۶۰ سال تنش بین ایران و آمریکا از نگاه فیگارو

گروه بین الملل : با نزدیک شدن به سخنرانی روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل و تغییرات مثبت در روند مذاکرات ۵+۱، روزنامه فیگاور، در گاه شمار خود به بررسی روند روابط ایران و آمریکا پرداخته است.

به گزارش پارس، تهران و واشنگتن از سال ۱۹۷۹ دیگر هیچ رابطه ای با یکدیگر ندارند، ولی تنش ها و درگیری ها میان این دو کشور همواره ادامه داشته. در این گاه شمار به ۶۰ سال تنش میان این دو کشور پرداخته ایم.

اگوست ۱۹۵۳– دستگاه های اطلاعاتی بریتانیا و آمریکا کودتایی را ترتیب دادند که باعث سقوط نخست وزیر محمد مصدق شد. او طرفدار ملی شدن صنعت نفت در ایران بود و گفته می شد که به روس ها بسیار نزدیک بوده. از آن پس، محمدرضا پهلوی، به عنوان متحد ایالات متحده، که از سال ۱۹۴۱ حکومت را در دست داشت، یک دوران دیکتاتوری را آغاز کرد.

ژانویه ۱۹۷۹ – با انقلاب اسلامی حکومت شاه سرنگون شد. محمدرضا شاه پهلوی قبل از عزیمت به ایالات متحده به مصر پناهنده و امام خمینی خواستار خروج بیگانگان از ایران شد.

نوامبر ۱۹۷۹ – دانشجویان اسلامی به سفارت ایالات متحده در تهران حمله کردند. شاه سابق که مبتلا به یک سرطان پیشرفته شده بود، درحال مداوای خود در نیویورک بود. ۵۲ تن از اعضای سفارت به گروگان گرفته شدند.

آوریل ۱۹۸۰ – عملیات مخفی برای آزادسازی گروگان ها شکست خورد و باعث مرگ ۸ نظامی در بیابان های ایران شد. ایالات متحده روابط دیپلماتیک خود را با تهران قطع کرد. آخرین کارمندان سفارت در ژانویه ۱۹۸۱، چند ساعت پس از خروج جیمی کارتر از کاخ سفید، در ازای استرداد دارایی های توقیف شده ایران توسط واشنگتن، آزاد شدند. آنها در مجموع ۴۴۴ روز را در اسارت بسر بردند.

نوامبر ۱۹۸۶ – واشنگتن برای جلب حمایت ایران در آزادسازی گروگان های آمریکایی در لبنان مذاکرات مخفی ای را با تهران آغاز کرد و تسلیحاتی را به این کشور فروخت. واشنگتن درآمد ناشی از فروش این تسلیحات را برای حمایت از شورشیان نیکاراگوئه مصرف کرد. ایران این معامله را برملا ساخت و یکی از رسانه ای ترین رسوایی های رییس جمهور ریگان را رقم زد.

ژوئیه ۱۹۸۷ – ایالات متحده با حمایت از نفتکش های کویت و عربستان وارد جنگ ایران-عراق شد. نیروی دریایی ایران تقریباً در این حملات ازبین رفت. دو سکوی نفتی ایران نیز منهدم شدند.

ژوئیه ۱۹۸۸ – هواپیمای ایرباس ایران ایر بر فراز خلیج فارس مورد اصابت موشک یک ناو آمریکایی که با دو ناوچه ایرانی نیز درگیر شده بود، قرار گرفت. ۲۹۰ مسافر و خدمه این هواپیما کشته شدند.

فوریه ۱۹۹۳ – ایران ازسوی واشنگتن به انجام سوءقصد علیه مرکز تجارت جهانی در نیویورک متهم شد. در این سوءقصد شش نفر کشته و هزاران نفر زخمی شدند.

آوریل ۱۹۹۵ – واشنگتن یک تحریم بازرگانی و مالی را علیه ایران به اتهام حمایت از تروریسم اعمال کرد. در سال ۱۹۹۶، تحریم هایی نیز علیه شرکت هایی که در حوزه نفت و گاز ایران سرمایه گذاری می کردند وضع شد.
ژانویه ۱۹۹۸ – رییس جمهور جدید میانه رو، محمد خاتمی، خواستار مذاکره با ایالات متحده شد و از" احترام" خود نسبت به تمدن آمریکا حرف زد. ولی چند هفته بعد، " مواضع ظالمانه آمریکا" را محکوم کرد. خاتمی مدام با مانع تراشی های محافظه کاران روبرو بود که طی دو دوره ریاست جمهوری او، پروژه های وی را یکی پس از دیگری نقش برآب می کردند.

سال ۲۰۰۱ – دولت جمهوری اسلامی علی رغم مخالفت رسمی با حمله به افغانستان، به شکلی بیطرفانه نظاره گر ورود نیروهای آمریکایی به این کشور بود و حتی پیشنهاد کرد که خلبانان آمریکایی را که در خاک ایران به اسارت گرفته شده بودند نجات دهد. تهران همچنین نقش مهمی در کنفرانس بن در اواخر سال ۲۰۰۱ داشت و حتی به همراه ایالات متحده به عنوان واسطه ای برای شکل گیری دولت افغانستان عمل کرد.

ژانویه ۲۰۰۲ – رییس جمهور جرج بوش بدون درنظر گرفتن تلاش های ایران، این کشور را جزو" کشورهای محور شرارت" که از تروریسم حمایت می کنند دسته بندی کرد. تهران هرگز این اقدام بوش را نبخشید.

۱۴ اوت ۲۰۰۲ – سازمان مجاهدین خلق از وجود دو مرکز هسته ای ناشناس خبر داد: مرکز غنی سازی اورانیوم نطنز و مرکز رآکتور آب سنگین اراک.

دسامبر ۲۰۰۳ – ایالات متحده پس از زلزله خانمان برانداز شهرستان بم که ۳۱ هزار نفر کشته داد، کمک هایی به ایران ارسال کرد. این یک ارتباط مستقیم نادر میان یک مسؤول آمریکایی و نماینده ایران در سازمان ملل بود.

اوت ۲۰۰۵ – محمود احمدی نژاد، شخصیت فوق محافظه کار، که به دلیل اظهارت ضد آمریکایی اش مشهور شده بود، به عنوان رییس جمهور انتخاب شد. ایران غنی سازی اورانیوم را ازسرگرفت و باعث وقوع بحران شدید و بی سابقه ای با کشورهای غربی شد. شورای امنیت سازمان ملل اولین سری تحریم ها را علیه ایران به تصویب رساند. و پس از آن نیز چندین تحریم دیگر وضع شد.

مارس ۲۰۰۹ – رییس جمهور ابارک اوباما به طور مستقیم مسؤولان جمهوری اسلامی را مورد خطاب قرار داد و خواستار پایان دادن به ۳۰ سال رویارویی شد.

ژوئن ۲۰۰۹ – اوباما سرکوب خشونت بار معترضان ایرانی به نتیجه انتخاب مجدد محمود احمدی نژاد را محکوم کرد و اظهار داشت که مشروعیت انتخاب مجدد احمدی نژاد در برابر میرحسین موسوی اصلاح طلب" مسایل جدی ای" را مطرح کرده است. واشنگتن همچنان بر سیاست گشایشگر خود تأکید کرد. در پاییز همان سال، نمایندگان آمریکایی و ایرانی در حاشیه مذاکرات ژنو پیرامون مسأله هسته ای به مذاکره نشستند.

اوت ۲۰۰۹ – ایران سه کوهنورد آمریکایی را در مرز میان عراق و ایران دستگیر و آنها را به جاسوسی متهم کرد. واشنگتن این موضوع را تکذیب کرد. ایران یکی از کوهنوردان را که زن بود، در سپتامبر ۲۰۱۰ آزاد و دو کوهنورد دیگر را یک سال بعد آزاد کرد.

دسامبر ۲۰۰۹ – جریان شهرام امیری در رسانه ها مطرح شد. تهران واشنگتن را به ربودن این فیزیکدان ایرانی متهم کرد، ولی شبکه آمریکایی" ای بی سی" تأکید کرد که این ایرانی استعفا داده و اکنون برای سازمان سیا فعالیت می کند. در ژوئیه ۲۰۱۰، امیری به دفتر حافظ منافع ایران در واشنگتن پناهنده شد و به تهران بازگشت.
ژوئن ۲۰۱۰ – دستگاه های اطلاعاتی آمریکا در سال ۲۰۰۶ یک حمله کامپیوتری را علیه پروژه هسته ای ایران آغاز کردند. اولین ویروس در سال ۲۰۰۸ با موفقیت و بدون اینکه شناسایی شود، به داخل یکی از کامپیوترهای مرکز نطنز نفوذ کرد. در سال ۲۰۱۰، دستگاه های اطلاعاتی ویروس استاکس نت را منتشر کردند که به کمک اسراییلی ها طراحی شده بود. ولی این ویروس کامپیوتری در اینترنت انتشار یافت و مورد شناسایی قرار گرفت. فلیم، ویروس جانشین آن، با نابود کردن هزاران نمونه از سانتریفوژهای فوق مدرن ایرانی باعث شد تا برنامه اتمی ایران یک سال و نیم عقب بیفتد.

اکتبر ۲۰۱۱ – واشنگتن اعلام کرد که یک پروژه سوءقصد را که ازسوی تهران علیه سفیر عربستان در آمریکا سازماندهی شده بوده را خنثی کرده. واشنگتن هواپیمایی ماهان ایر را که به عنوان یکی از حامیان این پروژه درنظر گرفته بود، در لیست سیاه خود اضافه کرد.

دسامبر ۲۰۱۱ – ایران یک هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی را در آسمان خود تسخیر کرد. واشنگتن خواستار استرداد آن شد. باراک اوباما قانونی به تصویب رساند که براساس آن، هرگونه نهادی که با بانک مرکزی ایران [به عنوان نهادی که درآمدهای نفتی این کشور را دریافت می کند] همکاری می کرد، از سیستم مالی آمریکا خارج می شد. تهران اعلام کرد که در صورت تحریم علیه صادرات نفتی اش، " یک قطره نفت هم از تنگه هرمز عبور نخواهد کرد" . واشنگتن نیز به نوبه خود اظهار داشت که هیچ گونه مداخله ای را در رفت و آمد نفتی این تنگه تحمل نخواهد کرد.

سپتامبر ۲۰۱۳ – حسن روحانی، شخصیت میانه رو، که به ریاست جمهوری ایران انتخاب شده، اقدامات خود را در برابر ایالات متحده به نشانه گشایش افزایش داده است. او نامه هایی را با باراک اوباما مبادله و ابراز آمادگی کرده که در صورت احراز شرایط لازم، با وی ملاقات خواهد کرد. کاخ سفید که در این رابطه محتاطانه عمل می کند، احتمال چنین دیداری را مردود ندانسته، ولی درعین حال خواستار عمل ازسوی روحانی شده است.