۳ چالش کلیدی وزیر آینده نفت در سال ۹۲

به گزارش پارس به نقل از مهر، هر چند حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور جدید در اولین روز کاری خود فهرست اعضای کابینه دولت یازدهم از جمله وزرای پیشنهادی نفت و نیرو را در اختیار مجلس قرار داد اما وزیر آینده نفت دستکم با سه چالش جدی روبرو است.

آذرماه سالجاری برای صنعت نفت ایران یک ماه سرنوشت ساز و تاریخی خواهد بود، زیرا پس از دو سال رایزنی بین اعضای مختلف، انتخابات دبیرکلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز و اوپک نفت برگزار خواهد شد.

در این بین هر چند از سال گذشته غلامحسین نوذری به عنوان نامزد پیشنهادی ایران برای دبیرکلی اوپک نفت معرفی شده است اما هنوز وزارت نفت اقدامی برای تعیین نامزد واجد شرایط برای دبیرکلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز نکرده است.

به اعتقاد رستم قاسمی وزیر نفت مهمترین ضعف وی در طول دو سال مدیریت در وزارت نفت نبود یک سیاست جامع برای احیای دیپلماسی انرژی در حوزه های نفت و گاز بوده است به طوری که پس از خروج برخی از دیپلمات های نام آشنا از صنعت نفت ایران در طول فعالیت دولت دهم اما جایگزین مناسبی برای حوزه استراتژیک انتخاب نشده است.

در این بین مسئولان امور اوپک و امور بین الملل وزارت نفت ایران هم در طول چند سال گذشته موفق به یک رایزنی و ایجاد یک اجماع در راستای سیاست های کلان صنعت نفت کشور در اوپک نفت و گاز نشده اند.

یکه تازی عربستان در اوپک نفت و تصاحب کرسی استراتژیک بخش تحقیقات این سازمان و سپس شکست در انتخابات دبیرکلی، تعیین محل استقرار دبیرخانه، تدوین اساسنامه و در اختیار گرفتن میزبانی سران در رقابت با روسیه و قطر در مجمع کشورهای صادرکننده گاز از مهمترین نمونه های خلا یک دیپلماسی انرژی در سطح صنعت نفت کشور است.

از این رو مهمترین چالش وزیر آینده نفت، احیای کوتاه مدت این دیپلماسی انرژی با به کارگیری از دیپلمات های نفتی و آشنا با فضای بین المللی صنایع نفت و گاز در جهان و اوپک است.

متوقف ساختن توسعه میادین مستقل نفت و گاز

اکبر ترکان مشاور ارشد کابینه دولت یازدهم مهمترین برنامه اولویت دار وزارت نفت را توسعه پارس جنوبی، پارس جنوبی و پارس جنوبی عنوان کرده است و تاکید می کند: هیچ طرح بریا توسعه اولویت دار تر از پارس جنوبی نیست.

در شرایط فعلی ۱۰ فاز پارس جنوبی در مدار بهره برداری قرار دارند و توسعه ۱۷ فاز دیگر به صورت همزمان در حال انجام بوده که پیشرفت این فازهای بین ۵۰ تا ۶۰ درصد اعلام شده است.

از سوی دیگر با افزایش تحریم های بین المللی و محدود شدن منابع مالی، در طول دو سال گذشته تاکنون هیچگاه شرکت ملی نفت ایران موفق به اجرای یک برنامه جامع نظام مند و هوشمندانه به منظور تخصیص منابع مالی و اعتباری به طرح های مختلف بخش بالادستی صنعت نفت و گاز کشور نشده است.

عبدالمحمد دلپریش مدیر برنامه ریزی شرکت ملی نفت درباره نحوه اجرای طرح های توسعه ای در صنعت نفت اظهارنظر جالبی می کند و معتقد است: وزیر آینده نفت باید با حذف طرح های غیر اولویت دار و متوقف کردن توسعه میادین مستقل حداکثر تمرکز مالی، عملیاتی، مدیریتی و کالایی خود را در اختیار طرح توسعه میادین مشترک نفت و گاز بگذارد.

در طول دو سال گذشته قرارداد چندین طرح توسعه میادین مستقل نفت و گاز همچون فاز سوم توسعه دارخوین، زاغه، لاوان، چنگوله، کوه موند، بوشگان، کاکی، فروز بی، کیش، توسن، بند کرخه، آلفا، نیروگاه غرب کارون و سومار با حجم سرمایه گذاری نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار امضا شده است.

حال این سوال باقی می ماند که ایا در شرایط تحریم و محدود بودن منابع مالی، تامین کالا و تجهیزات و خرید دکل استاندارد و با کیفیت امکان توسعه این حجم گسترده میادین نفت و گاز مستقل وجود دارد؟

از این رو مهمترین چالش کوتاه مدت وزیر آینده نفت، متوقف ساختن و حتی حذف طرح های توسعه ای میادین مستقل نفت و گاز و ایجاد یک الویت بندی برای توسعه فازهای پارس جنوبی و سایر میادین مشترک نفت و گاز کشور است.

سقوط آزاد تولید و احتمال قطعی های گسترده گاز

ظرفیت تولید گاز ایران از دو سال گذشته تاکنون در بخش بالادستی حتی یک مترمکعب هم افزایش نیافته است و حتی به دلیل انجام تعمیرات اساسی و اجرای پروژه های تثبیت، تولید گاز در برخی از میادین مناطق مرکزی ایران با کاهش روبرو شده است.

همزمان با این کاهش تولید در مناطق مرکزی، در شرایط فعلی محدودیت های گسترده ای برای افزایش تولید گاز از چاه های پنج فاز قدیمی ۱۲،۱۵ تا ۱۸ پارس جنوبی وجود دارد و در خوش بینانه ترین حالت امکان افزایش حدود ۱۲.۵ میلیون مترمکعبی تولید گاز از یکی از ترین شیرین سازی و ۶ حلقه چاه دریایی فاز ۱۲ پارس جنوبی تا پیش از زمستان وجود دارد.

از سوی دیگر از سال گذشته تاکنون هر چند تولید گاز ایران در بخش بالادستی افزایش نیافته است که نزدیک به سه هزار شهر، روستا، واحدهای صنعتی و نیروگاه به جمع مصرف کنندگان گاز کشور افزوده شدند ضمن آنکه امکان بهره برداری از طرح ذخیره سازی گاز شوریجه به دلیل متوقف ماندن توسعه این پروژه در بخش بالادستی وجود ندارد.

بر اساس برآوردهای انجام گرفته برای زمستان سالجاری نیاز به مصرف گاز در تمامی بخش های خانگی، تجاری، صنایع، نیروگاه، پتروشیمی ها، صادرات و تزریق از مرز یک میلیارد مترمکعب در روز عبور می کند که در این بین وزیر آینده نفت باید روز تولید ۶۰۰ تا ۶۵۰ میلیون مترمکعب گاز غنی حساب کند.

در این بین هم اکنون وضعیت پیشرفت تعمیرات اساسی پالایشگاه ها، خطوط انتقال و تاسیسات تقویت فشار گاز از پیشرفت قابل توجهی قرار دارد و هر چقدر در بخش بالادستی گاز مشکل وجود دارد وضعیت شبکه پالایشگاهی و انتقال گاز کشور رضایت بخش ارزیابی می شود.

از سوی دیگر با وجود کاهش تولید گاز، اخیرا قراردادی به منظور صادرات ۲۰ تا ۲۵ میلیون مترمکعب به عراق امضا شده است و مشخص نیست که این حجم گاز که معادل تولید یک فاز پارس جنوبی بوده باید از کدام محل تامین شود؟

البته در کنار این سه چالش کوتاه مدت وزیر نفت در سال ۹۲، تحریم نفت و برنامه ریزی به منظور افزایش صادرات طلای سیاه، بدون خوراک ماندن پتروشیمی های جدید تاسیس، افزایش مصرف بنزین و به ویژه پیش بینی ثبت رکوردهای جدید مصرف در شهریور، واردات کالاهای غیراستاندارد چینی، تعلیق برخی از قراردادهای ساخت کالا توسط سازندگان ایرانی و ورود گسترده دکل های حفاری چینی، تامین نفتکش برای صادرات نفت و محصولات مایع پتروشیمی، احیای کادر مدیریتی، ساختار و منابع انسانی وزارت نفت از دیگر چالش های بلندمدت وزیر آینده نفت است.