افزایش نقدشوندگی بازار باصندوق های سرمایه‌گذاری

به گزارش پارس به نقل از باشگاه خبرنگاران، طی نشست روز گذشته کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران مزایای صندوق های قابل معامله در بورس نسبت به صندوق هایی که قابل معامله نیستند تشریح شد در این نشست قاسم محسنی، معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: این صندوق ها در سطح جهانی هم قدمت زیادی ندارند. بعد از این که ما چند سالی تجربه صندوق های سرمایه گذاری را در کشور داشتیم جا داشت که در زمینه صندوق های قابل معامله در بورس هم تجربه کسب کنیم.

محسنی تجربه صندوق های سرمایه گذاری در بورس را مفید ارزیابی کرد و افزود: در حال حاضر حدود ۹۹ صندوق سرمایه گذاری در کشور وجود دارد که ارزش اوراق بهاداری که در این صندوق است بیش از ۲۷ هزار میلیارد ریال است و بیش از ۷۵ هزار نفر از سرمایه گذاران کشور در این صندوق ها سرمایه گذاری کردند. بیش از ۳/۲ درصد ارزش معاملات بورس تهران را صندوق های سرمایه گذاری انجام می دهند بنابراین این صندوق ها به افزایش نقدشوندگی بازار کمک کرده اند.

این مدیر مسئول اظهار داشت: در سایر کشورها مخصوصاً بازارهای سرمایه پیشرفته همانطور که می بینید توجه خاصی به صندوق های سرمایه گذاری می شود و وجود صندوق سرمایه گذاری و پیشرفت آن ها و پیچیدگی آن ها به نوعی به معنی پیچیدگی و پیشرفت بازار هم محسوب می شود. اگر آمار اخیر را در کشور آمریکا ملاحظه کنیم ارزش صندوق های سرمایه گذاری در سال ۲۰۱۲ طبق آماری که انجمن شرکت های سرمایه گذاری منتشر کرده بالغ بر ۷/۱۴ تریلیون دلار بوده که ارزش این صندوق ها در کل دنیا ۸/۲۶ تریلیون دلار است که صندوق های قابل معامله از این رقم ۳/۱ تریلیون دلار را شامل می شود.

وی ویژگی انواع صندوق های سرمایه گذاری را تشریح کرد و ادامه داد: در دنیا عمده صندوق های سرمایه گذاری، صندوق های سرمایه گذاری در بورس از نوع صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس از نوع صندوق های شاخصی فعال هستند. اما در ایران به دلیل این که بعضاً نماهای معاملاتی متوقف می شدند و یا با صف خرید و فروش مواجه می شدند امکان این که ما صندوق هایی را به صورت شاخصی برای ETF ها تعریف کنیم وجود نداشت.

مدیر نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس گفت: تصمیم بر این شد که صندوق های ETF یا قابل معامله فعال باشند و یکی از دلایل تأخیر هم به همین دلیل بوده که دنبال راه حلی می گشتیم که بتوانیم صندوق های قابل معامله را با توجه به الگوهای بین المللی که وجود داشت ایجاد کنیم.

وی با بیان این که صندوق های قابل معامله نسبت به صندوق هایی که قابل معامله نیستند مزایایی دارند گفت: البته ما امیدواریم که این مزایا باعث نشود که صندوق های غیر معامله از دور خارج شوند و صندوق های قابل معامله جایگزین شوند. ما هر دو محصول را باید داشته باشیم کمااینکه در سایر کشورها صندوق غیر قابل معامله از نظر ارزش و تعداد بزرگتر از صندوق های قابل معامله یا ETF ها هستند.

وی گفت: در صندوق های قابل معامله یک رکن بازار گردان اضافه ودر عوض رکن ضامن نقدشوندگی را حذف کردیم. صدور و ابطال فقط برای بازارگردان امکان پذیر است و اشخاص سرمایه گذار اگر می خواهند از صندوق ها خارج شوند باید هر واحد از صندوق را در بازار بفروشند و در مقابل باید مشتری وجود داشته باشد اگر مشتری وجود نداشته باشد بازارگردان به قیمت مظنه خرید و تا سقف معاملات روزانه که متعهد شده است تعهد دارد خریداری کند.

فعال باازر سرمایه اظهار داشت: بنابراین صدور و ابطال برای سرمایه گذاران صورت نمی پذیرد بازارگردان می تواند تقاضای صدور و ابطال را به مدیر صندوق ارائه دهد و شخصیت بازارگردان مستقل و جدای از مدیر است و صدور و ابطال به تقاضای بازارگردان اتفاق می افتد.

وی در ادامه باتشریح شرایط و نحوه معامله ETF ها افزود: اگر در بازار از واحدهای صندوق استقبال شود و تقاضای خرید به قدری زیاد شود که قیمت واحدها در بازار بیش از حد نرمال شود لاجرم بازارگردان با پرداخت وجه صندوق صدور خواهد داد و واحدهای جدید را در بازار خواهد فروخت تا بتواند به تقاضا پاسخ دهد که این امر باعث بزرگتر شدن صندوق خواهد شد و برعکس اگر عرضه زیادتر باشد با جمع آوری واحدها و ارائه آن ها به صندوق تقاضای ابطال می دهد و این باعث کوچکتر شدن ارزش صندوق خواهد شد. البته ارزش صندوق های قابل معامله و سرمایه آن ها بیشتر از ارزش صندوق های کوچک موجود است و حداقل سرمایه آن ها بیش از آن هاست.

محسنی قیمت واحدهای صندوق در بازار را بر اساس عرضه و تقاضا دانست و گفت: انتظار می رود با عملیات بازارگردانی قیمت قیمت یونیت ها در بازار متعادل باشد. وظیفه بازارگردان به این ترتیب است که هر روز مظنه قیمت خرید و فروشش را در بازار اعلام کند و تفاوت بین مظنه های خرید و فروش هم باید کوچک باشد و دامنه مظنه کوچک باشد و اگر اشخاص حاضر باشند با قیمت های بازارگردان، معامله کنند.
بازارگردان موظف است تا سقف تعیین شده در روز با آن ها از جهت خرید و فروش معامله داشته باشد، ولی موظف نیست قیمت خاصی را ثابت کند یعنی بازارگردان می تواند قیمت خرید را کاهش دهد به شرطی که قیمت فروشش را نیز کاهش دهد یا می تواند قیمت فروش را افزایش دهد به شرط اینکه متناسب با آن قیمت خرید را هم افزایش دهد.

وی این فرآیند را با بازارسازی معمولی متفاوت دانست و گفت: صندوق های قابل معامله می توانند از پلت فرم بازار یا امکاناتی که برای معامله در بازار چه نرم افزار معاملات بر خط و چه نرم افزارهای معاملاتی و چه نرم افزارهای سپرده گذاری برای تسویه وجوه استفاده کنند و این امکانات وسیعی که کارگزاران و سرمایه گذاران با نحوه استفاده از آن ها آشنا شدند می تواند در اختیار صندوق های قابل معامله قرار بگیرد و از این کانال ها واحدهای صندوق معامله شود.

محسنی بیان داشت: هر معامله ای که صندوق انجام می دهد پیغام آن برای نرم افزار صندوق ارسال می شود و در محاسبه خالص ارزش روز دارایی ها لحاظ می شود و اعلام می شود. لذا به صورت لحظه ای محاسبه خواهد شد و صدور و ابطال برای بازارگردان بر اساس آخرین NAV که اعلام شده خواهد بود. طبیعتاً این ETF ها مزایای تنوع سازی، نقدشوندگی بالاتر و صرفه جویی هایی ناشی از مقیاس خواهد داشت.

وی به پیشرفت صورت گرفته در این خصوص اشاره کرد و افزود: اساسنامه و امیدنامه صندوق های قابل معامله ETF از طریق هیأت مدیره سازمان تصویب شد و کار مشترکی بوده با سازمان و کانون کارگزاران، کانون نهادهای سرمایه گذاری و شرکت های بورس و فرابورس و قرار است برای اولین بار در کشور اولین صندوق قابل معامله در فرابورس عرضه بشود و حداکثر تا ۲ هفته دیگر امکان اجرایی شدن صندوق های قابل معامله خواهد بود.

محسنی گفت: تاکنون ۵ تقاضا برای ایجاد ETF به سازمان ارائه شده و یک موافقت اصولی از این ۵ تقاضا ارائه شده است. وی اظهار امیدواری کرد این صندوق ها در بازار با استقبال مواجه شود.