هشدار نسبت به خالی شدن روستاها از پزشک

به گزارش پارس به نقل از فارس، مسعود صالحی در نشست خبری در مورد وضعیت شبکه بهداشت و درمان گفت: وزیر بهداشت دولت یازدهم بر روی بحث شبکه بهداشت و درمان و همچنین مراقبتهای اولیه بهداشتی توجه ویژه دارد، در این شبکه خدمات پیشگیری مانند واکسیناسیون، مراقبت از زنان باردار و کودکان، بهداشت محیط، بهداشت حرفه ای و غیره ارائه می شود.

وی ادامه داد: ظرفی که این خدمات در آن اجرا می شود شبکه بهداشت و درمان است که شامل خانه های بهداشت روستایی و مراکز بهداشت شهری است. در خانه های بهداشت روستایی یک یا چند روستا با میانگین هزار نفر جمعیت پوشش داده می شوند. این خانه ها زیر نظر مرکز بهداشت شهری هستند و حدود ۱۲ هزار نفر را پوشش می دهند.

رئیس مرکز توسعه شبکه و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با اشاره به راه اندازی شبکه بهداشت از سال ۶۴ گفت: با توجه به شرایط امروز این برنامه نیازمند تغییر است و به نظر می رسد بعد از گذشت ۳۰ سال فراموش شده است چرا که در سال های اخیر به آن کمتر توجه شده است.

وی ادامه داد: توجه به عدالت در سلامت از مشخصه های اصلی این شبکه است که با هزینه مناسب و پایین راه اندازی شد. نیروها متناسب با کاری که می کردند تربیت می شدند اما وضعیت فرق کرده، اطلاعات مردم افزایش یافته و وضعیت اقتصادی و اجتماعی تغییر کرده است.

صالحی افزود: بسیاری از دستاوردهای شبکه بهداشت و درمان را فراموش کرده ایم درحالی که نباید مورد غفلت قرار گیرد، زمانی دکتر مرندی، وزیر بهداشت در سفر به استانها ابتدا خانه های بهداشت را می دید اما در سالهای اخیر وزارت بهداشت به شبکه بهداشت کم توجه شده است.

رئیس مرکز توسعه شبکه وزارت بهداشت با تأکید بر بازنگری در شکل، محتوا و نحوه اجرای برنامه ها گفت: زمانی اکثر خدمات سلامت دولتی بود در حالی که اکنون نیروهای زیادی در بخش خصوصی فعالیت می کنند و باید پرسید آیا همچنان بدون کمک بخش خصوصی این برنامه را می توان پیش برد؟ در حالی که باید از ظرفیت های غیر دولتی استفاده شود چرا که در استخدام ها و مجوزهای دولتی محدودیت وجود دارد.

صالحی گفت: در حال حاضر ۱۷ هزار و ۶۳۸ خانه بهداشت فعال داریم و در واقع به ۹۶ درصد خانه بهداشت مصوب رسیده ایم البته هر ۵ سال این برنامه بازبینی می شود.

وی ادامه داد: ۲۴۲۳ مرکز بهداشت و درمان روستایی وجود دارد که ۹۲ درصد برنامه مصوب است. ۲۳۵۴ مرکز بهداشت شهری نیز داریم که ۹۵ درصد برنامه مصوب است و ۱۹۱۵ پایگاه بهداشت شهری موجود است که ۶۵ درصد برنامه مصوب است و این به دلیل جدید بودن برنامه بوده که کمتر اجرا شده است.

وی افزود: بسیاری از خانه های بهداشت قدمتی ۳۰ ساله دارند، نیاز به بازسازی پیدا کرده اند و برخی از آنها نیز استیجاری هستند و در ملکیت وزارت بهداشت قرار ندارند.

صالحی با تأکید بر استفاده از ظرفیت مردمی، گفت: با وجود اینکه داوطلبان سلامت از ۱۵ سال پیش ایجاد شده، نتوانسته ایم به خوبی از توان مردم استفاده کنیم.

بازگشت بیماری های واگیر به کشور

رئیس مرکز توسعه شبکه وزارت بهداشت با اشاره به تغییر الگوی بیماری ها و شیوع بیماری های غیر واگیر، گفت: اگر شیوع بیماری های واگیر کم شده به دلیل فعالیت شبکه بهداشت است اما دیده نمی شود و اگر لطمه ای به شبکه بهداشت وارد شود تمام بیماری های واگیر باز می گردد.

وی افزود: این خطر بالقوه وجود دارد چنانچه پوشش واکسیناسیون افت کند و مراقبت از بیماری ها آسیب ببیند با توجه به افزایش سن جمعیت، بیماری های خطرناک و واگیر باز می گردد.

صالحی برنامه پزشک خانواده را همزاد شبکه بهداشت و درمان توصیف کرد و گفت: پزشک خانواده از ابتدا در شبکه دیده شده اما متأسفانه مورد غفلت قرار گرفته، ما در این سالها بهورز، کاردان و کارشناس تربیت کرده ایم اما با کمبود شدید پزشک مواجه هستیم و نتوانسته ایم آنها را جذب روستاها بکنیم.

وی افزود: در جذب پزشکان نه از اهرم قانونی استفاده کرده ایم و نه نظام پرداخت در شبکه مناسب بوده است؛ زمانی طرح نیروی انسانی وجود داشت که دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی ۵ سال باید به مناطق محروم می رفتند و این طرح اجباری باعث شد تا ۱۲ سال پیش کمبودی در روستاها نداشته باشیم.

صالحی ادامه داد: اما اکنون دوره این طرح دو ساله شده است و برای برخی رشته های تخصصی اجباری نیست و پس از یک سال حتی می توانند آزمون بدهند و با احتساب ضریب، ۱۵ ماه در مناطق محروم باقی می مانند. همچنین ۷۰ درصد از داوطلبان نیز زن هستند و به روستا نمی توانند بروند، نیروهای مرد نیز برای دوره طرح به نیروهای مسلح داده می شوند.

صالحی گفت: در دهه ۶۰ و ۷۰، در روستاها پزشک داشتیم اما اکنون کسی نمی رود، از سوی دیگر پزشکان در مراکز شهری فقط ۱.۵ میلیون تومان می گیرند که کارمند عادی هم همین میزان را دریافت می کند، در روستا به طور میانگین ۲ میلیون تومان می گیرند و ماما نیز ۵۴۰ هزار تومان.

وی افزود: این در حالی است که این پزشکان دو شیفت کار می کنند، به روستاهای اطراف هم سر می زنند و به دلیل ضعیف بودن بیمه روستایی، نیروهای کاردان و ماما توان ماندن ندارند و انگیزه لازم از پزشکان در مناطق محروم دور شده است.

تا سال آینده پزشکی در روستاها نمی ماند

وی تصریح کرد: ۶ هزار و ۲۰۰ پزشک در روستاها داشتیم اما اکنون ۵ هزار و ۱۰۰ نفر شده است یعنی هزار و ۱۰۰ نفر کم شده و اگر ادامه یابد به ۴ هزار و ۵۰۰ پزشک می رسد و سال آینده هم پزشکی در روستاها باقی نمی ماند.

صالحی گفت: در برخی مناطق محروم مانند سیستان و بلوچستان از ۱۲ مرکز، ۶ مرکز آن پزشک ندارند و هر مرکز نیز با مرکز دیگر ۱۰۰ کیلومتر فاصله دارد.

مجبور می شویم پزشک افغانی بیاوریم

رئیس مرکز توسعه شبکه وزارت بهداشت ادامه داد: در زمانی که رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان بودم به وزیر بهداشت وقت خانم دستجردی و حتی به مجلس نامه دادم که وضعیت پزشکان در این منطقه بسیار خطرناک است و اگر ادامه یابد مجبوریم از افغانستان و بنگلادش پزشک وارد کنیم.

وی ادامه داد: با پرداخت ۲ تا ۳ هزار دلار به این پزشکان وارداتی مشکلاتمان برطرف می شود، باید جواب مردم را بدهیم آنها خدمت می خواهند، تا سال ۷۲ این پزشکان در کشور بودند و هزار دلار ماهیانه به آنها داده می شد اما کم کم با استقرار پزشکان ایرانی و اجرای طرح اجباری، روستاها از آنها بی نیاز شدند.

صالحی گفت: ۸۰ هزار پزشک عمومی داریم. برای اجرای برنامه پزشک خانواده به ۳۰ هزار پزشک عمومی نیاز داریم، این در شرایطی است که بسیاری از این پزشکان خود را به نظام پزشکی معرفی نکرده اند، بسیاری بیکار هستند و برخی دیگر به کار دیگری مشغولند.

به ازای هر ۲دانشگاه یک پزشک در روستا مستقر است

رئیس مرکز توسعه شبکه وزارت بهداشت گفت: متأسفانه از هر دو دانشگاه علوم پزشکی در استان سیستان و بلوچستان یک پزشک مستقر در مراکز روستایی وجود دارد یعنی فقط ۲۶ پیام آور بهداشت در مراکز بهداشتی مستقر است که ۱۷ نفر آن مربوط به سیستان و بلوچستان است. با این وجود بیش از ۵۹ درصد این استان با کمبود پزشک مواجه اند.

صالحی افزود: برای اجرای برنامه پزشک خانواده روستایی که در مراکز روستایی و شهری زیر ۲۰ هزار نفر اجرا می شود به ۷ هزار و ۶۱۵ پزشک نیاز داریم.

کسری ۲۵۰۰ نفری پزشک در شبکه بهداشت کشور

وی ادامه داد: فقط ۵ هزار و ۱۱۲ نفر از این پزشکان را جذب کرده ایم و ۲ هزار و ۵۰۰ نفر کسری داریم، از تعداد افراد جذب شده ۲ هزار و ۵۰۰ نفر قراردادی هستند که ممکن است پس از ۶ ماه بروند و فقط ۹۰۰ نفر قراردادهای رسمی و پیمانی دارند.

به گفته وی اگر فقط به مدت ۱.۵ سال پزشکان فارغ التحصیل را به شبکه بهداشت و درمان تزریق کنند، تمام کسری این مراکز برطرف می شود.

صالحی گفت: طی ۸ سال گذشته در برنامه پزشک خانواده روستایی، افزایش پرداختها متناسب با تورم نبوده است و اکنون پزشکان تمایلی به ماندن ندارند و اگر ادامه یابد تا دو سال آینده روستاها از پزشک خالی می شوند.

وی در مورد اجرای برنامه پزشک خانواده گفت: این برنامه طبق قانون ضروری و لازم الاجرا است؛ پزشکان و مردم از وضعیت درمان ناراضی اند و منابع محدود جوابگوی نیازها نیست، تجهیزات گران شده و دانشگاه ها با کمبود اعتبارات مواجه اند، بیمه ها کسری دارند و اعتبار دفترچه ها در حال کاهش است به طوری که به کاغذی بی ارزش تبدیل شده اند.

صالحی گفت: تمام این مشکلات ضرورت اجرای برنامه پزشک خانواده را بیشتر می کند و اگر این برنامه با اصلاح مدیریت مالی اجرا شود نه تنها اعتباری کم نمی آوریم بلکه می توانیم اضافه هم داشته باشیم.

رئیس ستاد برنامه پزشک خانواده وزارت بهداشت افزود: اجرای برنامه پزشک خانواده در ابتدا چون رایگان تعریف شد، سقف هزینه نداشت، بار مراجعات زیاد شد، آزمایشهای غیر ضروری تجویز شد و بیمه ها را دچار ورشکستگی کرد در حالی که باید با توجه به پول موجود برنامه ریزی کرد.

وی تصریح کرد: در نسخه جدید پزشک خانواده مدیریت منابع دیده شده و اگر ۲ هزار میلیارد تومان به این برنامه تزریق شود مشکلات آن اصلاح و مراقبت از سلامت جدی تر می شود.

صالحی افزود: پرونده الکترونیک سلامت ظرف در حال تکمیل است، تاکنون ۷۵۰ هزار نفر در ۱۰ استان به غیر از تهران ویزیت پایه شده اند، ثبت نام در چند ماه گذشته زیر ۱۰۰ هزار نفر بود اما الان با سرعت پیش می رود.

برنامه پزشک خانواده در تهران با احتیاط پیش می رود

مدیر شبکه بهداشت و درمان کشور در مورد اجرای برنامه پزشک خانواده در تهران گفت: شاید با احتیاط بیشتری جلو برویم و شاید به بعد موکول شود، باید این برنامه مجدد بررسی شود و در زمان دیگری اطلاع رسانی می شود.

وی ادامه داد: زیرساختهای الکترونیکی در تهران انجام شده، ثبت نام ها در حال انجام است، ۳۲۰۰ نفر از پزشکان در سامانه ثبت نام کرده اند و اگر به صورت موقت متوقف شود در آینده طی فراخوانی کار را آغاز می کنیم، برنامه نیاز به اصلاح دارد و مرتب پایش می شود.

استان جدیدی به برنامه پزشک خانواده اضافه نمی شود

وی افزود: اما اصل اجرای پزشک خانواده مورد توافق است، متوقف نمی شود و شاید بر اساس اعتبارات و اصلاح بودجه، دچار تغییراتی شود. فعلاً استان جدیدی به برنامه اضافه نمی شود و در دو استانی که این برنامه اجرا شده روال قبلی ادامه می یابد.

رئیس مرکز توسعه شبکه وزارت بهداشت گفت: سال گذشته ۱۶۷ میلیارد تومان به برنامه پزشک خانواده داده بودند که امسال سه دوازدهم آن را در نظر گرفتند.

صالحی در مورد تیم پزشک خانواده گفت: اگر بیمه سلامت اجرا شود تیم پزشک خانواده گسترش می یابد، در حال حاضر در نسخه ۰۲ فقط پزشک وجود دارد و شاید در آینده اقدامات دیگری مانند واکسیناسیون و… به وی داده شود و دستیار نیز در کنارش باشد اما تیم ۱۷ نفره با عنوان پزشک خانواده معنی ندارد.