.

وی در صحبت کوتاهش گفت: این دومین کتاب استاد فخرالدینی است و من امیدوارم سومین کتاب ایشان را هم ببینم. آفتاب از شرق بلند می شود در غرب خبری نیست. در نگین انگشتری که از شوش به دست آمده و به ۶۰۰۰ سال قبل می گردد، عکس چنگ و طبل و نوازندگانش وجود دارد و امیدوارم شاهد رهبری او باشم و در ارکستر وی بنوازم.

در ادامه مراسم فرهاد فخرالدینی، آهنگساز و مولف کتاب « تجزیه و تحلیل و شرح ردیف موسیقی ایران» روی صحنه حاضر شد و گفت: حس می کنم بیهوده کار نکرده ام. شاگردانم یادشان نرفته که شاگردم بودند آنها امروز از اساتید موسیقی ایران اند و من به دوستی شان افتخار می کنم.

وی افزود: سالیان سال نوازنده بودم و بعد رهبری ارکستر را برعهده گرفتم استاد جواد لشکری شاهد بودند که در رادیو نوازنده به رهبری ارکستر رسیدم. در این ضمن آثار متعددی در زمینه آهنگسازی انجام دادم. زمانی هم رهبر ارکستر رادیو بودم و هم مدرسی پرکار بودم و آهنگ های زیادی می ساختم و شب ها تا صبح نمی خوابیدم تا اثری برای رادیو بسازم.

فخرالدینی گفت: با کناره گیری من چند حادثه اتفاق افتاد. یک انقلاب فرهنگی اتفاق افتاد و در هنرکده موسیقی ملی دیگر درس ندادم و به یکباره پیرامونم خالی بود نه از اداره ارکستر و نه هنرستان موسیقی ملی انجام شد. شروع به نوشتن شرح موسیقی ایران پرداختم همایون و اصفهان و شور و متعلقات آن را نوشتم. اما به سرعت کارگردان ها به سراغم آمدند و بهترین کار را موسیقی سریال دانستم و موسیقی سربداران را نوشتم. بلافاصله موسیقی ابن سینا که آن را امشب اجرا می کنم. در انتخاب قطعات هوشیاری زیادی اتفاق افتاد.

این آهنگساز اضافه کرد: موسیقی ما مدیون روح الله خالقی است. از ۱۳۳۸ در کتابخانه ملی کتاب های روح الله خالقی خواندم و غافل بودم که چه اثری بر من خواهد گذاشت و همزمان با آموزش تدریس را هم آغاز کردم از من خواستند تا طبق قوانین فارابی تنبور خراسان را به ردیف درآورم و فواصل آن شبیه تار و سه تار بود. به من پیشنهاد شد که موسیقی قدیم را ریشه یابی کنم.

عضو شورای عالی خانه موسیقی ایران در پایان گفت: ریتم و صدا را باید بشناسیم تا وارد مباحث اصلی موسیقی شویم من گنجینه هایی از ارموی و مراغه ای را کشف کردم و موفق به کشف آهنگی شدم که ششصد سال قدمت دارد و عبدالقادر مراغه ای آن را ساخته و قدیمی ترین قطعه مکتوب است همه این ها را به نت درآوردم. توجه به ریشه ها ما را استوارتر به جلو می برد و با اتکا به ریشه ها محکم تر خواهیم ایستاد.

فخرالدینی درباره اجرای این شب گفت: امشب قرار است چند قطعه از موسیقی فیلم ابن سینا و دو قطعه از ساخته های روح الله خالقی را به یاد این هنرمند اجرا کنیم.

پس از این سخنان علی مرادخانی، معاون هنری وزیر ارشاد و مدیر موزه موسیقی، به روی صحنه آمد و با اشاره به چگونگی روند پیشنهاد موزه موسیقی به فرهاد فخرالدینی برای انتشار این کتاب گفت: فقر مستندات در حوزه موسیقی احساس می شود.

وی افزود: می توان در این زمینه میزگرد و مستر کلاس هایی تشکیل داد. ما کسانی که سالیان سال زحمت کشیده اند، را مورد ارزش قرار نمی دهیم. باید بزرگان خود را با شایستگی مطرح کنیم. برعکس غرب که کوچک ترین کارها را به نحوی ارائه می دهند که همه را متوجه می کنند، ما در زمینه معرفی بزرگان قدری دریغ می کنیم.

مرادخانی گفت: امیدوارم در آینده اساتید با انگیزه و اشتیاق بیشتری کار خود را انجام دهند و مستندات موسیقی را به رشته تحریر درآورند.

وی در پایان بیان کرد: یکی از ویژگی های فخرالدینی این است که به قدری سخنانی را شیرین بیان می کند، که به سرعت فهمیده می شود و من برای ایشان آرزوی سلامتی و طول عمر دارم.

در ادامه مراسم جمعی از مسئولان، اعضای هیئت مدیره خانه موسیقی و هنرمندان به روی صحنه آمدند و از کتاب « تجزیه و تحلیل و شرح ردیف موسیقی ایران» رونمایی کردند.

بخش بعدی مراسم رونمایی کتاب، اجرای جمعی از نوازندگان ارکستر ملی به رهبری فرهاد فخرالدینی بود.

ارکستر در ابتدا یک قطعه از موسیقی فیلم « ابن سینا» ساخته فخرالدینی را اجرا کرد و در ادامه قطعه « حالا چرا» به آهنگسازی روح الله خالقی و شعر محمدحسین شهریار با صدای سالار عقیلی به اجرا در آمد.

پایان بخش برنامه هم اجرای قطعه « ای ایران» ساخته روح الله خالقی و شعر حسین گل گلاب بود که حضار به احترام این قطعه ایستاده آن را همراهی کردند.