فتنه‌گران خواب بازگشت به قدرت راهم نمی‌بینند

به گزارش پارس ، رضا سراج کارشناس مسائل استراتژیک در بخش دوم گفت و گوی تفصیلی بافارس، به مسائل مختلفی از جمله ترکیب دولت تدبیر و امید، آسیب شناسی رفتار اصولگرایان و باطل شدن شبهه تقلب در این انتخابات پرداخت، متن کامل آن در ادامه می آید:

*شما ترکیب کابینه دولت اعتدال گرا و اولویت های آن را چگونه پیش بینی می کنید؟

سراج: اگر رئیس جمهور منتخب موفق شود به شعار خود یعنی اعتدال گرایی در چینش ترکیب نهایی کابینه عمل کند می تواند دولتی از نیروهای متعهد به نظام، کارآمد و در عین حال غیر متعهد به جریانات سیاسی و پدرخوانده های سیاسی شکل دهد. در این که آقای روحانی آیا موفق به این امر می شود یا نه، باید صبر کرد و البته در چند روز آینده تا حدودی این مسئله روشن می شود.

اما مسئله مهم تر آن که اولویت های کابینه یازدهم چه باید باشد؟ نیم نگاهی به فضای موجود در جامعه موج امیدواری و نشاط عمومی در خصوص حل مشکلات معیشتی را نمایانگر می سازد و با توجه به اینکه بررسی های کارشناسانه نشان می دهد بخش قابل توجهی از مشکلات اقتصادی موجود، ناشی از سوء تدبیرها و سوء مدیریت هایی است که با اتخاذ مدیریت و تدابیر کارآمد قابل جبران خواهد بود. به نظر می رسد باید دولت مردان با دقت نظر در همین مسئله و با تمام توان در جهتی اقدام کنند که این امید و نشاط عمومی که در جامعه پدیدار شده است به ثمر نشسته و شاهد شیرین کامی بیش از پیش مردم در حل مشکلات معیشتی باشیم.

در اینجا باید به نکته ای اشاره کرد و آن خطر تکرار اشتباهات گذشته در حوزه ی اجراست. در مقطعی از تاریخ اقتصاد سیاسی کشور یعنی سال های پس از ۱۳۶۸ نظریه پردازان و مدیران اقتصادی کشور در جهت حل مشکلات موجود به سمت پیاده سازی افراطی مدل های ارائه شده توسط نهادهای اقتصادی غربی رفتند و در عمل نه تنها اجرای این الگوها موفقیت آمیز نبود بلکه تا مدت ها اثرات نامطلوبی در اقتصاد کشور به همراه داشت.

* نباید در پیشرفت های اقتصادی به بی عدالتی دامن زده شود

آفت دیگر برخی مدیران اقتصادی کشور که متأسفانه در چند برهه و دولت مختلف تکرار شده است، آن بوده که عده ای از مدیران اجرایی کوشیده اند ناکارآمدی خود در مدیریت و تدبیر اقتصاد کشور را به گردن عوامل خارجی انداخته و در راه حل مشکلات کشور، آنچه از آن به « تنش زدایی» تعبیر می شود را به عنوان نسخه درمان اقتصاد کشور نشان دهند. حال آنکه روشن است که بیماری اقتصاد کشور به مدیریت و تدبیر داخلی بر می گردد و ربط دادن آن به مسائل سیاست خارجی تا حدودی فرافکنی است. انتظار ملت از مدیران اجرایی این است که در عین حفظ اصول و ارزش ها خصوصاً در سیاست خارجی به حل مشکلات معیشتی بپردازند و به دنبال باز کردن مسئولیت ها از گردن خود نباشند.

دغدغه دیگری که وجود دارد مسئله عدالت اجتماعی که جز دو مؤلفه اصلی دهه چهارم انقلاب یعنی پیشرفت و عدالت است. باید مراقب در کنار پیشرفت های اقتصادی به بی عدالتی ها دامن زده نشود و نیز خدای ناکرده شاهد شکل گیری و رشد مفاسد اقتصادی نباشیم.

* انتخابات ۹۲ سند رسوایی فتنه گران شد

* با توجه به پیروزی آقای روحانی با ۲۶۰هزار رأی بیشتر و صیانت نظام از این رأی، نظر شما در خصوص ادعای تقلب فتنه گران در سال ۸۸ چیست؟

سراج: انتخابات ۹۲ را از منظری می توان سند رسوایی فتنه گران و اربابان خارجی آن ها دانست. در سال ۱۳۸۸ یک حماسه ملی با حضور بی نظیر ۸۵ درصدی در پای صندوق های رأی شکل گرفت اما فتنه گران شیرینی این حماسه را در کام ملت تلخ کردند. ابتدا با شعار پوچ و موهوم تقلب نظام اسلامی را به خیانت در آرای مردم متهم کردند و بعد که نتوانستند این ادعای پوشالی را اثبات کنند نظام را به جنایت در حق اغتشاشگران متهم کردند.

البته با گذشت زمان، هر روز بخشی از ابعاد پیچیده و لایه های پنهان و نیمه آشکار فتنه ی ۸۸ روشن می شود و چنین به نظر می رسد ابعاد قابل توجهی از این توطئه هنوز رمزگشایی نشده است. در بیان رهبر معظم انقلاب نیز داریم: « هنوز خیلی جا وجود دارد برای تحلیل و تبیین و روشن کردن زوایا و ابعاد این فتنه ای که دشمن طراحی کرده بود. دشمن محاسبات خیلی دقیقی کرده بود؛ منتها خب، محاسباتش غلط از آب درآمد؛ ملت ایران را نشناخته بود. دشمن در پشت صحنه، همه ی چیزها را مشاهده کرده بود. »

شناخت عمیق از توطئه ای که دشمن در فتنه ی ۸۸ برای آن برنامه ریزی کرده بود و دنبال می کرد، نیازمند تحلیلی بسیار عمیق و البته گذشت زمان نیز بود. چرا که دشمنان انقلاب اسلامی هنوز حاضر به « لو» دادن نقشه ی پیچیده خود نبوده و روشن شدن بخشی از حقایق، نیازمند گذشت زمان است. مقام معظم رهبری در این خصوص می فرمایند: « فتنه ی [۸۸] ، فتنه ی بزرگی بود. من به شما عرض کنم؛ چند سالی که بگذرد، آن وقت قلم های بسته شده ی آگاهان بین المللی روان خواهد شد، باز خواهد شد، خواهند نوشت. ممکن است من آن روز نباشم، اما شماها هستید؛ خواهید شنید، خواهید خواند که چه توطئه ی بزرگی پشت فتنه ی سال ۸۸ بود. این فتنه خیلی چیز مهمی بود، قصدشان خیلی قصد عجیب و غریبی بود؛ در واقع می خواستند ایران را تسخیر کنند. این هایی که عامل فتنه بودند - توی خیابان، یا بعضی از سخن گویانشان - اغلب ندانسته وارد این میدان شده بودند؛ اما دست هایی این ها را هدایت می کرد، نمی فهمیدند. »

واقعیت آن است که برنامه ریزی اجرایی دشمن برای فتنه ۸۸ از دو سال قبل از برگزاری انتخابات دهم – یعنی سال ۱۳۸۶- کلید خورد و بخش قابل توجهی از جریانات سیاسی و گروهکهای ضدامنیتی برای پیاده سازی نقشه شوم دشمن بسیج شده بودند. در این میان فتنه گران داخلی نیز با باز کردن عرصه برای دشمن و دنباله روی کورکورانه از مقاص دشمن به تکمیل سناریوی او کمک کردند به تعبیر رهبر فرزانه انقلاب « در این فتنه های بعد از انتخابات، آن چیزی که اساس قضیه است، این است که رأی مردم و حضور مردم از نظر یک عده ای نفی شد، مورد خدشه قرار گرفت، نظام تکذیب شد، مورد تهمت قرار گرفت. گناه بزرگی که انجام دادند، این بود. »

* دو سناریوی دشمن برای انتخابات ۹۲ که خنثی شد

بررسی راهبردهای دشمن در چند سال اخیر و نیز مجموعه فراوانی از قرائن و شواهد نشان می دهد که دشمن برای انتخابات ۹۲ نیز دو سناریوی مشخص را در دستور کار قرار داده بود. اول بی ثبات سازی جمهوری اسلامی ایرانو دوم تسری و تسلط گفتمان تغییر در جهتگیری ها، سیاست ها و ارزش ها. بخشی از نظام سلطه به محوریت آمریکا و سرویس های اطلاعاتی و اندیشکده های راهبری آن، به دنبال بی ثبات سازی جمهوری اسلامی ایران در مقاطع قبل، حین و پس از انتخابات ریاست جمهوری بودند و برخی محافل به دنبال سیاست حاکم نمودن گفتمان تغییر در جهت گیری ها، سیاست ها و ارزشها بودند. البته باید تأکید شود که راهبرد تغییر تنها با به انتخابات ختم نشده و اساساً چون فرایند تغییر یک فرایند تدریجی و مبتنی بر استحاله است، در طول بازه زمانی طولانی تری دنبال می شود.

رهبر معظم انقلاب در بیانات خود پس از انتخابات می فرمایند: « نمی شود ما این مسئله ی مهم و اساسی [انتخابات] را از دائره ی تحلیل و تذکر و توجه خارج کنیم؛ حادثه ای که از یک سال قبل تقریباً، مخالفان جمهوری اسلامی، دشمنان جمهوری اسلامی، درباره ی آن حادثه داشتند برنامه ریزی منفی می کردند؛ پول ها خرج کردند، فکرها کردند، فریادها کشیدند، کارهای گوناگون انجام دادند، فشارها وارد کردند، برای اینکه این حادثه را به آن صورتی که خودشان می خواستند، در بیاورند؛ یا انتخابات اتفاق نیفتد، یا انتخابات با اقبال کم مردم، با بی اعتنائی مردم مواجه شود؛ یا اینکه حتّی بعد از انتخابات بهانه هائی به وجود بیاید که بتوانند مقاصد شوم خودشان را در کشور اعمال کنند؛ برای همه ی این ها برنامه ریزی کرده بودند. این ها همهاش خبرهای پنهان نیست، اطلاعات ویژه و پنهان نیست؛ خیلی از آن ها اطلاعات آشکار است. هر کسی رفتارهای جبهه ی دشمن جمهوری اسلامی را در این حدود یک سال دیده باشد، دنبال کرده باشد، یا شنیده باشد، می فهمد که این ها چه برنامه ریزی ای کرده بودند. خب، آنچه که اتفاق افتاد، صد و هشتاد درجه عکس آن چیزی بود که آن ها می خواستند. این چیز کمی است؟ این حادثه ی کوچکی است که ماستمالی کنند، با تحلیلهای آبکی از روی قضیه بگذرند؟ نخیر، ملت ایران عظمتی را از خود ساطع کرد؛ ملت ایران کار بزرگ و کارستانی انجام داد؛ در عرصه ی مواجهه و مقابله و خصومت و کینه ورزی دشمنان بین المللی، از خود مهارت نشان داد. چرا این را پنهان کنند؟ چرا این را بارها تکرار نکنیم؟ »

به حمد الله با هوشیاری امت و تدابیر نظام راهبرد بی ثبات سازی ناکام ماند و در خصوص راهبرد « تغییر» نیز همه دلسوزان نظام و ملت شریف ایران و خصوصاً دولتمردان آینده باید هوشیار باشند.

* پس از انتخابات ۹۲ فتنه گران دیگر خواب بازگشت به قدرت را هم نمی بینند

علی ای حال این سند افتخار نظام اسلامی و نیز سند رسوایی فتنه گران بود که نظام از ۲۶۰ هزار رأی ملت پاسداری کرده و خود به خود متوهمانه بودن ادعای دروغین فتنه گران ۸۸ ثابت شد. به نظر می رسد اکنون و پس از روشن شدن این مسئله دیگر هیچ جای اغماضی در مواجه با فتنه گران نبوده و آن ها دیگر در خواب نیز بازگشت به قدرت را نخواهند دید.

* به اصول گرایان باز گردیم، در طول بیش از یک ماه پس از انتخابات تحلیلگران و فعالان سیاسی هر یک از منظر خود به آسیب شناسی نتایج انتخابات پرداخته اند و هر یک دلایلی را برای شکست اصول گرایان مطرح کرده اند. شما مهم ترین دلیل ناکامی اصول گرایان در این انتخابات را چه می دانید؟

سراج: به طور کلی سه محور کلی اندیشه های سیاسی، قدرت طلبی و خود پدیده پنداری را می توان به عنوان آسیب های جریان اصولگرایی در انتخابات یازدهم دانست. من چرایی این ناکامی را بیش از آن که در نتیجه نوع تاکتیک ها و وضعیت سیاسی و حزبی این جریان بدانم، ناشی از حوزه ی اندیشه سیاسی می دانم. البته این دلایل رفتاری سیاسی را نیز نادیده نمی گیرم اما آنها را متأثر از حوزه اندیشه سیاسی می دانم که لازم می دانم آن را تفصیلاً عرض کنم.

یک دهه قبل جریان اصولگرایی با شعار گفتمان انقلاب اسلامی و ارائه ای ناب از مکتب سیاسی اسلام مبتنی بر اندیشه های امام راحل عظیم الشأن و رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) وارد عرصه رقابت سیاسی شد و اتفاقاً همین دست شعارها بود که توانست اقبال عمومی را به خود جلب کند، اما آنچه در عمل شاهد بروز زاویه هایی در این رویکرد بوده ایم که بایستی آن ها را دقیق بررسی نماییم.

اولاً یکی از اصلی ترین آرمان های انقلاب اسلامی شکل گیری جامعه ای مبتنی بر امام و امت بود و اتفاقاً جریانات اصولگرا با همین ادعای ولایت مداری در عرصه حضور داشتند و برخی از آنها اصلاً با همین شعار به تصفیه درون گفتمانی می پرداختند. اما در عمل می بینیم برخی از این جریانات به جای آن که به دنبال انتقال رهنمودها و منویات امام جامعه به امت باشند، به تدریج نخبگان سیاسی مورد وثوق خود را در جایگاه قله تعریف کرده و بر اساس اندیشه سیاسی و نوع نگاه آن به جهت گیری حزبی پرداختند. شوربختانه تر آن که دیدگاه های سیاسی و اندیشه ای این جریانات به نام ولایت مداری به بدنه جریان تزریق و هرکس که نگاه انتقادی به این شخصیت ها و دیدگاه هایشان مطرح می ساخت با انواع برچسب های مختلف از صحنه رانده می شد.

ماجرا آنجا غم انگیزتر می گردد که متوجه شویم اتفاقاً این جریانات در برخی از حوزه های اندیشه سیاسی دارای زاویه های روشن با اندیشه امام و رهبری که اساس گفتمان انقلاب اسلامی را شکل می دهند، هستند، ولی در عین حال حب و بغض های سیاسی منبعث از اندیشه سیاسی آنها به عنوان حرکت در تراز انقلاب اسلامی معرفی می شود. لازم است تأکید کنم شخصیت همه بزرگان محترم است و اینجا قصد نقد اندیشه سیاسی افراد را ندارم، بلکه مقصود آن است که بگویم برخی از این گونه دیدگاه ها حرف انقلاب نبوده و نیست.

* کمرنگ کردن جایگاه مردم با اندیشه رهبری زاویه دارد

در ادامه به چند نمونه اشاره می کنم. در مکتب امام راحل (ره) و نیز اندیشه مقام معظم رهبری (مدظله) مردم جایگاه والایی در نظام سیاسی دارند و نقش تعیین کننده آنها در شکل گیری و استمرار حیات نظام اسلامی روشن و واضح است. در عین در این سالها برخی جریانات با طرح اندیشه های سیاسی خود جایگاه مردم را در اندیشه سیاسی اسلام کمرنگ ساخته اند که این ها در زاویه ای روشن با اندیشه امام و رهبری است.

عجیب نیست که برخی از این جریان ها برای طرح دوگانه مقبولیت و مشروعیت اصرار دارند به گونه ای که گویا این دوگانه اصالت داشته و این در حالی است که در بیانات رهبر معظم انقلاب این دوگانه به چشم نمی خورد. بلکه به عکس همواره کوشیده است مردم و دیانت در یک جبهه دیده شوند و یا مثلاً برخی افراد پس از انتخابات ریاست جمهوری به درجه بندی رأی مردم پرداختند و آرایی که در حمایت از نامزد خودشان بود را رأی درجه یک و بقیه را درجه دو، دنیا زده تصور کردند. این ها صرفاً یک برداشت ذهنی یک فرد نیست. به نظر می رسد برخاسته از نوعی اندیشه سیاسی خاصی است که می توان از آن به دفع حداکثری تعبیر کرد و بایستی بیشتر مورد اشاره قرار گیرد.

همین اندیشه خاص که منجر به تنگ کردن دایره نیروهای خودی می شود و همانگونه که قبلاً اشاره شد عنوان « دفع حداکثری» بهترین عنوان برای آن است، یکی از مصادیق روشن زاویه این جریانات با اندیشه امام و رهبری است. در حالی که بیان صریحی از رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص نیاز به وحدت در عین خلوص و راهبرد جذب حداکثری و دفع حداقلی وجود دارد.

عده ای با تعمیم اندیشه سیاسی خود به گفتمان انقلاب اسلامی به دنبال خلوص سازی و پیاده کردن خود سر بخشی از اصول گرایان از قطار انقلاب هستند و جالب اینجاست که همین اقدامات به اسم انقلابی گری، ارزش گرایی و بصیرت افزایی انجام می پذیرد و روشن نیست که این مسائل بر چه مبنایی به انقلاب نسبت داده می شود. حال آن که در سیره سیاسی امام و رهبری نیز مصادیق روشنی در خلاف این رویکرد انقلابی نمایانه وجود دارد.

* رهبر معظم انقلاب مسئله اقتصاد را اولویت و مسئله اول کشور می دانند

جالب اینجاست که در طول دو سال گذشته که مشکلات معیشتی گریبان گیر جامعه بوده است و مردم از جریانات سیاسی پیگیری حل این مشکلات را داشته اند، برخی از این جریانات بیشتر دنبال همان راهبرد دفع حداکثری بوده اند کار به جایی رسیده است که برخی از چهره های این جریانات در اظهاراتی قابل تأمل با عناوینی نامناسب از کسانی که به دنبال حل مشکلات معیشتی مردم بوده اند و مردمی که به خاطر حل مشکلات معیشتی به نامزدها رأی داده اند تعبیر کرده اند این در حالی است که شما اگر به سیاست رهبر معظم انقلاب در نام گذاری دهه چهارم انقلاب و چند سال اخیر نگاه کنید پررنگ بودن اولویت اقتصاد در نیازهای کشور به خوبی به چشم می خورد. از این ها واضح تر معظم له صراحتاً در سخنرانی خود در مراسم سالگرد ارتحال حضرت امام (ره) سال جاری، مسئله اقتصاد را اولویت و مسئله اول کشور دانستند. حال اینجا جای این سؤال باقی است اولاً چگونه برخی نخبگان و جریانات سیاسی دغدغه های امام امت را درک نمی کنند و باز به دنبال منویات خود هستند؟

حال در نظر بگیرید که همه این اقدامات و شعارها به اسم گفتمان انقلاب اسلامی انجام گرفته است. یعنی در مرحله ی عمل ما شاهد آن بودیم گفتمانی تقلیل گرا و نحیف به اسم انقلاب عرضه گردیده که اتفاقاً در برخی جاها در تضاد جدی با گفتمان اصیل انقلاب اسلامی است و از سویی در مرحله پیاده سازی اجتماعی ناکارآمد است، یعنی نسخه روشنی برای حل مشکلات عادی مردم ندارد و به جای آن به مردم توصیه می کند که از پیگیری مطالبات معیشتی دست بکشند. ببینید چه ظلم بزرگی به اندیشه سیاسی امام، انقلاب و رهبری شد؟ اگر این حرف ها به نام یک جریان سیاسی زده می شد کسی بر آن خورده نمی گرفت، بالاخره سلیقه سیاسی خاصی است. اما این ها به نام انقلاب عرضه شده و هر که غیر از این گفت با انواع برچسب ها مورد حمله واقع شد.

همین اندیشه های سیاسی زاویه دار با گفتمان انقلاب، امام و رهبری، مبنای عمل سیاسی عده ای قرار می گیرد و صراحتاً از مهم نبودن نتیجه سخن می گویند و مدعی عمل به تکلیف هستند. حال آن که رهبر معظم انقلاب صراحتاً از لزوم توجه به نتیجه در عمل به تکلیف سخن گفتند.

به نظر می رسد این مسئله دلیل اصلی ناکامی اصول گرایان در این انتخابات بود. هرچند ممکن است که برخی تاکتیک های غلط حزبی و انتخاباتی نیز مؤثر بوده باشد. اما دلیل اصلی این ناکامی را باید در این زاویه های اندیشه سیاسی جستجو کرد.

* به مسئله قدرت طلبی و خود پدیده پنداری نیز اشاره کردید، در صورت امکان بیشتر توضیح دهید؟

سراج: ما وقتی رفتار سیاسی برخی جریان های اصولگرا بررسی می کنیم یکی دیگر از دلایل عدم اجماع میان این جبهه گسترده را می یابیم و آن قدرت طلبی برخی از از جریانات است. جریاناتی که در پشت صحنه تحولات همواره به رایزنی طیف های گوناگون سیاسی – حتی نیروهای غیر اصولگرا- مشغولند و بر نامه ریزی آنان به گونه ای تعریف می شود که با پیروزی هریک از طیف های گوناگون خود را به آن نزدیک می کنند. این جریانات یکی از دلایل شکست راهبرد توافق و اجماع در جبهه اصولگرایی بوده اند.

مسئله دیگر که در حقیقت آفت برخی دیگر از نخبگان سیاسی است، مسئله خود پدیده پنداری و یا به تعبیری ندیدن واقعیت هاست که اتفاقا در بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب در دیدار دانشجویان همین مسئله ندیدن واقعیت ها به عنوان کی از آفات مورد اشاره معظم له قرار گرفت. به نظر می رسد کسانی که واقعیت های سیاسی اجتماعی را در نظر نمی گیرند، رفتار سیاسی خود مبتنی بر آرزوها و نیز داده هایی که از اطرافیان می گیرند، تنظیم می کنند و نتیجه این رویکرد « خود پدیده پنداری» است که متأسفانه روشن شدن غلط بودن این تصور با هزینه های بالایی همراه است.

در مجموع دلایلی که اشاره شد منجر به نوعی آرایش و چیدمان غلط و تعبیر دیگر یک اَرِنج سیاسی غلط در میدان بازی انتخابات شد و نتیجه به نفع رقبای اصولگرایان رقم خورد.

*رفتار سیاسی منحرفین به نام اصولگرایی تمام شد

در اینجا البته باید به نکته ای دیگر نیز اشاره کردکه هرچند از ناحیه جریان اصولگرایی رخ نداد، اما به نام اصولگرایان تمام شد و آن رفتار سیاسی منحرفین در دوسال اخیر بود که بر قهر و بداخلاقی مبتنی گشت و منجر به برهم زدن آرامش سیاسی کشور شد.